به گزارش تبریز بیدار ، «چاغلار فاحری چاکر آلپ» که امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه استان آذربایجانشرقی در تبریز به مناسبت سالروز ۱۵ جولای واقعه کودتای نافرجام ترکیه شرکت کرده بود در به سوال در خصوص پروژههای عمرانی ترکیه و به خصوص سد «ایلیسو» و تاثیرات زیست محیطی آن واکنش نشان داد.
وی در پاسخ خود اظهار داشت: مدتی قبل کنفرانسی در سوم و پنجم جولای در خصوص مبارزه با ریزگردها در تهران با حضور رئیس جمهوری ایران همچنین شرکت هیأت بلندپایهای متشکل از ۳۵۰ نفر از ترکیه برگزار شد و در خصوص انتقاداتی که نسبت به اقدامات ترکیه در این خصوص وجود داشت، توسط این هیأت پاسخ داده شد.
« فاحری چاکر آلپ» ادامه داد: این موضوع در رسانههای ایران نیز رصد میشود و انتقاداتی وجود دارد اما با توجه به وجود سفارتخانه در تهران، نمیخواهیم در این زمنیه به عنوان سرکنسول دخیل باشیم.
وی گفت: اینکه ریزگردهایی که ایران را تحت تاثیر قرار میدهد و علت اصلی آن را اقداماتی عنوان میکنند که در ترکیه انجام میشود، صحیح نیست و در این زمینه فعالیتها و تحقیقات علمی وجود ندارد.
« فاحری چاکر آلپ» اضافه کرد: براساس تحقیقات جهانی ریزگردها دو علت جهانی دارد که دشت صحرای آفریقا و جزیره عربی است، در سوریه و عراق و ایران نیز علتهایی وجود دارد که باعث این ریزگردها میشود و مشکل خیلی جدی است چون ریزگردها ترکیه را هم تحت تاثیر خود قرار میدهد و لازم است در این زمینه همکاریهای بینالمللی انجام شود.
سرکنسول ترکیه در تبریز ادامه داد: سدهای ساخته شده بر مسیر رودخانه دجله و فرات در چارچوب حاکمیتی بوده و پروژهها با رعایت حقوق کشورهای قرار گرفته در مسیر رودخانه انجام میشود و حقآبهای که به سمت کشورهای پاییندست رودخانه جاری میشود، بیش از قراردادهای بینالمللی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: حتی در سال ۲۰۰۸ که خشک سالی شده بود، ترکیه به بهای کاهش ظرفیت آب سدها، آب را برای رسیدن به کشورهای مرتبط بیش از حد آزاد کرد، نباید این موضوع را فراموش کنیم که تغییر اقلیم و گرما مشکل جهانی است.
افتتاح سد بزرگ آتاتورک، آغاز شکلگیری ریزگردها در غرب ایران و تشدید بیابانزایی در عراق
این گزارش حاکی است، در سال ۱۹۹۲ دولت ترکیه با افتتاح سد بزرگ آتاتورک بر رود فرات که ظرفیت آن معادل ۶۵۰ سد ایرانی بود، عملاً آغاز شکلگیری ریزگردها در غرب ایران و تشدید بیابانزایی در عراق را سبب شد.
دولت ترکیه این بار قصد دارد سد «ایلیسو» را این بار بر روی رود دجله بسازد و با این کار از ورود ۵۶ درصد منابع آب دجله به خاک عراق جلوگیری کند.
احداث این سد که ظرفیتی معادل سه برابر بزرگتر از سد ایرانی یعنی کرخه را دارد، سبب خواهد شد از ورود همه ۵۶ درصد حجم آبی که از خاک ترکیه به دجله سرازیر میشد، جلوگیری شود و فرآیندهایی نظیر بیابانزایی و خشکسالی در عراق شدت یابد.
ساخت سد «ایلیسو»نیازمند مجوزهای قانونی بینالمللی و جلب رضایت کشورهای ایران و عراق
سد «ایلیسو» یکی از سدهای بزرگ در حال احداث در کشور ترکیه است که ساخت آن از سال ۲۰۰۶ شروع شد و در سال ۲۰۱۹ به پایان خواهد رسید. با توجه به مرزی بودن این سد در جنوب شرق ترکیه و احداث آن بر روی رود دجله که به خاک عراق سرازیر میشود و محیط زیست کشور ایران را نیز به خود وابسته کرده است، این سد نیازمند مجوزهای قانونی بینالمللی و جلب رضایت کشورهای ایران و عراق است که دولت ترکیه بدون اخذ مجوزهای قانونی از مجامع بینالمللی در حال ساخت آن است.
در سال ۱۹۹۲ و با احداث سد آتاتورک بر روی رود فرات، شرایطی ایجاد شد که در کشور عراق درگیریهای قومی و قبیلهای بر سر آب شکل گرفت، فرآیند بیابانزایی افزایش یافت و ۶۷۰ هزار هکتار مزارع کشاورزی قابلیت کشت خود را از دست دادند، نتیجه این رخداد انسانی شکلگیری ریزگردهایی بود که به وسیله بادها به سمت ایران منتقل و سال به سال به حجم آنها نیز افزوده شد.
احداث و نهایی شدن سد «ایلیسو» عامل افزایش ناآرامیهای زیستمحیطی
اکنون نیز جنوب غرب آسیا و به ویژه غرب ایران در شرایطی است که با احداث و نهایی شدن سد «ایلیسو» بر روی رود دجله باید در آینده نزدیک بر اثر حوادثی نظیر شیوع ریزگردها، شاهد افزایش هرچه بیشتر ناآرامیهای زیستمحیطی خواهد بود.
فاجعه بزرگ زیستمحیطی در راه ایران
نگرانکنندهتر آن که با ممانعت دولت ترکیه از ورود آب فرات به عراق و در نهایت تالاب هورالعظیم یک فاجعه زیستمحیطی در جنوب غرب ایران شکل گرفت و تالابی که روزگاری محل صید و صیادی اهالی و سیستم طبیعی خنککننده هوا بود، رفته رفته کارکردهای انسانی خود را از دست داد. در اوضاع کنونی هم نهایی شدن سد «ایلیسو» بر روی رود دجله و دیگر منبع آبی تالاب هورالعظیم باید منتظر مرگ قریبالوقوع این تالاب و یک فاجعه بزرگ زیست محیطی در ایران ماند.
سدسازیهای اخیر ترکیه عامل قطع ورود آب به سوریه و عراق
در رابطه با ماهیت و خسارات این اقدام ترکیه، «محمد درویش»، مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیطزیست اظهار داشت: دولت ترکیه که در دو دهه گذشته با ساخت سدهای بسیاری در حوضه آناتولی جنوبی و سرچشمههای اصلی و فرات، از ورود آب به کشور سوریه و عراق جلوگیری کرده است، در حال ساخت سد «ایلسیو» با گنجایش ۴۳میلیارد متر مکعب و ظرفیتی معادل سه برابر، بزرگترین سد ایران یعنی کرخه است.
سدهای روی دجله و فرات کانون بحرانی ریزگرد در منطقه درگیری ۲۵استان غربی و مرکزی ایران
وی با بیان اینکه سدهای ساخته شده بر روی دجله و فرات، تمام آب این دو رودخانه را میگیرند، بیان داشت: خشک شدن تالابهای مرکزی عراق و سوریه، تبدیل تالاب هورالعظیم به بزرگترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه درگیری ۲۵استان غربی و مرکزی کشورمان با معضل ریزگردها و افزایش چشمگیر این مسئله، نمونهای از ارمغان حذف حقآبه دجله و فرات است.
مدیرکل دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: نابودی بیش از ۶.۵ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی عراق، سوریه، ایجاد کانونهای فرسایش بادی و تولید گرد و خاک، خشکی عراق و گرد و غبار برخاسته از این کشور بر روی ایران، از دیگر آسیبهای جبرانناپذیر اقدام دولت ترکیه با احداث سدهای «گاپ» است.
با شرایط مذکور و نزدیکی یک فاجعه بزرگ زیست محیطی برای کشور، آنچه جالب توجه است، بیتفاوتی مسؤولان کشور برای پیگیری موضوع از طریق مجامع بینالمللی و مذاکرات دوجانبه یا چندجانبه است؛ نکتهای که البته شاید حوادث تروریستی و ناامنیهای سیاسی نظامی سوریه و عراق بر عملیاتی شدن آن مؤثر بوده است و البته همین حوادث نیز به زودی بحرانهای سیاسی نظامی را حداقل در عراق تشدید خواهد کرد.
منبع: فارس
