سرویس سیاسی تبریزبیدار؛
اشاره: ناکامی نخستین گزینه پیشنهادی به مجلس در جلب نظر نمایندگان مجلس دوم، موجب شد محمد محمدی ریشهری بهعنوان نخستین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی برگزیده شود. حاکم شرع سابق دادگاههای انقلاب و رئیس دادگاه انقلاب ارتش در کارنامه خود، رسیدگی به اتهامات اعضای حزب خلق مسلمان، متهمین کودتای نوژه و سران نظامی حزب توده را داشت و اینهمه باعث شد در طول دو دههای که دیگر مرد شماره یک امنیت نظام نبود، همچنان بهعنوان چهرهای اطلاعاتی و امنیتی مطرح باشد و روایتهای متعددی از دوران مسئولیت خود بر وزارت اطلاعات بر جای بماند.
تبریزبیدار، روایت آیتالله ریشهری از تأسیس وزارت اطلاعات را به بهانه فرارسیدن هفته سربازان گمنام امام زمان (عج) در ذیل میآورد؛
پس از گذشت مدتی از ماجرای عدم رأی مجلس به آقای فردوسی پور، نخستوزیر وقت اینجانب را خواست و پیشنهاد کرد که مرا برای تصدی وزارت اطلاعات به مجلس معرفی کند. ایشان در ضمن اشاره کرد که امام خمینی به من فرموده بود که در مورد سایر وزارتخانهها نظری ندارم، اما درباره وزارت اطلاعات هر کس را میخواهی معرفی کنی نظر مرا اخذ کن. در مورد شما موافقت ایشان را نیز گرفتهام.
همچنین در آن هنگام آیتالله خامنهای که رئیسجمهور بودند با من صحبت کردند، چون موافقت رئیسجمهور هم برای معرفی وزرا به مجلس لازم بود و در مورد شرط احراز اجتهاد برای اینجانب فرمودند: «من دراینباره با آقای مشکینی صحبت کردم و ایشان مطالبی را برای من نوشتند که من مطمئن شدم.» من از یکسو کسی را نمیشناختم که در فضای سیاسی آن روز و با شرایطی که قانون برای تأسیس وزارت اطلاعات معین کرده بود بتواند این وزارت خانه را تأسیس کند و از سوی دیگر، توان ایجاد این وزارت خانه را در خود احساس میکردم؛ ازاینرو، با عنابت به نیاز فوری کشور بهنظام اطلاعاتی، خود را شرعاً مکلف به پذیرفتن این مسئولیت دیدم.
البته میدانستم تأسیس وزارت اطلاعات منسجم، قوی و کارآمد در فضای سیاسی آن روز کار سادهای نیست اما معتقد بودم اگر این مسئولیت را برای خداوند متعال و انجاموظیفه بپذیرم، قطعاً خدا کمک خواهد کرد و در انجام مسئولیت موفق خواهم شد
در تاریخ ۱۳۶۳.۵.۲۴(هفدهمذیالقعده۱۴۰۴)، در نخستین اطلاعیه دور دوم مجلس شورای اسلامی، آقای نخستوزیر مرا در کنار آقایان دکتر حسن حبیبی و مهندس کازرونی جهت تصدی وزارت خانههای اطلاعات، دادگستری و مسکن و شهرسازی به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. پس از سخنان اینجانب و برخی دیگر از وزرای پیشنهادی، رأیگیری انجام شد و مجلس شورای اسلامی با ۱۷۶ رأی موافق، ۱۱ رأی مخالف و ۱۳ رأی ممتنع، از مجموع ۲۰۰ رأی، به اینجانب برای تصدی وزارت اطلاعات رأی اعتماد داد.
این رأی اعتماد در تاریخ ۱۳۶۴.۸.۶ و نیز در تاریخ ۱۳۶۷.۶.۲۰ به مناسبتهای انتخابات ریاست جمهوری و مجلس سوم تجدید شد.
نخستین دیدار با امام پس از تصدی وزارت اطلاعات
چند روز پس از اخذ رأی اعتماد از مجلس در تاریخ ۱۳۶۳.۶.۴(۲۸ذیالقعده۱۴۰۴) به مناسبت هفته دولت، همراه رئیسجمهور و سایر اعضای کابینه، خدمت حضرت امام خمینی (ره) رسیدیم. امام در آن دیدار ضمن تبریک موفقیت دولت در کسب رأی اعتماد بالای مجلس و هفته دولت، رهنمودهای مشروحی را درباره ارائه گزارش عملکردها به مردم سپردن امور به مردم و نظارت و پیشگیری از ایجاد نارضایتی در ادارات ایراد کردند.
پس از پایان سخنان امام، اعضای دولت ضمن بوسیدن دست ایشان با امام خداحافظی میکردند و از اتاق خارج میشدند. من همراه با چند نفر وزرا، ایستاده بودیم تا خداحافظی کنیم ولی امام به من اشاره کرد که شما بمان، من متوجه نشدم. مرحوم حاج احمد آقا گفت «امام میفرماید شما بنشین.» همه رفتند و کسی جز من و حاج احمد آقا خدمت امام نبود.
امام خطاب به اینجانب مطلبی بدین مضمون فرمودند «حواست را جمع کن! وزارتخانهای که به شما سپردهشده وزارت اطلاعات است، وزارت کشاورزی نیست، جای حساسی است در انتخاب همکاران دقت کن و دراینباره با آقای خامنهای، آقای هاشمی و آقای موسوی مشورت کن. بدون بررسی شخصاً تصمیم نگیر.»
با عنایت به اینکه در فضای سیاسی آن روز، جمع میان نظر مسئولان سیاسی در انتخاب افرادی برای مسئولیتهای کلیدی وزارت اطلاعات مقدور نبود، در پاسخ امام عرض کردم «حتماً با افرادی که فرمودید مشورت خواهم کرد، لکن ازآنجاکه ممکن است آنان نسبت به افرادی که میخواهم بهکار دعوت کنم، اختلافنظر داشته باشند پس از مشورت با آنان اگر اجازه بفرمایید خودم تصمیم خواهم گرفت، چون من مسئول هستم و باید در مورد آنچه در این وزارتخانه انجام میشود پاسخگو باشم»
امام فرمودند؛ «مقصودم همین است مشورت کنید اما خودتان تصمیم بگیرید، منظورم این بود که بدون مشورت کاری نکنید.»
محمدی ری شهری در حال توضیح “توطئه قطب زاده” / ۱۳۶۱
اطلاعات هفت خط است!
با توجه به گرایشهای سیاسی موجود در نهادهای اطلاعاتی موجود، من احتمال میدادم که علیه تصمیمات من شایعات مختلفی مطرح و به امام گزارش شود. لذا پس از سخنان امام، برای پیشگیری عرض کردم «از این به بعد علیه من خیلی حرف خواهند زد چون در حال حاضر، هفتخط سیاسی برنهادهای اطلاعاتی حاکم است بهاصطلاح، اطلاعات هفتخط است. ادغام نهادهای اطلاعاتی باسلیقههای گوناگون سیاسیکار دشواری است. همکاران اصلی از هر یک انتخاب شوند، دیگران مشکل پیدا خواهند کرد و شایعه خواهند ساخت و اگر از هیچیک انتخاب نکنم مشکل افزونتر خواهد بود. بههرحال پسازاین ممکن است شکایتهای فراوانی در این باب به شما برسد.»
امام فرمود: «نه علیه شما کسی به من چیزی نگفته است، من به آقای موسوی گفته بودم در مورد وزیر اطلاعات موافقت من لازم است، وقتی شمارا پیشنهاد کردند گفتم ایشان برای این کار مناسب است.»
باری نکته اصلی در این دیدار این بود که میخواستیم با حمایت امام، وزارت اطلاعات از ابتدا مستقل و جدا از گرایشات سیاسی پایهگذاری شود و هیچکس در آن دخالتی نکند، بدینجهت گزارش آنچه در میان من و امام گذشته بود به مسئولان بالاتر عرض کردم.
گفتنی است که پیش از آن آقای موسوی به من گفته بود که در انتخاب معاونها با ایشان مشورت کنم و بههرحال با این مقدمه تا زمانی که متصدی وزارت اطلاعات بودم هیچکس در این وزارتخانه دخالتی نکرد. حقیقت هم این بود که با عنایت به حساسیتهای کارهای اطلاعات و مسائل مهمی که نیاز به تصمیمگیری اساسی داشت، تا زمانی که وزیر بودم همهکارهای اساسی پیش از آنکه با رئیسجمهور و نخستوزیر هماهنگ شود، با امام هماهنگ میشد و درواقع معتقد بود-همانطور که توضیح خواهم داد- اطلاعات باید هماهنگ با رهبری کار کند.
منبع: خاطره ها-محمد محمدی ری شهری-مرکز اسناد انقلاب اسلامی-۱۳۸۵
