به گزارش تبریز بیدار ، اصغر یوسفینژاد با ساخت فیلم «اِو» (خانه) نام استان را نه تنها در داخل کشور بلکه در فرامرزها بر سر زبانها آورد و نشان داد فیلمهای موفقی در شهرستانها میتواند تولید شود.
در این راستا گفتوگوی تفصیلی با کارگردان موفق فیلم «اِو» انجام شده که در ادامه توجه شما را به آن جلب میکنیم.
ایده «اِو» چگونه و از کجا شکل گرفت؟
فیلم «اِو» یکی از دغدههای من بود و همیشه تلاش میکنم وقتی انسانها با یکدیگر روبه رو میشوند روراست باشند و با همه یک رفتار داشته باشیم و رفتارها با تغییر موقعیت اجتماعی انسان و شرایط مالی تغییر نکند.
برخی از مسائل در جامعه باعث شده روراست بودن در بین انسانها کمرنگ شوند و از این رو با توجه به دغدغه این امر در جامعه، دنبال داستانی بودم که نگرانی و دغدغه خود را به نمایش بگذارم.
فیلمساز شاید نتواند راهکاری ارائه دهد ولی میتواند در صورت مشاهده مشکل و دغدغهای آن را به نمایش بگذارد تا مردم با آگاهی که دارند با دیدن این مشکل در جهت یافتن راهکار تلاش کرده و گامهای مثبتی بردارند و یا حتی افرادی که مسؤولیت نسبت به حل مشکلات دارند با دغدغه موجود جامعه اقدامات لازم را انجام دهند.
به عنوان یک فیلمساز اقدام به نشان دادن دغدغه موجود در جامعه داشتم و از این رو با ایده گرفتن از این موضوع، فیلنامه «اِو» را طراحی کردم تا با نشان دادن اینکه با مرگ یک فرد مسن با وصیتنامه متفاوت در رابطه به اینکه بعد از مرگ به جای دفن به اتاق تشریح برده و دانشجویان از جسد وی برای مطالعات علمی خود استفاده کنند، خواستم با نشان دادن این موضوع ، رفتار افراد منتسب به این مرد مسن را مورد تشریح قرار دهم.
فیلم «اِو» از چه تاریخی آغاز و چه زمان به اتمام رسید؟
موضوع فیلم به گونهای است که تمام اقشار مردم با آن دست و پنجه نرم میکنند و هر کسی با مدلی متفاوت آن را نمایش میدهند، با توجه به اهمیت موضوع به صورت ناپیوسته در طی ۹ ماه اقدام به خلق این اثر کردم و بعد از آن وارد مرحله پیش تولید شد و بخش اساسی آن انتخاب و تمرین بازیگران در طی سه ماه بود و در نهایت در عرض دو هفته فیلمبرداری تمام شد.
در آبان ۹۵ فیلمبرداری تمام شد و حتی در زمان ثبتنام به جشنواره فجر هنوز مشکل صدا در فیلم بود که با طلب فرصت از جشنواره، نواقص برطرف شد و در نهایت در ۱۲ فروردین سال گذشته فیلم تحویل دفتر جشنواره فجر شد.
بازیگران فیلم از چهرههای شناخته شده نیستند، آیا این ریسک بزرگی برای کارتان نبود؟
فیلم بدون ریسک وجود ندارد و من نیز به عنوان فیلنامهنویس و کارگردان تشخیص دادم که اگر به سمت بازیگران مطرح سینما که هر روز با یک نقشی جلوی مردم میآیند بروم، فیلم آنگونه که در ذهن دارم جوابگو نخواهد بود و برای این افراد به چهرههای اصیل و ناب نیاز بود.
چون رویکرد در فیلم «اِو» روراست بودن است از این رو باید بازیگران نیز از افرادی بودند که خودشان باشند و مردم هیچ شناختی از آنها نداشته باشند.
بازیگران فیلم اِو اغلب سابقه بازی در هیچ فیلمی را نداشتهاند و برای اولین بار جلوی دوربین آمده بودند و از یان رو تمام تلاش خود را کردم تا از ویژگیهای وجودی خود بازیگران در بازی استفاده کنم.
ارتباط فیلم «اِو» با واقعیت روز چیست؟
اصولاً نباید فیلم منطبق با واقعیت باشد زیرا مردم واقعیت را در زندگی خود لمس میکنند و تمایل به یک نگاه هنرمندانه دارند تا جذابیت در موضوع ببینند که خارج از زندگی روزمره باشد.
در فیلم «اِو» برداشت و استفاده از واقعیت نسبت به سایر فیلمها بسیار زیاد بود و این فیلم بسیار به حال و هوای طبیعی نزدیکتر بود و البته این فقط یک نوع سبک فیلم سازی است.
در برخی سبکهای فیلمسازی هم مشاهده شده است که فیلم از سمت واقعیت به مرز فانتزی و تخیلی روی آورده است که همگی سبکهای متفاوت فیلمسازی هستند و در فیلم «اِو» فقط میخواستیم مردم به خوبی آن را درک کنند و به دور از ذهن برایشان نباشد.
بازتاب فیلم بعد از اکران را چگونه ارزیابی میکنید؟
بازتاب فیلم از نظر من مطلوب بوده و همین که رسانههای معتبر و تحلیلگران در راستای فیلم «اِو» با من تماس میگیرند،نشان از بازتاب مثبت بوده است.
با توجه به اینکه در یک فیلم دو نوع مخاطب عمومی و تخصصی وجود دارد و از آنجایی که هنوز فیلم «اِو» به صورت گسترده و عمومی اکران نشده است ولی در کنار جشنوارههای متفاوت یک نمایش مردمی وجود دارد که رضایت از فیلم «اِو» کامل مشاهده میشد و بازخورد رضایتبخشی از جشنواره ملی و بینالمللی کسب شد.
در اکران فیلم «اِو» در جشنواره تنها نگرانی از جهت این بود که چون فیلم به صورت زیرنویس برای افراد خارجی به نمایش گذاشته شد، تماشاگر نتواند با فیلم ارتباط برقرار کند ولی کاملاً برعکس شد و دیدیم آنها به خوبی با فرهنگ تماشای فیلم با زیرنویس آشنا هستند و هیچ مشکلی با این مسئله نداشتند.
با اینکه دیالوگهای فیلم «اِو» با زبان اصلی ترکی به صورت فارسی و انگلیسی زیرنویس شده بود و حس میکردیم ادای مطلب نشده است ولی چند نفر از کشورهای دیگر از دیالوگها بسیار راضی بودند و کامل حس کرده بودند و این نکته جالبی بود که افراد بیگانه جذب دیالوگهای ترکی شوند.
افراد منتقد و کارشناسان در جشنوارههای کلی با بازبینی فیلم رضایت ۸۵ درصدی از این فیلم را داشتند و اغلب نظرات به نفع فیلم است ولی انتقادهای زیادی نیز متوجه فیلم بود که همه نظرات قابل احترام بوده و سعی میکنم نکات ارزنده انتقادات را درک کرده و در سایر فیلمها به آنها توجه کنم.
در داوری جشنواره ملی متاسفانه داوران به فیلمهای دیگر توجه داشتند ولی نظرات آنها نیز قابل احترام بود ولی باید داوران در آزادی کامل تصمیمگیری کنند ولی برعکس گروه داوری یک داوری بینالمللی متشکل از دو گروه هیأت هفت نفره و هیأت سه نفره که بیشتر از داوران خارجی بودند، فیلم «اِو» را در میان آثار جشنواره جهانی فجر بهترین فیلم دانسته و همچنین جایزه بهترین فیلمنامه نیز به این فیلم اختصاص یافت.
زبان ترکی چقدر در فیلم اثر داشت؟
با توجه به اینکه فیلم «اِو» قبل از هر چیزی دنبال اصالت بود و با اینکه زبان رایج سینمای ایران زبان فارسی است، زبان ترکی در این فیلم حفظ اصالت را بیشتر کرد و هنرپیشهها علاوه بر اینکه ناشناخته بودند با زبان اصلی خود فیلم را بازی کردند و مسلط به فیلم شدند و من هم به عنوان نویسنده و کارگردان با زبان ترکی راحتتر بودم.
در حاشیه جشنوارهها افراد فارسی زبان با اینکه مانند ترکی زبانها با فیلم درگیر نبودند ولی معتقد بودند زبان ترکی به «اِو» اصالت داده است.
با توجه به وجود ظرفیتها و استعدادهای زیاد در استان چرا سینمای آذربایجانشرقی ضعیف عمل کرده است؟
اگر ایران را ایران بدانیم و متمرکز به تهران نشویم، میبینیم که استعداد واقعی سینمای ایران از شهرستانهاست و حتی اگر به افراد برجسته و عوامل سینمای ایران نگاه کنید، میبیند بیش از ۷۰درصد آنها از شهرستانها هستند و برای پیشرفت مجبور شدند به تهران بیایند و به عقیده من تلف شدهاند.
با وجود سیاستگذاری غلط و عدم ارزشدهی به شهرستانها در زمینه هنر و سینما همچنین بیاعتمادی کاذب هنرمندان شهرستانی نسبت به خود منجر میشود که خود را باور نکنیم و گمان کنیم تمام موفیتها در پایتخت رقم میخورد.
فیلمهایی مانند «اِو» و سایر فیلمهای بومی به هنرمندان این جسارت را داد که بیاعتمادی کاذب را از ذهنشان پاک کنند و البته سیاستگذاران سینما نیز که با اسلحه جشنواره ارزیابی میکنند، استقبال خوبی از فیلمهای بومی داشتند.
کارگردانان زیادی در سینمای ایران معتقد بودند که فیلمهایی چون «اِو» توانستند به سینما، فرهنگ، جغرافیا و نیروی انسانی ایران پیشنهادات تازهای دهند و سینمای ایران را از تکرار خارج کنند، به معنای واقعی کلمه سینمای ایران را با معنی ایران همه جای ایران است نشان دهند.
باید هنرمندان و استعدادها از این فرصت استفاده کنند و با همت و تلاش به حق و حقوق طبیعی خود برسند.
کشور ایران یک کشور اسلامی است و تقسیمبندی هنر براساس جغرافیا نباید باشد و حقوق انسانی در کل کشور به صورت مساوی تقسیم شود و البته در این امر اراده نیز نقش مهم داشته و این خودمان هستیم که با کمکاری و بیاعتمادی کاذب نسبت به خود، گامهای مثبتی برنداشتیم.
در این زمینه دولتی نیست که از آن دفاع کنیم و با اینکه همه دولتهای آمده تلاش در زمینه هنر و جایگاه هنر داشتهاند ولی باید قبول کرد این تلاش کم بوده است.
کار بعدی؟
قبل از طراحی فیلم «اِو» پروژه بسیار سنگین ولی در حال و هوای «اِو» داشتم که فیلم «اِو» از آن پروژه جلو زد و همچنان نیز چند پیشنهاد دارم که اگر با یکی از آنها به توافق برسم فعلاً ساخت پروژه قبلی باقی خواهد ماند ولی در سالجاری فیلم «اِو» در جشنوارههای متفاوتی شرکت خواهد کرد همچنین موضوع اکران عمومی فیلم نیز در برنامه است و از این رو فیلم جدید به سال ۹۷ موکول خواهد شد.
استفاده از چهرههای ناشناخته و استعدادهای شناخته نشده وظیفهای است که شعار نیست و هر فردی بنابه به مسؤولیت خود وظیفه دارد گنجینه نیروی انسانی را به جامعه وارد کند و من هم به عنوان کارگردان وظیفه دارم نیروی انسانی متخصص به سینمای ایران اضافه کنم و با اینکه ریسکپذیری زیاد دارد ولی باید به فکر آتیه نیز باشیم.
حرف آخر؟
موضوع فیلم «اِو» موضوعی است که میتواند در همه جای دنیا اتفاق بیافتد و یک موضوع جغرافیایی نیست و کاملاً انسانی بود.
علاقهمند هستم این فیلم را به صورت فرامرزی تماشا کنند و خود همشهریان و هموطنان تا اینجا فیلم خود را تنها نگذاشتهاند.
وقتی فیلم به صورت عمومی اکران شد از این فیلم استقبال کنند تا سایر فیلمسازان نیز به شوق بیایند و انگیزه برای ساخت فیلمهای موثر داشته باشند.
