سرویس اجتماعی تبریزبیدار؛
صندوق جهانی طبیعت (WWF) بحران کمآبی را دومین بحران بزرگ دنیا طی ۱۰ سال آینده اعلام کرده است این بحران در کشورهای آسیایی و اروپایی بیش از دیگر کشورهای دنیا دیده میشود. آیا میدانید ایران یکی از کشورهایی است که در آینده با بحران کمآبی مواجه خواهد شد؟
ایران مدت هاست «روی تیغ کم آبی» گام بر میدارد اما از پاییز سال گذشته به دلیل عدم بارش مورد نیازکشور این بحران برای مردم و مسئولین ملموستر شد، به طوری که شاید بتوان پاییز ۹۶ را پاییز تشنه نام گذاری کرد، بنابراین بیراه نیست اگر بگوییم تابستانی که نکوست از پاییز و زمستانش پیداست! و این امر ضرورت صرفهجویی در مصرف آب را بالا میبرد.
یک آمار اعلام شده هم میگوید مصرف آب در تهران دوونیم برابر عرف جهانی است.
بر اساس آمار و ارقام وضعیت ورودی آب به سدهای کشور بسیار نامطلوب است، به طوریکه ورودی آب به سدها به طور میانگین حدود ۳۶ تا ۳۷ درصد و در برخی از سدها بیش از ۷۰ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است و سدهای درودزن، ملاصدرا، زایندهرود، سدهای استان خوزستان، سدهای شمیل و نیان، سد دوستی، سد چاه نیمهها و سد کوثر دارای شرایط بحرانی هستند.
علاوهبر این، براساس آخرین آمار میزان بارشها در سال آبی جاری نسبت به سال آبی گذشته ۵۱ درصد و در مقایسه با متوسط ۴۹ ساله۹/۴۸ درصد کاهش داشته است. به طور کلی میتوان گفت که در حال حاضر وضعیت آب کشور در شرایط زیر نرمال قرار دارد.
در همین راستا وزیر نیرو هشدار داد بخشهایی نظیر کشاورزی، صنعت و محیطزیست در سال جاری آبی یعنی تا پایان شهریور۱۳۹۷، با مضایقی مواجه خواهند شد.
ایران در کمربند خشک کره زمین قرار دارد. از طرفی هم ذخایر آبی کشورمان روز به روز کاهش مییابد. متوسط بارش باران ایران نیز از میانگین جهانی بسیار فاصله دارد. میزان و نوع استفاده آب در کنار تصرفهای انسانی در محیط زیست همگی دست به دست هم دادهاند تا کشور ما قدم به قدم به بحران خشکسالی نزدیکتر شود. از سوی دیگر ناسا نیز در گزارشهای متعددی هشدار داده که زمین به سمت کمبود آب پیش رفته است و دریاچههای بزرگ جهان در حال ناپدید شدن هستند.
آذربایجان شرقی هم جزو استان هایی است که در سال های اخیر طعم کم آبی و خشکسالی را چشیده است. نیاز به صرفه جویی زمان و مکان نمی شناسد. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان هم چندی پیش نسبت به این قضیه هشدار داد و صرفه جویی را تنها ترین روش مقابله با کم آبی توصیف کرد.
ورشکستگی آب
عدم توازن مناسب بین منابع و مصارف آب باعث شده تا در بسیاری از حوضههای آبریز کشور دچار ورشکستگی آب شویم. در حالت ورشکستگی آبی وقوع خشکسالی و کاهش بارشها باعث وقوع بحران خواهد شد.
در کل ایران با بارشی معادل یک سوم متوسط بارش دنیا و یک دوم متوسط بارش آسیا در یک منطقه خشک و کم آب قرار دارد. میزان سرانه آب، سالانه از ۵۵۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۵۵ به میزان ۱۷۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۸۵ رسیده و با توجه به محدودیت منابع آبی، تغییرات اقلیمی، کاهش بارش، تغییر نوع بارش، گرم شدن زمین، افزایش تبخیر، تراز منفی آبهای زیرزمینی و نیز بحرانی شدن ۲۹۰ دشت کشور، میزان سرانه روز به روز کاهش مییابد.
در حال حاضر از کل منابع آبی تجدید شونده کشور با در نظر گرفتن منابع آبهای مرزی در حدود ۹۲ میلیارد متر مکعب و برابر ۷۱ درصد منابع آب تجدید شونده برداشت میشود. بررسیها نشان میدهد این درصد در سالهای آینده حداکثر تا ۸۸ درصد قابل افزایش خواهد بود؛ یعنی حداکثر ظرفیت آبی تجدید شونده کشور مقدار ۵/۱۱۴ میلیارد متر مکعب خواهد بود.
کاهش آب ورودی به سد های آذربایجان شرقی
معاون حفاظت و بهرهبرداری شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی از کاهش ذخیره مخازن سد های استان خبر می دهد و می گوید: حجم آب ورودی به مخازن ۱۰ سد مهم استان در سال آبی جاری ۳۹۱ میلیون متر مکعب بوده، در حالی که این میزان پارسال بیش از ۳۹۸ میلیون متر مکعب بوده است.
مجتبی جلیل زاده گفت: با وجود کاهش ۲ درصدی آب ورودی به سدها، کل حجم آب ذخیره شده در مخازن این سدها بیش از ۳۲۶ میلیون متر مکعب بوده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۳ درصد افزایش نشان میدهد.
به گفته او در سال آبی امسال بیشترین حجم آب ورودی به مخزن سد ارسباران با ۱۸ میلیون مترمکعب و کمترین آب ورودی هم به مخازن سدهای نهند و ستارخان اهر بوده است.
یادآور می شود: سدهای علویان، سهند، نهند، آیدوغموش، ستارخان اهر، قلعه چای، ارسباران، تاجیار، زنوز و کردکندی از سدهای مهم آذربایجان شرقی به شمار رفته و در تامین آب آشامیدنی و کشاورزی منطقه نقش به سزایی دارد
باید تمام سازمانها و ارگانهای ذیربط برای حل مسئله آب بسیج شوند
وضعیت منابع آبی بهگونهای است که دیگر نمیتوان به مسئله بحران آب ساده نگاه کرد و باید تمام سازمانها و ارگانهای ذیربط برای حل این مسئله بسیج شوند در واقع ما با بحرانی مهمتر از بحران آب مواجهیم و آن نیز بحران مدیریت منابع آب است.
برداشت غیرمجاز از منابع آب سطحی و زیرزمینی از مصادیق حقالناس و استفاده بیرویه آب از مصادیق اسراف است که بایستی در قالب نهی ازمنکر توسط همه مردم به یکدیگر گوشزد شود. مدیریت آب یک موضوع مشارکتی بوده که بایستی مراقبت را از خودمان شروع کنیم و بعد در جامعه نشر دهیم. در این زمینه وظیفه حاکمیت آموزش و اطلاعرسانی است. در صورتی که مردم روستا بدانند که حفرکننده چاه غیرمجاز مانند کسی است که در کشتی زیر پای خود را سوراخ میکند، قطعا از عمل آن جلوگیری میکنند.
صرفه جویی در مصرف آب یعنی استفاده صحیح از این منبع مهم در زندگی و حفظ آن برای نسل های آینده با توجه به استفاده ی زیاد ازآبدر طول زندگی روزمره اهمیت آن برای حفظ و نگه داری آب سالم در آینده بسیار زیاد خواهد بود.
