سرویس اجتماعی تبریز بیدار
«مسکن مهر» موضوعی است که در دولت نهم و دهم در راستای بهبود وضعیت مسکن قشر متوسط به پایین جامعه دستور کار قرار گرفت. این طرح با هدف تامین مسکن برای اقشار کم درآمد جامعه، قیمت زمین را از قیمت مسکن حذف نموده و واحدهای مسکونی را به صورت اجاره ۹۹ ساله در اختیار آنها قرار داد.
مسکن مهر یکی از بزرگترین پروژههای عمرانی کشور در طول سالهای بعد از انقلاب بود که با اجرای آن ساخت تعداد زیادی واحد مسکونی در شهر و روستا در دستور کار قرار گرفت که «شهر جدید سهند» در آذربایجان شرقی نمونه ای از آن بود.
تاییدیه بین المللی طرح مزخرف!
این پروژه طیف قابل توجهی از مردم طبقه متوسط جامعه را دربر داشت و جوانان را تا حد زیادی امیدوار کرد که اصلیترین مساله زندگی مشترک خود که تهیه محل سکونت بود، حل خواهد شد اما این طرح هم خالی از ایراد نبود. به گفته کارشناسان واحدهایی از مسکن مهر در برخی مناطق ساخته شده که بیش از نیاز آنجا است و متقاضی ندارد. البته باید این ایرادات رفع شود و نمیتوان آن را کنار گذاشت چون هزینه زیادی صرف شده و اصلاح آن بهصرفهتر از تخریب خواهد بود.
همزمان با روی کار آمدن دولت اول روحانی و «مزخرف» خواندن طرح مسکن مهر توسط آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی، نگرانی هایی در مورد برخورد سیاسی با این پروژه ملی و امیدآفرین، احساس شد. اما همین طرح مزخرف! (به تعبیر آخوندی)تاییدیه بینالمللی نیز گرفت.
به گفته اخیرا مازیار حسینی، معاون فعلی وزیر راه و شهرسازی دفتر اسکان بشر در سازمان ملل، ساخت مسکن مهر را جزو تجربههای منحصر به فرد و قابل انتقال به مجامع بینالمللی اعلام کرده و تاییدیه بین المللی گرفت.
اخیرا برای اتمام مسکن مهر، کارهای زیادی در بدنه دولت انجام شده، اما هنوز همکاری بین دستگاهها برای به پایان رساندن این پروژه مشاهده نمیشود و همین امر باعث شده تا هزینههای تکمیل مسکن مهر هر روز افزایش یابد.
احداث مساکن مهر در شهر جدید سهند در حومه تبریز در دولت نهم آغاز شد اما همچنان حرف و حدیث هایی در خصوص خالی از سکنه بودن برخی واحدها، نواقصات عمرانی و رفاهی از جمله بیمارستان و همچنین معضل جاده تبریز سهند وجود دارد.
پرونده های مورد مناقشه، خارج از اختیار وزارت راه و شهرسازی است
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در حاشیه سفر اخیر خود به تبریز در مورد تعیین تکلیف مساکن مهر به خبرنگار ما گفته بود: استاندار رئیس شورای مسکن استان و مسئول پیگیری این موضوع است.
وی ضمن تاکید بر حل و فصل مسایل مربوط به مسکن مهر اظهار داشت: رسیدگی به آن دسته از مساکن مهر که مشکل قضایی و قراردادی یا اختلافات داخلی ندارد به ما مربوط است و در نظر داریم تا پایان سال همگی افتتاح شوند.
بنا به تاکید وزیر راه و شهرسازی اگر در پرونده این موضوع، تعاونی ها با هم اختلاف داشته باشند، از کنترل وزارتخانه او خارج است.
تحلیل معاون استاندار از آسیب های مسکن مهر
جواد رحمتی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری آذربایجان شرقی نیز در گفتگو با تبریز بیدار می گوید: به نظر من مساکن مهر می توانست بخوبی پیش برود ولی یک سری ملاحظات اتفاق نیفتاد از جمله این ملاحظات شناسایی افراد مستحق و مستعد برای این موضوع بود.
وی با بیان اینکه در مقطع ساخت مساکن مهر سایر منابع کشوری را تعطیل کرده و اعتبارات بانک مرکزی متمرکز به مسکن مهر شد، می افزاید: اگر آن پول هایی که از بانک برداشتیم و خرج مساکن مهر کردیم را در زمینه های موثر دیگر از جمله زیر ساخت ها و تولید اشتغال صرف می کردیم، قطعا تاثیر آن زیاد تر بود.
رحمتی ادامه می دهد: پول های هزینه شده در مساکن مهر اشتغال موقت در حوزه ساختمان ایجاد کرد و تمامی صنایع حوزه مسکن فعال بودند اما به محض این که ساخت مساکن مهر تمام یا نیمه تمام شد، فوج عظیم بیکاری به جامعه اضافه شد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری با اظهار به اینکه در بعضی از مناطق، مسکن مهر مازاد بر متقاضیان تامین شده، اذعان می کند: این مساله نشان می دهد که ما به نیازها بصورت واقعی توجه نکرده ایم. در عین حالی که اساس تامین مسکن مردم کار خوبی است ولی به نظر من اعتبارات باید به صورت کامل در نقاط مختلف و در بخش های مختلف اقتصادی توزیع شود و زیر ساخت ها همزمان باهم جلو برود.
زیرساخت های مغفول در سهند
وی در خصوص وضعیت مساکن مهر استان می گوید: پرونده مساکن مهر استان تا یکی دو ماه آینده بسته می شود. متاسفانه در شهر جدید سهند به زیر ساخت ها توجهی نشده و جمعیت زیادی در آنجا ساکن هستند. گاها برای اینکه پروژه ای را ارزان تمام کنیم از کیفیت آن می زنیم و در سهند نیز از کیفیت مصالح زده شده است.
به اذعان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری در شهر جدید سهند کمبود مدرسه، مساجد و فضای سبز وجود دارد.
مبلغی از محل اعتبارات دولتی پرداخت نشده
ابوالقاسم سلطانی مدیر کل راه و شهرسازی استان در حاشیه یکی از جلسات شورای شهر تبریز در خصوص وضعیت مساکن مهر استان به تبریزبیدار گفته بود: نزدیک به ۶ هزار واحد هنوز تکمیل نشده است. از این تعداد ۳ هزار واحد مربوط به تعاونی ها است که باید مشکلات خود را حل کنند و اگر مشکلی داشته باشند باید به اداره کل تعاون رجوع کنند تا مشکلات این عزیزان حل شود.
وی اذعان داشت: برخی پروژه های مربوط به تعاونی ها، حتی ۳۰ درصد هم پیشرفت نداشتند و باید تکلیفشان مشخص شود. ۱۵۰۰ واحد مالک دارند که امیدواریم مشکل وام این واحد ها حل شوند. ۱۵۰۰ واحد هم برای راه و شهرسازی باقی می ماند که جزو توافق های سه جانبه است و با شدت برای حل مشکل این واحد ها در تلاش هستیم.
سلطانی محوطه سازی مساکن مهر را مبحث مهمی برشمرد و اظهار داشت: نزدیک به ۱۶۰ میلیارد تومان برای این موضوع برآورد کردیم.
به گفته سلطانی برای تکمیل مساکن مهر استان از محل اعتبارات دولتی هیچ مبلغی پرداخت نشده و در سال های گذشته از محل یارانه های مسکن مبالغی پرداخت می شد.
وی بر بکارگیری تمام ظرفیت های ممکن تاکید داشته و ابراز امیدواری می کند تا پایان سال ۹۸ یا اواسط سال ۹۹ پرونده مسکن مهر در استان خاتمه یابد.
جانمایی نامناسب و فرصت سوزی تاریخی
اما فریدون بابایی اقدم مدرس شهرسازی و عضو شورای شهر تبریز نیز در گفتگو با تبریزبیدار از منظر شهرسازی به پروژه مسکن مهر اشاره کرده و می افزاید: اینکه به موضوع مسکن بعنوان ضرورت اصلی خانواده توجه شده، کار ارزشمندی است اما در جانمایی آن فرصت سوزی شده است.
وی ساخت مسکن مهر در ظرایط اقتصادی وقت را فرصت تاریخی بزرگ برای کشور قلمداد کرده و می افزاید: در مقطعی که نفت ما فروش خوبی داشت و از نظر بودجه مشکلی نداشتیم، هزینه کلانی به بحث مسکن خرج شد اما بهتر بود به جای ساخت آن در منطقه ای مثل سهند، آن هزینه به ترمیم بافت فرسوده و ساخت و ساز در مناطق حاشیه نشین اختصاص می بافت.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر فرصت سوزی تاریخی در جانمایی مسکن مهر در تبریز می گوید: در صورت ساخت و ساز مساکن مهر در مناطق داخلی شهر و ترمیم بافت فرسوده، مشکل حاشیه نشینی تبریز هم قابل رفع بود.
اما از سوی دیگر احجمد علیرضا بیگی استاندار وقت آذربایجان شرقی در پاسخ به ادعای بابایی اقدم به تبریزبیدار می گوید: طبیعتا اگر احداث مساکن مهر را در محیط شهری در نظر می گرفتیم، علاوه بر عدم وجود قطعات بزرگ، به لحاظ هزینه ، مقرون به صرفه نبود.
وی می افزاید: به واسطه مطالعات صورت گرفته، زیرساخت ها در شهر جدید سهند موجود بود و به راحتی می توانستیم جمعیت نیازمند مسکن را با کمترین هزینه صاحب خانه کنیم.
پاسخ نماینده دولت وقت به فرصت سوزی تاریخی برای رفع حاشیه نشینی تبریز
استاندار وقت آذربایجان شرقی تاکید می کند: طبق قانون، دولت ارزش زیرساخت ها را عهده دار شده بود لذا اگر این ساخت و ساز ها در محیط شهری انجام می شد، می بایست ارزش زیرساخت ها به قیمت تمام شده مسکن اضافه می شد که طبیعتا گروه آسیب پذیر و نیازمند مسکن نمی توانستند از عهده پرداخت آن برآیند.
وی با بیان اینکه تامین هزینه های ساخت ۸۰ هزار واحد مسکن در محیط شهری به سادگی نیست، می گوید: ما همه واحد ها را در یک جا تجمیع کردیم و زیرساخت هارا تدریجا آماده کرده و هزینه زیرساخت ها را از مردم نگرفتیم. و اگر هزینه ای هم دریافت شده، بعد از تحویل واحد و از بابت انشعابات بوده است
وی بیان می کند: یکی از اهداف دولت تحقق عدالت در بخش رفاه اجتماعی بود و مردم با کمترین آورده مالی صاحب خانه شدند.
نماینده فعلی مردم تبریز در مجلس با بیان اینکه مسکن مهر سبب تحریک اقتصاد شده بود، می افزاید: وقتی ساخت و سازهایی در این سطح انجام شد، جوانان را دلگرم کرد، نتیجه بدیهی این بود که کارگران، مهندسان و… نیز با علاقه و شوق کار می کردند و کارخانجات سیمان و مصالح، فولاد, و… به کار می افتاد و در نتیجه در بین جوانان شوق ازدواج و تشکیل خانواده نیز ایجاد می شد.
وی همچنین در پاسخ به ادعای معاون فعلی استاندار در خصوص توزیع تمام امکانات در حوزه مسکن و مغفول ماندن از سایر حوزه ها می گوید: اگر به زیرساخت های آذربایجان شرقی توجه کنید، در آن مقطع علاوه بر مسکن سایر پروژه ها نیز به نتیجه رسید. آزادراه تبریز-میانه به همراه تونل ها و قطعه نهایی این آزادراه، کنارگذر غربی تبریز، بزرگراه شبستر- صوفیان، سدخدا آفرین، سدشهریار میانه، سد شهید مدنی و… همگی در آن دوره انجام و به بهره برداری رسیده است که نشان از جهش بزرگ برای توسعه و عمران حکایت دارد. علاوه بر فعالیت های حوزه زیرساختی، شاهد حجم قابل توجه مراودات اقتصادی, بازرگانی و خارجی در آذربایجان شرقی نیز بودیم.
مسکن ارزان نواقص هم خواهد داشت!
بیگی در پاسخ به این سوال که بزرگترین ضعف مساکن مهر استان را در چه چیزی می بینید، می گوید: طبیعتا شما وقتی مسکن ارزان تهیه می کنید، به هرحال در بعضی مواقع نقص خود را نشان می دهد، به طور مثال در بعضی شهرهای کوچک، مکان یابی به درستی انتخاب نشده است. مثلا در خواجه که می شد مکان یابی بهتری انجام شود، یا مثلا عجبشیر که به جهت اینکه بتوانیم زیرسازی انجام دهیم، محدودیت هایی وجود داشت که ناچارا مکان بابی ها اینگونه انجام شد.
نکته جالب اینکه به تازگی دولت پس از ۶ سال حمله به مسکن مهر و تخریب و تحمیق آن، نسخهای را ابلاغ کرد که در واقع روی دیگر مسکن مهر است. بسته جدید رونق مسکن در قالبی شبیه به مسکن مهر که تا پیش از این مزخرف اعلام شده بود؛ بعد از شش سال رونمایی شده که در شرایط حاضر و در صورت پیشبینیهای لازم برای جلوگیری از رانت برای عدهای خاص میتواند به عنوان موتور محرک نه فقط در بازار کاملاً راکد مسکن که در کل اقتصاد اثرگذار باشد. وزیر راه و شهرسازی بسته جدید رونق مسکن که شامل واگذاری زمین دولتی، کاهش ۵۰ درصدی هزینه صدور پروانه و مجوزها، ۲۵ میلیون وام ساخت با نرخ سود صفر درصد و خرید مصالح از بازار تعهدی با تخفیف ۳۰ درصدی را ابلاغ کرد.
در برنامه اقدام ملی ساخت ۴۰۰ هزار مسکن در مدت دو سال و تا سال ۹۹ در دستور کار قرار دارد. در این برنامه مهمترین موضوع کاهش هزینه مسکن در قیمت تمام شده است.
