سرویس فرهنگی تبریز بیدار / جنبش مشروطه خواهی و یا همان انقلاب مشروطه مجموعه اتفاقاتی است که در دوره مظفرالدین شاه قاجار و محمدعلی شاه قاجار برای تبدیل حکومت استبدادی مطلق به حکومت مشروطه روی داده است که نهایتا منجر به تشکیل مجلس شورای ملی و تصویب اولین قانون اساسی در کشور ایران شده است.
این انقلاب با وجود اینکه افول یافته و با شکست مواجه شد اما آثار مهمی از خود به جای گذاشت. مفاهیمی مانند قانون اساسی، مجلس آزادی، انتخابات، تفکیک قوا در بین مردم ایران به رسمیت شناخته شد. همچنین تجربیاتی مانند رخنه عناصر بیگانه و فرصت طلب در مشروطه هوشیاری انقلابیون مذهبی را برای جلوگیری از تکرار این امر در انقلاب اسلامی برانگیخته و لزوم حفظ وحدت میان نیروهای انقلاب را به آنان گوشزد کرد.
سرویس فرهنگی تبریز بیدار به بهانه سالروز صدور فرمان مشروطیت کتاب مشروطه ایرانی نوشته ماشالله آجودانی را معرفی می کند. دوران مشروطه، با کلیدواژه هایی همچون «انقلاب»، «عدالت»، «مجلس»، «دولت»، «برابری» و «قانون» عجین شده است. نویسنده در این کتاب این واژگان را به لحاظ جامعه شناختی به یکدیگر ربط داده است. در این کتاب سعی شده تا تلقی علمای مذهبی و روشنفکران را با مشروطه مورد بررسی قرار دهد.
نویسنده در پیشگفتار این کتاب ۵۶۰ صفحه ای به زیرساخت های زبانی وذهنی و تاریخی ایرانیان اشاره می کند. در بخشی از این کتاب، نویسنده نهضت مشروطه را یک انقلاب ناقص دانسته و می گوید:
(انقلاب ناقص مشروطه نتوانست به یکی از مهمترین آرزوهای مشروطه خواهان یعنی آرزوی اتحاد ملت و دولت جامه عمل بپوشاند و نقطه پایانی بر این اختلاف دیرینه نهد؛ اختلافی که از دورن و برون فرهنگ دینی ما سر بر میکشید و در فضای استبداد زده جامعه ما می بالید تا به عنوان یکی از اساسی ترین موانع سد راه رشد و گسترش جامعه مدنی گردد.)
این کتاب به تعبیر ایرج افشار از مهم ترین آثاری است که قدر آن باید دانسته شود و بر صدر نشانده شود.
