سرویس شهری تبریزبیدار؛
حمل و نقل عمومی به طور فزایندهای به عنوان یک عنصر کلیدی در شهرها شناخته میشود. اگرچه نقش عمده حمل و نقل در شهرهای کوچک، ارائه خدمات اجتماعی است، در شهرهای بزرگ، جلوگیری از احتقان بیش از حد ترافیک و اثرات منفی آن مهمترین کارکرد سیستمهای حمل و نقل عمومی به شمار میآید. از این رو، اهمیت حمل و نقل عمومی طی سالهای گذشته توجه سیاستگذاران را در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به خود جلب کرده است. سیستمهای حمل و نقل عمومی در کشورهای در حال توسعه با ویژگیهای مختلف در مقایسه با سیستمهای مشابه در کشورهای توسعه یافته شناخته میشوند. عدم وجود ناوگان کافی، منابع مالی نامناسب برای تأمین زیرساختها و یارانههای عملیاتی، و همچنین عدم برنامهریزی حمل و نقل یکپارچه، از مهمترین مشکلات موجود در کشورهای در حال توسعه است. اما فقدان یک چارچوب کلی جامع و یکپارچه سیاستی که منابع و کوششها را برای حمل و نقل عمومی هدایت کند، مانع بزرگتری در زمینه توسعه این بخش محسوب میشود.
حمل و نقل عمومی در ایران
اگرچه تاریخ حمل و نقل عمومی در ایران به یک قرن پیش باز میگردد، در طی سالیان اخیر، سیاستگذاران با افزودن یک بند جدید به قانون تنظیم بودجه سالانه، اقدامات جدی بیشتری در جهت توسعه بخش حمل و نقل عمومی کشور انجام دادند. تعریف و تخصیص بودجه، ابزاری سیاستی بود که دولت را قادر میساخت تا پایداری شهرها را از از طریق توسعه حمل و نقل عمومی، جایگزینی وسایل نقلیه قدیمی، ترویج سوختهای مناسب برای محیط زیست (مانند گاز طبیعی) و یکپارچه سازی برنامه ریزیهای حمل و نقل با برنامههای توسعه شهری را تضمین کند
در یک سیستم شهری جابجایی آسان ، ایمن ، راحت و اقتصادی حرف اول را می زند و با رشد اقتصادی شهرها نیاز به جابجایی انسان و کالا افزون تر می شود. تا دهه ۷۰ میلادی حمل ونقل عمومی نیاز جوامع کوچک را برطرف می کرد. اما امروزه برای برطرف کردن مشکلات محیط زیست و ازدحام ترافیک باز هم یکی از بهترین گزینه ها می باشد. ازدحام ماشین ها باعث آلودگی محیط زیست و ناراحتی ساکنان شهر گردیده است. در سال ۱۹۷۰ از هر هزار نفر ۱۸۴ نفر و در سال ۱۹۹۷ از هر هزار نفر۴۵۱ نفر صاحب وسیله نقیله شخصی بوده اند که این نشان از افزایش استفاده از وسایل نقلیه شخصی دارد. ازدحام وسایل نقلیه باعث بروز عارضه های زیر می گردد :
۱) طولانی تر شدن زمان سفر وسایل نقلیه شخصی و عمومی
۲) آلودگی (هوا، صوتی)
۳) به خطر افتادن ایمنی ترافیک
۴) کاهش فضاهای شهری برای پارکینگ و خیابان ها
حمل و نقل عمومی در تبریز
تبریز به عنوان یک کلانشهر و با جمعیت بیش از ۱.۵ میلیون نفر نیازمند سیستم حمل و نقل جامعی برای جابهجایی شهروندان و گردشگران است. در تبریز علاوه بر تاکسی و اتوبوس، میتوان از مترو هم استفاده کرد. البته خط مترو تبریز در حال کامل شدن است. برای آشنایی بیشتر با سیستم حمل و نقل تبریز در ادامه با ما همراه باشید
سامانه اتوبوس تندرو، پس از تهران در تبریز بهاجرا درآمدهاست. محدودهٔ تردد این سامانه در این شهر، از میدان بسیج در ورودی شرقی تبریز تا میدان راهآهن در غرب این شهر است که بهطور کلی مسافتی حدود ۱۸ کیلومتر را شامل میشود. البته بهدلیل عبور این سامانه از مرکز شهر که اغلب از ترافیک سنگینی برخوردار است، با تدبیر قوانینی، از ورود خودرو ها شخصی در محدوده مرکزی تبریز جلوگیری میشود و تنها اتوبوسها میتوانند از این مناطق عبور کنند. این کار، باعث علاقه مردم بهاستفاده از وسائل حمل و نقل عمومی در مرکز شهر و از سوی دیگر باعث نارضایتی ساکنین محلههای واقع در مسیر شدهاست.
برای ایجاد راه ویژه اتوبوسهای تندرو، خیابان امام خمینی (ره) حد فاصل میدان ساعت تا میدان جانبازان (فلکه دانشگاه) به صورت یک طرفه برای خودروها عادی درآمده است و باند برگشت توسط نردهها فلزی جدا شده و به عنوان راه ویژه رفت و برگشت اتوبوسها تندرو مورد استفاده قرار میگیرد.
اکنون ۵۰ دستگاه اتوبوس تندرو در خطوط معینشده و در فاصله زمانی کمتر از پنج دقیقه، از ایستگاهها اتوبوس می گذرند
اتوبوسهای خط واحد در سطح شهر تبریز کم هستند و بیشتر اتوبوسهای تندرو یا همان BRT برای خطهای اصلی وجود دارد. کرایه اتوبوس خط واحد حدودا ۵۰۰ تومان است. کرایه اتوبوس تندرو نیز برای مسیرهای مختلف متفاوت است. برای مثال مسیر ایستگاه خیابان شریعتی تا ایستگاه آب رسان ۵۰۰ تومان و مسیر میدان راه آهن تا میدان بسیج ۶۸۰ تومان است.
قصه پرغصه متروی تبریز
بیش از ۱۳ سال است که از مراحل احداث و عملیاتی شدن قطار شهری تبریز می گذرد و شهروندان تبریزی سال به سال با وعده های جدید مسئولان مختلف شهری و استانی در خصوص به سرانجام رسیدن این رویای شیرین روبرو می شوند؛ جالب اینجاست که گاهی از اوقات مسئولان با اعتماد و اطمینان کامل، زمان دقیق بهره برداری از فازهای مختلف متروی تبریز خبر می دهند در حالی که پس از گذشت زمان مقرر و عملی نشدن وعده ها، با طرح بهانه های مختلف دوباره وعده تکمیل این پروژه شهری را در زمان های اضافی بازی طول و دراز متروی تبریز می دهند.
در این میان وعده های بیشمار مسئولان در دو سال گذشته بیش از سال های قبل به چشم می خورد البته وعده هایی داده شده سال های قبل تر در این خصوص نیز چیزی جز تکرار مکررات نبود، وعده هایی که اجرای آنها هر سال به بهانه های مختلف به سال و یا سال های دیگر انتقال می یابد تا اکنون سریال متروی تبریز ۱۷ ساله شود.
۱۷ سال برای عدم تحقق یک وعده
در ایران هم ، دولت موسوم به سازندگی استارت راه اندازی قطار شهری را پایتخت زد. پروژه ای که با تاخیری ده ساله در ۵ کلانشهر دیگر کشور در دستور کار قرار گرفت. که امروز تهران، کرج، اصفهان، شیراز و مشهد از جمله شهر های هستند که بخشی از حمل و نقل عمومی خود را از طریق قطار شهری انجام می دهند.
تبریز نیز از جمله شهر هایی بود که با وجود کلنگ زنی پروژه مترو پس از تهران با گذشت بیش از ۱۷ سال از زمان آغاز آن فقط یک خط آن هم به طور ناقص عملیاتی شده است.
عدم تحقق بودجه مشکل ساز می شود
با وجود ادعاهای مسئولین دولتی در تخصیص بودجه مترو تبریز در سالهای اخیر، تاخیرها در پرداخت این گونه ردیف بودجه خود معضلی برای قطار تبریز شده است. از طرفی پورمهدی معاون قبلی عمرانی استاندار مدعی پرداخت های مناسب دولت یازدهم در کمک به مترو تبریز بود که شاه بیت سخنان شهردار سابق تبریز و معاون امروز وزیر صنعت در خصوص پروژه قطار شهری تبریز بی توجهی دولت به این پروژه حیاتی بود. البته مسئولین دولت مدعی هستند که بیش از دولت های قبلی به این پروژه بودجه اختصاص داده اند.
وضعیت تاکسی های تبریز نیز در سال های اخیر با تنش هایی همراه بود طرح تعویض ناوگان تاکسیرانی بسیاری از انتقاد ها را در پی داشت، یکی از رانندگان تاکسی در گفتگو با خبرنگار سایت خبری تبریزبیدار، از وضعیت وام های تخصیص یافته به شدت انتقاد کرد. وام هایی با درصد بالا که اقساط ۷۰۰هزار تومانی آن رانندگان تاکسی را در منگنه نگه داشته است، این راننده تاکسی، ادامه می دهد که از ۵صبح از خانه خارج می شویم و گاها تا ساعت ۱۱ شب به خانه باز نمیگردیم.وام های داده شده طبق اعلام مسئولین سازمان تاکسیرانی وام ها با ۱۶ درصد داده می شود ولی در عمل به بالای ۳۰ درصد میرسد.
وی ادامه داد: اعلام وجود تاکسی های اینترنتی از معظلات جدیدی است که گریبانگیر رانندگان حمل و نقل عمومی مخصوصا تاکسی شده است.
افزایش ۲۵درصدی نرخ کرایه تاکسی های تبریز
در جلسه فوق العاده شورای اسلامی کلانشهر تبریز در تاریخ ۱۳۹۷/۳/۱۰ اعضای محترم افزایش نرخ کرایه تاکسی در سال ۱۳۹۷ برای شهر تبریز را تصویب نمودند. که بعد از طی مراحل قانونی جهت اجراء به سازمان ابلاغ شد.
این مصوبه در ابتدا با مخالفت فرمانداری روبه رو شد و برای اصلاح به صحن شورا بازگشت، در نهایت این مصوبه برای اجرا ابلاغ شد.
دردسری به نام پول خرد
از زمان افزایش نرخ کرایه تاکسی های تبریز، مشکلی به نام نبود پول خرد به وجود آمده است، مسیری که با کرایه ۵۰۰ تومانی جابجا می شد با افزایش ۲۵درصدی به ۷۰۰ تومان رسیده است، برخی از رانندگان نیز به بهانه نبود پول خرد،کرایه ۱۰۰۰هزار تومانی از مسافران اخذ می کنند، برخی نیز این نرخ را به بهانه افزایش قیمت لوازم اتومبیل بالا می برند.مشکل پول خرد تاکسیها به خصوص در مسیرهای کوتاه، مشکلی عادی در شهرها است ولی گاه همین مشکل عادی دردسرساز میشود. همه ما لااقل یک بار هم که شده شاهد بودهایم که چانیزنی مسافر و راننده برسر داشتن و نداشتن پول خرد به درگیریهای لفظی منجر شده است. یکی از مسافران تاکسی از نرخ دریافتی برخی رانندگان گلایه می کند. می گوید که مسیری را که روانه طی می کنم رانندگان نرخ های متفاوتی را اخذ می کنند، مسیر آبرسان تا چهار راه لاله با افزایش قیمت ها به ۱۵۰۰تومان رسیده است ولی هستند برخی از تاکسی رانان تبریز که این مسیر را ۲ هزار تومان حساب می کنند.
تلاش برای رهایی رانندگان از مشکل پول خرد
معاون حمل و نقل شهرداری تبریز از تلاش برای عملیاتی کردن طرح پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی ها درتاکسی های تبریز خبر داد
وی گفت: برای شروع پرداخت الکترونیکی مشکلی نداریم؛ قرارداد نهایی و مجوزهای قانونی از شورای شهر تبریز اخذ شده و ما نیز طبق لایحه مصوب، با پیگیریهای لازم تلاش داریم سریعاً این طرح را عملیاتی کنیم .
وی همچنین به برنامههای این معاونت در حوزه تاکسیرانی اشاره کرد و گفت: سیاستهای کلی شهرداری تبریز در زمینه حملونقل عمومی، بر مبنای توسعه آن در سال جدید قرار گرفته است و معاونت حمل و نقل نیز، سعی دارد این سیاستها را در تمامی واحدهای زیرمجموعه خود، به مرحله عمل برساند
سیستم حمل و نقل عمومی همانند اتوبوس، مترو و… باید بهگونهای برنامهریزی و طراحی شوند که امکان ایجاد فرصتهای رشد آتی شهر در آنها دیده شود. شرایط مطلوب سرویسهای خدماتی مانند وجود ایستگاههای قابل دسترس، پایانههای حمل و نقل و قیمت مناسب، موجب تمایل بیشتر مردم به استفاده از حمل و نقل عمومی است.
