یادداشت میهمان تبریزبیدار؛ مسعو زین العابدین
سازمان ملل متحد برای رسیدن به اهداف توسعه ی پایدار، ۱۷ هدف کلان را تعیین و تصویب نموده که کلیه آژانس های تخصصی بین المللی همچون یونسکو، موظف و متعهد می باشند که راهبرد میان مدت و بلند مدت خود را بر این اساس تنظیم نمایند. از بینِ این ۱۷ هدف کلان، «آموزش» که هدف چهارم می باشد، نقش اصلی و محوری در تحقق اهداف دستور کار تا سال ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار را دارد. هدف چهارم عبارت است از: «به سوی آموزش و یادگیری مادامالعمر با کیفیت، برابر و فراگیر».
این سند که در ادامه ی سایر برنامه های آموزشی یونسکو برای تربیت یک شهروند جهانی تنظیم شده است، حاصل گردهمایی هایی است که از سال ۲۰۱۲ توسط یونسکو و سایر نهادهای سازمان ملل متحد در عمان، کره ، نیویورک و پاریس برگزار شد. سند ۲۰۳۰ در تاریخ ۲۰ آذر ماه ۱۳۹۵ با حضور وزیر آموزش و پرورش و همچنین وزیر علوم ،تحقیقات و قناوری در مراسمی رونمایی شد.
بخشی از ایرادهای وارد بر سند ۲۰۳۰
در حاشیه قرارگرفتن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
سند «دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار» وضعیت آموزش در ایران بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۳۰ را ترسیم میکند.این در حالی است که وزارت آموزش و پرورش در آذرماه ۱۳۹۰ سند تحول بنیادین این دستگاه را رونمایی کرد و از آن تاریخ به بعد، این سند مبنای تمام فعالیتها در حوزه تعلیم و تربیت شد. زیرنظامها و اسناد پایین دستی سند تحول و دیگر اسناد مرتبط با این سند، پس از رونمایی از سند تحول آموزش و پرورش تدوین شده است و به طور کلی شرایط کلی تعلیم و تربیت را در ایران ترسیم میکند. سند تحول آموزش و پرورش بر اساس تعلیم و تربیت و فلسفه اسلامی تدوین و طراحی شده است و حال یکی از سوالات کلی این است که با داشتن سند تحول آموزش و پرورش، چه ضرورتی دارد که سند ملی آموزش ۲۰۳۰ مبنای تمامی فعالیتهای تعلیم و تربیت کشور قرار گیرد؟
وجود برخی اهداف مغایر با ارزش های اسلامی در سند ۲۰۳۰
برنامه آموزش ۲۰۳۰ ، در ادامه ی سایر برنامه های آموزشی یونسکو برای تربیت یک شهروند جهانی تنظیم و ارائه شده و ایران نیز به آن پیوسته است. مفاد این برنامه در نگاه اول همان برنامه های مهم و مثبتی است که در سند تحول و سایر اسناد آموزش و پرورش آمده است اما توجه به تفاسیر و شاخص های تفسیر هر یک از بندها، تفاوت اساسی بین این بیانیه ها و اسناد ملی ما وجود دارد.
مثلا یکی از بحث ها این است که آموزش و پرورش باید غیرایدئولوژیک باشد در حالی که در تعلیم و تربیت اسلامی، هدف ما تربیت خلیفه الله است. یا به عنوان مثال دیگر، با توجه به محور بودن تساوی جنسیتی و حقوق بشر و سبک زندگی با تعریف غربی در سند ۲۰۳۰، نگرانی مهمتر این است که اینگونه تعهدات بینالمللی، خود زمینهساز فشارهای بینالمللی و تصویب قطعنامههای سازمان ملل علیه ملت ایران به بهانههای حقوق بشری و… شود.
یکی دیگر از نگرانی ها در این زمینه، عبارت از نفوذ جریانها و منابع روشنفکری و سکولار در فضای آموزشی و تربیتی کشور بر مبنای آموزههای غربی است. این هدف، آشکارا در کتابچههای راهنمای یونسکو با عنوان «آموزش همگانی جهانی» به چشم میخورد.
ابهامات ناشی از امضاء سند بدون اطلاع مراجع ذیربط
این سند در حالی به امضاء رسیده است که در زمان امضاء ، دستگاه های اصلی ذیربط همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی از مفاد آن بی اطلاع بوده اند و حداقل در این نهادها، قبل از امضاء ، کار کارشناسی صورت نگرفته است.
ابهامات ناظر به نظارت های یونسکو
با توجه به تاکید بر نقش نظارتی یونسکو و درخواست ارائه گزارش ها و اطلاعاتی در این زمینه به سازمان یونسکو، این نگرانی وجود دارد که ما در دستگاه تعلیم و تربیت، اختیاراتی برای سازمان های بین المللی ایجاد کنیم که استقلال فرهنگی ما را زیر سوال ببرد. لازم به ذکر است که وزیر علوم گفته است: ایران موظف است گزارش پیشرفت کار را سالانه به مراجع بینالمللی ارائه دهد.
نگرانی ها از رویکردهای پوششی یونسکو
سازمان ملل متاسفانه ابزاری برای پیشبرد اهداف نظام سلطه جهانی است و مبنای یونسکو تفکر لیبرالِ غرب میباشد. همچنین با استناد به سند منتشر شده از سوی پنتاگون، یونسکو طبق دکترین امنیت ملی آمریکا جزو بازوهای اجرای سیاستهای آمریکا در سایر کشورها به شمار میرود و دستورالعملهای اصلی خود را از این مرکز دریافت میکند. به عنوان مثال اوباما در خرداد ۹۳ در دانشکده نظامی وست پوینت نیویورک تاکید کرده بود: «نهادهای بینالمللی از سازمان ملل گرفته تا صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی را آمریکا شکل داده و این نهادها تقویتکننده نیرو و توان آمریکا و بخشی از رهبری آمریکا هستند.»
