تیشه بی خیالی بر تاریخ تبریز / ناله «حیدر تکیه سی» بلند است / مدیریت واحد شهری ام آرزوست!

سرویس شهری تبریز بیدار ؛ «حیدر تکیه سی»، از محلات قدیمی تبریز با داستان هایی شنیدنی است که ظرفیت های لازم برای تبدیل شدن به مقصد گردشگری را دارد اما این روزها حال چندان خوبی نداشته و نفس های آخر خود را می کشد.

این عبارات در روزهای اخیر بارها و بارها در فضای مجازی دست به همراه تصاویر نگران کننده از این بافت تاریخی، دست به دست شده است.

تاریخ از «حیدر تکیه‌سی» می گوید

«حیدر تکیه‌سی»، یکی از محلات تبریز است که در تاریخی‌ترین بافت شهر یعنی نزدیکی مقبره‌الشعرا و درب تاریخی سرخاب به عنوان هشت دروازه تاریخی شهر قرار گرفته است.

از خیابان ثقه‌الاسلام که وارد این محله می‌شوی، چند مغازه غذاخوری و جگرپزی قدیمی، اشتهایت را برای گذرکردن از اولین پیچ کوچه باز می‌کند. مهم‌ترین صنف اهالی حیدر تکیه‌سی، رنگرزی خامه فرش است. 

یکی از اهالی محل با اشاره به قدمت تاریخی این محله به خبرنگار تبریزبیدار می گوید: این محله در قدیم قطب اقتصادی، مذهبی و فرهنگی تبریز بود. اینجا توسط آقای حیدر تونی عارف سده های ششم و هفتم ساخته شده است. همچنین اینجا یک کاروانسرا بوده است.

میراث ما برای آیندگان، پارکینگ خواهد بود؟

وی به سبقه طولانی اصناف محل نیز اشاره داشته و می افزاید: اینجا قبلا قطب درآمد بوده و الان هم می‌تواند باشد ولی تعطیل شده است که نیاز به بازیابی است تا دوباره سرپای خود بایستد اما نمی دانم چرا نمی‌کنند؟

این شهروند با اشاره به وضعیت وخیم این اثر باستانی می گوید: آیا مسئولین آنقدر بی برنامه و بی تدبیر هستند که تنها علاج اینجا را در فروش و تبدیل آن به پارکینگ می دانند؟ اینجا میراثی کهن برای آیندگان است و باید احیای آن را از مسئولین مطالبه کنیم.

بلاتکلیفی بر سر املاک ورثه ای

در ادامه با یکی از اصنافی که چهل سال در این محله فعالیت دارد، گفت و گو می کنم. او با اشاره به اینکه بیش از 10 سال است که این آثار باستانی تبدیل به پارکینگ شده است، می گوید: برخی از مغازه ها مال ورثه بوده و به دلیل عدم رسیدگی توسط وراث، به این حال و روز افتاده اند و در حال ریزش هستند.

بر اساس ادعای آقای سپهری، شهرداری منطقه ۱۰ از این وراث مدارک درخواست کرده تا از آنها خریداری کرده و مسیر را به ماشین رو تبدیل کند.

وی اظهار می دارد: خانه هایی قدیمی محله توسط شهرداری تخریب شده و سالن ورزشی احداث شده است. اداره میراث فرهنگی در مقطعی قصد بازسازی محل را داشت. حتی مدت کوتاهی طویله قدیمی موجود را مرمت کرد ولی بعداً مجددا به حال خود رها شد.

در ادامه مغازه ای را می بینم که نقش و نگار ستون های آن از نوع معماری دوره قاجار است. آقای خالقی صاحب این مغازه ضمن اظهار تاسف بر اینکه آثار باستانی تبدیل به پارکینگ شده، می گوید: مقصر این وضعیت شهرداری و اداره میراث فرهنگی است که در نگهداری آن کوتاهی کرده اند. وظیفه ما نیست که مرمت کنیم.

هر کهنه ای را دور نمی ریزند! / آقای شهردار زور نگو

وی نیز ادعای آقای سپهری مبنی بر قصد شهرداری برای تخریب محل را تکرار کرده و می افزاید: چرا باید مغازه‌های قدیمی و آثار باستانی زیبا و گچ کاری های قدیمی تخریب شود تا راه ماشین رو ایجاد کنند؟ مگر این محله جای این همه ماشین است؟

این مغازه دار با اشاره به مخروبه ماندن برخی مغازه در این منطقه، اظهار می دارد: عده ای با همدستی شهرداری قطعه بغلی ما را تخریب کردند. از آقای شهرداری می پرسم از کجا می توان آثاری شبیه به این آثار پیدا کرد؟ واقعا حیف است! 

وی پیشنهادی برای شهرداری نیز دارد و چنین مطرح می کند: سالانه گردشگران زیادی جهت بازدید به اینجا می آیند، یکی از شناسنامه های تبریز همین مناظر است. شهرداری می تواند به جای تخریب، اینجا را توسعه داده و بر زیبایی آن بیفزاید.

آقای خالقی ادامه می دهد: هر کس دنبال منافع خویش است. شهرداری پول ندارد تا مغازه ها را بخرد و تخریب کند وگرنه «چوخدانان دی بورانی اوچودموشدی» (وگرنه خیلی وقت پیش اینجا را خراب می کرد.)

وی به عدم هماهنگی دو ارگان اشاره کرده و می گوید: اداره میراث فرهنگی نباید به شهرداری اجازه تخریب بدهد، متولی آثار باستانی پول ندارد و شهرداری پول دارد؛ همیشه پولدار به بی پول زور می‌گوید. مثل آمریکا که با پولش به ایران زور می‌گوید.

شهرداری چه می گوید؟

این مغازه دار ضمن اظهار تاسف از بی تدبیری مسئولین مربوطه می گوید: شهرداری از طرفی طویله و اصطبل اسب ستارخان و باقرخان را مرمت کرده و برای آن سرمایه گذاشته ولی می‌خواهد مغازه های قدیمی که آثار باستانی و محل تجارت است را تخریب کند! 

در ادامه با شهردار منطقه 10 تبریز به گفتگو می نشینیم تا در خصوص اظهارات اصناف محله توضیحاتی بدهد.

رسول وظیفه شناس به خبرنگار تبریزبیدار می گوید: اماکنی جزو آثار باستانی محسوب می شوند که اداره میراث فرهنگی آن را به ثبت رسانده باشد و نمی توان روی هر محل و خانه قدیمی، اسم آثار باستانی گذاشت؛ اگر مبنا این تفکر بود که روی هر خانه قدیمی اسم آثار باستانی بگذاریم، آن وقت نباید به تبریز دست می زدیم و باید در همان حال قبلی خود باقی می ماند.

وی ادامه می دهد: این کاروانسرا جزو آثار باستانی محسوب می شود ولی پارکینگ موجود در محل، در جنب کاروانسرا قرار داشته و ربطی به خود کاروانسرا ندارد.

وظیفه شناس می افزاید: اداره میراث فرهنگی بخشی از این کاروانسرا را مرمت کرده و باقی آن به حال خود شده است. همین فردا یا پس فردا نامه ای به اداره میراث فرهنگی می نویسم تا بودجه ای برای این کاروانسرا اختصاص داده و آن را مرمت کنند.

وی در خصوص اظهارات برخی اصناف مبنی بر اجبار شهرداری برای تخریب مغازه ها و ایجاد خیابان، اظهار داشت: خود اصناف با اصرار به ما می گویند.

وظیفه شناس با بیان اینکه مغازه های موجود در «حیدر تکیه سی» جزو آثار تاریخی محسوب نمی شوند، می افزاید: برخی فکر می کنند که اگر یک ساختمان از گِل درست شده باشد، جزو آثار باستانی است. سعی ما اینست که آثار باستانی بازسازی شده و به بافت اصلی آن دست برده نشود.

وی تاکید می کند: شهرداری همه اقدامات خود در حوزه مدیریت شهری را طبق طرح تفصیلی که هر ده سال یکبار تصویب می شود، انجام می دهد و خودسر کاری نمی کنیم.

خط و نشان میراث فرهنگی به شهرداری؟!

معاون اداره کل میراث‌فرهنگی آذربایجان‌شرقی هم در گفتگو با خبرنگار ما از  برخورد حقوقی و جدی با عاملان تخریب آثار و بافت تاریخی «حیدر تکیه سی» خبر می هد.

علیرضا قوچی می گوید: به دنبال انجام عملیات تعریض و مسیرگشایی در  منطقه تاریخی حیدر تکیه‌سی، بررسی‌های مجدد انجام شد و پیرو  مکاتبات انجام شده مخالفت صریح اداره‌کل میراث‌فرهنگی در خصوص  مسیرگشایی درگذر تاریخی حیدرتکیه‌سی مابین محله‌ی باغمیشه و سرخاب اعلام شده است.

او با اشاره به تداوم مطالعات طرح تفصیلی  بافت تاریخی تبریز و اجرای مراحل نهایی آن می گوید: معبر حیدرتکیه‌سی واقع در خیابان ثقه‌الاسلام مطابق نقشه‌ی دارالسلطنه‌ی طرح تبریز از جمله معابر تاریخی واجد ارزش بوده که در محدوده بافت تاریخی شهر تبریز قرار گرفته است که شواهدی از جداره‌سازی و الگوهای معماری دوران قاجار در آن دیده می‌شود.

گزارش از امیررضا فرامرز

تنظیم: صابر عیسی پور

اخبار مرتبط:

داد اهالی کمربندی میانی از مدیریت شهری