احسان شاکری استاد علوم سیاسی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در گفتگو با تبریزبیدار در خصوص منطق استقامت و پایداری امام خمینی(ره) اظهار داشت: منطق استقامت، پایداری و مقاومت یک منطق الهی و قرآنی است و البته انسانها و جوامع انسانی و حتی افراد هم بر اثر مقاومت و استقامت و با توجه به منطق مقاومت توفیقات زیادی را حاصل میکند بطوریکه اگر در قرآن و در متون دینی ما توجه کنید، یکی از مشخصههای مسیر و راهی که انبیا، صلحا و مصلحان بزرگ تاریخ برای ما نشان دادند و این مسیر را ایجاد کردند، مسیر مقاومت بود.
منطق مقاومت امام(ره) برگرفته از مکتب قرآن
وی ادامه داد: منطق مقاومت از نظر عقلی و از نظر مسیری که خداوند دستور داده و خداوند مقاومت را برای انبیا مقدر فرموده است به طوریکه در آیه ۱۱۲ سوره هود داریم که خطاب به پیامبر دستور و امر میشود که «فَاستَقِم کَما أُمِرتَ وَمَن تابَ مَعَکَ وَلا تَطغَوا ۚ إِنَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصیرٌ» استقامت کنید مقاومت بکنید پایداری بکنید چنانکه بر شما دستور آمده و دستور اینه و البته با کسانی که همراهی می کنند شمارا.
وی افزود: مقاومت یعنی یک مسیر ، راه ، نقشه استراتژیک و یک صراطی که در قرآن انبیا و صلحا این مسیر را برای ما ترسیم کردند و بایستی که در این مسیر حرکت شود.
این استاد علوم سیاسی اظهار داشت: وقتی شما به انقلاب اسلامی ایران توجه میکنید و پیروزی انقلاب اسلامی ایران که بسیاری از معادلات و محاسبات دنیای جدید را هم بر هم زد نگاه می کنید، از همان دهه چهل که به صورت رسمی امام خمینی (ره) مبارزات خود را آغاز کردند، مقاومت و ایستادگی و اعتقاد به نصرت الهی و پایداری در این مسیر را مشاهده می کردند یعنی منطق مقاومت و استقامتی که ما داشتیم و امام بر آن تاکید داشت از همان آغاز گاه ها و از همان منشاء ها و سر منشأهای انقلاب اسلامی شروع شد.
امام(ره) با منطق مقاومت و نگاه استراتژیک، از دل تحریم و تهدید موفقیت بدست آورد
وی خاطر نشان کرد: انقلاب اسلامی در طول گذر زمان در مقابل تهدیدهای سخت و نرم و تهدیدهای فیزیکی و غیر فیزیکی دنیای غرب و استکبار و طاغوت و نفاق ایستادگی کرد و بعد از انقلاب هم میبینید در برهههای مختلف مخصوصاً در شرایط جنگ ۸ ساله که در دوره حضرت امام و رهبری ایشان ما شاهد بودیم با منطق مقاومت بود که شدیدترین فشارها و تهدیدها و مشکلات را توانستیم سپری کنیم و بعد از جنگ هم البته از زمان جنگ شروع شده بود ولی بعد از جنگ هم بحث محاصره اقتصادی و تحریمهای سختی که علیه ملت ایران شد و مخصوصاً در سالهای اخیر که خود غربیها و آمریکاییها هم با وقاحت تمام اشاره میکنند که سختترین و فلجکنندهترین تحریمهای تاریخ را علیه ایران و ملت ایران و دولت ایران تحمیل کردند، ما با منطق مقاومت و با این نقشه راه و نگاه استراتژیک توانستیم موفقیت های زیادی را کسب کنیم.
کرونا آزمونی برای تاب آوری نظام غرب و ایران برابر بحران ها
شاکری در ادامه به ناتوانی غرب و آمریکا در کنترل دوران کرونا نیز اشاره کرد و گفت: در همین بحران کرونا که یک بحران جهانی بود، دیدید که کشورهای ثروتمند و قدرتمند غربی، اروپایی و آمریکا تاب آوری شان چقدر ضعیف بود و چقدر مشکلات و بحرانهای مختلفی را شاهد بودند و هنوز هم ادامه دارد اما ملت ایران و نظام برآمده از انقلاب اسلامی ایران علیرغم همه مشکلات و علیرغم همه تهدیدها و فشارهایی که واقعاً فشارهای بیسابقه در تاریخ است، توانست عملکرد قابلقبولی داشته باشد.
وی ادامه داد: شما در زمان حضرت امام(ره) هم میبینید که منطق مقاومت در مقابل غرب در مقابل فشار در مقابل تهدیدها وجود داشته و ایرانیان را در عرصههای مختلف با موفقیتهایی همراه کرد در داستان خروج سفرای خارجی از ایران دنبال دادگاه میکونوس و اتفاقاتی که افتاد یا برنامه هستهای ایران در دوره آقای خاتمی و مشکلاتی که ایجاد شد بحث تحریم نفت، تحریم صنایع دفاعی ، تحریم دارویی و کالا و همه این موارد را میبینید که درنتیجه منطق مقاومتی که رهبر معظم انقلاب در ادامه مکتب امام بر آن تاکید داشتند، ما را به پیشرفتها و برخی از خودکفایی ها در عرصههای مختلف امنیتی، اقتصادی ،نفتی ،بنزین ، موشکی و حوزههای مختلف رهنمون کرد.
در نتیجه منطق مقاومت، به حیاط خلوت آمریکا ورود کردیم
این کارشناس مسائل بین الملل در رابطه با اعزام نفتکش های جمهوری اسلامی به ونزوئلا نیز بیان کرد: ونزوئلا یکی از کشورهای تولیدکننده نفت است و علیالقاعده بنزین را میتواند تولید کند اما میبینیم که در اثر گفتمان مقاومت در اثر منطق مقاومت، جمهوری اسلامی هم بنزین را تولید میکند و هم به ونزوئلا که حیاط خلوت ایالات متحده آمریکا است، ارسال می کند این اقتدار و قدرت ناشی از منطق مقاومت و توجه به این منطق است.
وی در خصوص آثار، نتایج، پیامدها و موفقیتهای منطق مقاومت در عرصه منطقه و بینالمللی نیز عنوان کرد: اولاً ایران بعد از انقلاب در اثر همین منطق و استراتژی به یک قدرت درونزا، خودبسنده و خود اتکاء منطقهای تبدیل شد بطوریکه در زمان حکومت پهلوی علیرغم حمایتهای بینالمللی که غرب و مخصوصاً امریکا و اسراییل از ایران داشت و ایران به عنوان ژاندارم امریکا در منطقه و بهعنوان یکی از ستونهای ثبات غرب و امریکا در منطقه در قالب سیاست دوستونی نیکسون بود، اما شما این توان، نفوذ و اقتدار درونزا را مشاهده نمیکنید که منطق مقاومت و رو برام به ارمغان آورد.
وی ادامه داد: امروز در فضای منطقه در کشورهایی نظیر عراق، سوریه، بحرین، یمن، لبنان و حتی کشورهای افریقایی مانند نیجریه و… میبینید که منطق مقاومت بهعنوان مؤثرترین و کارسازترین سلاح در مقابل غرب و منافع و مطامع استکبار جهانی قرار گرفته است.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ادامه داد: در موضوع فلسطین میبینید کسانی که جریانهای منطق با صلابت و مقاومت را کنار گذاشتهاند و سازش و مصالحه از موضع ضعف و نه از موضع حکمت و عقلانیت بلکه سازش ذلت بار و مصالحهای که از موضع ذلت بود را پذیرفتند، در این داستان معامله قرن به چه وضعیتی افتادند که فکر میکردند در مقابل اسرائیل و آمریکا میشود با کنار گذاشتن و حذف سلاح مقاومت به نتیجه رسید اما ایران در این مدت نشان داد هر وقت که با سلاح مقاومت و با منطق مقاومت در مقابل امریکا ایستاد، غرب و استکبارگران عقب نشینی کردند.
وی افزود: قضیه سقوط پهپاد آمریکا و موضوع حمله به عین الاسد بسیار نکته مهمی بود چون بعد از جنگ جهانی دوم هیچ کشور و هیچ قدرت و ابرقدرتی این جرات را نداشت که یک گلوله به سمت آمریکا و نیروهای آمریکایی و پایگاه های امریکایی شلیک نکند و همیشه آمریکاییها و غربیها بهعنوان مهاجم بودند اما در منطق مقاومت درعین حالی که ما اهل دفاع هستیم ولی اگر تعرضی هم صورت گیرد، قاطعانه در شرایط هجومی به هر تهدیدی پاسخ خواهیم گفت که هم در گفتمان امام و هم در گفتمان رهبر معظم انقلاب شما این مسئله و منطق را بخوبی میتوانید ملاحظه کنید.
امام(ره) شخصیت تکرار نشدنی تاریخ است
شاکری در ادامه در ارتباط با سیره امام و مقام معظم رهبری و بیان تشابهات و تبیین ادامه راه امام نیز گفت: امام بهواقع یکی از شخصیتهای بینظیر و بیبدیل جهان اسلام و ایران معاصر است و شخصیتی تکرار نشدنی یا بینظیر و بیهمتا که چون یک به اندازه هزاران بود و دایره اثرگذاری، نفوذ و تأثیرات ایشان چه در زمان حیاتش و چه بعد از آن در ابعاد مختلف قابل مشاهده و ملاحظه است و ساعتها میشود صحبت کرد و مطلب گفت و نوشت در خصوص این عبد صالح خدا و کسی که ایمان و عمل صالح را در خودش جمع کرده بود و به لحاظ علمی و عملی و خصوصیات اخلاقی، شخصیتی و سیاسی زوایای بسیار زیادی برای تحقیق و پژوهش داشت.
رهبر انقلاب شاگرد و خلف صالح امام(ره) است
وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب نیز شاگرد و خلف صالح حضرت امام بودند و هستند، افزود: شما در سیره امام می بینید که هیچوقت اهل غلو ، اغراق و مداهنه یا مواردی که از ان بوی بزرگنمایی بربیاد نیستند و ایشان در خصوص اشخاص و تعریف و توصیفی که درباره اشخاص می کنند بسیار اهل احتیاط هستند اما تعابیر جالبی در خصوص مقام معظم رهبری دارند از جمله اینکه:«خامنهای را من بزرگش کردم» یا تعبیری چون «شما چون نور درخشان هستید خورشید درخشان هستید»
این استاد علوم سیاسی با اشاره به اینکه آیتالله خامنهای سالها شاگردی امام را کرد و در رکاب حضرت امام بود، اظهار داشت: سیره، افکار و منش این دو بزرگوار را در یک مسیر و حرکت میشود تفسیر کرد و جدای از روحیات ، خلقیات و سلایقی که میتواند متفاوت باشد، امام بهعنوان مرشد و استادی است که مکتب و جریان و منشی را پایهگذاری کرد و رهبر معظم انقلاب هم در ادامه آن ریل و مسیر تداوم دهنده راه بود که البته بسته به شرایط موضوعات و مسائل مستحدثه و جدید نقش راهبری و فرماندهی و هدایت را هم داشتند.
ساده زیستی و همگامی با ضعفا، وجه مشترک شاخص سیره امام و رهبری
وی در خصوص شباهتهای سیره امام و رهبری نیز بیان کرد: اولین نکته زندگی فردی، شخصی و خانوادگی این دو بزرگوار بسیار به همدیگر شبیه بود و هم امام و هم رهبری انسان های ساده زیست، سالم به لحاظ اقتصادی و به لحاظ معیشتی و به لحاظ خانوادگی بودند و همراهی و همگامی آنها با اقشار ضعیف و محروم و مستضعف جامعه و اینکه از دنیا و از مال دنیا چه ثروت چه قدرتش چه موقعیتش جز به ضروریات توجه نمیکردند و اهل زهد و تقوا و ورع و علم به معنای واقعی بودند.
از مراتب بالای علمی امام(ره) غفلت شده
وی ادامه داد: مراتب علمی حضرت امام متأسفانه برای عموم شاید بعد از شخصیت علمی و خلقی امام کمتر مورد توجه قرار گرفته است و نظرات و آراء و جنبه های علمی امام کمتر توجه شده و مقام معظم رهبری هم به همین صورت سلامت خانوادگی نحوه زیست و معیشت ایشان قناعتپیشگی و ساده زیستی ایشان و درعینحال اینکه اهل علم اند و اهل مطالعه هستند و در دهه هشتاد زندگی خودشان هنوز تدریس و بیان درس خارج شم تعطیل نمیشود این نیز از یاد رفته است.
امام و رهبری مقابل دشمن، همچون شمشیر برنده اند
شاکری امام و رهبری را مصداق آیه «رحما بینهم و اشدا علی الکفار» برشمزد و یادآور شد: این دو بزرگوار در مقابل دشمن، معاند و تهدید کنندگان نظام اسلامی و ارزشهای انقلابی با صلابت و استواری و با قدرت مانند شمشیر علی برّنده اند اما در مقابل مردم در مقابل محرومان در مقابل کسانی که رنج دیدن و کسانی که جزو طبقات سالم و طبقات مختلف اجتماعی جامعه هستند با نگاه کریمانه و با نگاه بزرگوارانه و اهل توجه به این نکات هستند.
وی ادامه داد: امام همواره اشاره میکرد من را در صدر اخبار تلویزیون نشان ندهید بلکه کارگر یا کشاورزی که زحمت میکشد و کار تولید میکند به او توجه شود و از باب شعار هم حرف نمی زدند.
نگاه هر دو امامین انقلاب به قدرت درون زا است
وی تکیه بر تواناییهای داخلی و مسئله استقلال و خودکفایی را دیگر ویژگی مشترک امام خمینی(ره) و رهبر انقلاب برشمرد و افزود: نگاه هر دو به قدرت درونزا است و قدرت مردمی و قطع وابستگی به غیر و حقارت در برابر غیر و دیگران در عرصههای اقتصادی، سیاسی، فکری، شخصیتی و مدیریتی است که توجه به این نکته بسیار مهم است کهذیکی از مشکلات نظامهای سیاسی ما در ایران معاصر و حاکمان ما حتی نخبگان و مدیران اجرایی و سیاسی ما این بود که چشم در دستان بیگانه داشتند وابستگی و اتکاء به بیگانگان را بهعنوان مبنا برای خود پذیرفته بودند اما امام و مقام معظم رهبری به عوامل درونزا و قدرت و توان مردمی و داشتهها و ظرفیتهای خودمان تاکید داشتند.
این کارشناس مسائل بین الملل خاطر نشان کرد: امام و رهبر انقلاب درعین حالی که از دل سنتهای اسلامی و دین برخاستند و درعین حال با نگاه نواندیشان با نگاه اجتهادی با نگاه منطقی عقلانی و درعین حالی که سنت فقه جواهری و به میراث اسلامی توجه نشان میدهند، به دنبال این بودند که با یک نگاه انتقادی، اجتهادی و با نگاهی که ناظر به مسائل روز باشد، از میراث و از فقه بهرهبرداری شود.
وی ادامه داد: یکی از مشکلاتی که حوزههای علمیه و متولیان دینی و میراث سنتی ما دارد این است که از جامعه غفلت می کنند و نسبت به مسائل مستحدثه و مسائل عدیده و جدید و نیازهای جامعه کم توجهی می کنند و گویی که کم اعتنا و یا غفلت می کنند. اما حضرت امام و مقام معظم رهبری دین و معرفت دینی و آموزههای دینی را در ارتباط با مسائل مردم، حل مسئله آنها و بهعنوان مبنایی که راه و مشکل را حل کند، می دیدند.
وی ادامه داد: ما در سیره امام و مقام معظم رهبری میبینیم که تلاش می کنند از همه ظرفیتهای علاقمندان به انقلاب و نظام و کشور استفاده شود و نگاه حذفی نگاهی که مخالف را برنتابد و نگاهی که یکدستسازی فکری سیاسی در جامعه انجام دهد، در نگرش حضرت امام و رهبر انقلاب نبود و شما میبینید که در دوران حیات امام جناح چپ و جناح راست امام را بهعنوان مرجع و رهبر خودشان میدانند و امام از ظرفیت هر دو استفاده میکنند حتی بنیصدر و بازرگان که امام مخالف انها بود و بعدها اشاره کرد از انها هم در مقاطعی حمایت می کنند.
وی خاطر نشان کرد: البته معظم رهبری هم از جریانهای مختلفی که دل به انقلاب نظام و ایران چه جریانهای اصلاحطلب چه اصولگرا چه جریانهای دیگر حمایت کرد که این حمایت در سیره هر دو بزرگوار ناشی از دو مسئله میشد که یکی جایگاه رهبری است که یک جایگاه فراجناحی و حمایتی است برای جریانهای سیاسی مختلف علاقهمند به کشور و نکته دوم اینکه احترام به رای مردم احترام بود.
اگر مسئولین از سیره امام پیروی نکنند از مردم چه انتظار باید داشت؟
شاکری در خصوص اینکه چطور میشود این مسیر را ادامه داد، اظهار کرد:اولاً بایستی که عالمانه و با معرفت سیره امام و رهبری به صورت جامع شناخته شود و بعد از اینکه شناخته شد، اعتقاد به این مسیر وجود داشته باشد و نکته بعدی این است که اعتقاد و شناخت در درجه اول بایستی توسط مسئولان عالی ،اجرایی، تقنینی و قضائی صورت گیرد و اگر این قوا و نخبگان و مسئولان در مسیر امام حرکت نکند و به سیره امام و رهبری عمل نکنند از توده مردم چه انتظاری میشود داشت.
سیره امام باید مطالبه مردمی شود
وی ادامه داد: نکته دوم این است که بایستی در اسناد بالادستی و پاییندستی هم این سیره به صورت عملی و به صورت علمی جاری و ساری باشد و در رگ اسناد بالادستی و پاییندستی ما و نهادهای مختلف در جریان و در گردش باشد و درعین حال بایستی نظارت دقیق مردمی و نظارت دقیق نهادهای حکومتی هم وجود داشته باشد که شاهد تخلف از این سیره نباشیم و بایستی با روحیه مطالبهگری مردم خواسته شود و توده وعموم مردم هم مطالبه داشته باشند که انحرافی از سیره امام و رهبری وجود نداشته باشد وهرجا انحرافی باشه نهیب بزنند و نه یک نفر بلکه دهها و صدها و هزاران نفر نسبت به مطالبه و مطالبات حساسیت نشان دهند. شما دقت کنید میبینید پیامبر مسلمانان را چگونه آموزش داده و چگونه تعلیم داده بودند که چگونه در مسجد و منبر و مکالمه میکردند ابوذر غفاری خلیفه و کارگزاران خلیفه را یک تنه به چالش میکشید که چرا سیره، راه و مسیر رسولالله (ص) را پیادهسازی و عملی نمیکنید لذا باید با تقویت روحیه و بها دادن روحیه بشر سیره امام و رهبری را تداوم بخشید.
این استاد علوم سیاسی در ارتباط با انقلابی که امامخمینی(ره) در دنیا ایجاد کرد و همچنین ناظر بر مسائل روز و رهبری رهبر انقلاب نیز خاطر نشان کرد: باید توجه داشت که انقلابی که امام و انقلابیون در راسشان حضرت امام رهبری کرد هم انقلابی انفسی بود هم آفاقی و ذهنی و نظری بودن عینی و عملی امام، انقلاب درون ، تزکیه و تهذیب نفس، اخلاق در سیاست، رعایت اخلاق در سیاست، پیوند عرفان و سیاست، پیوند دین با مسائل اجتماعی و سیاسی و حل مسئله را مطرح کرد که این انقلابها انقلابهای بزرگ انفسی و فکری است و امام میگفتند من پاپ نیستم که در گوشه کلیسا بنشینم و یکشنبهها در کلیسا عبادت کنم و ریاضت بکنم و روضه بخوانم.لذا انقلاب درونی، انفسی و ذهنی، انقلابی بهمراتب بالاتر از انقلاب آفاقی و عینی است.
وی با بیان اینکه متأسفانه به این ابعاد انقلاب امام کمتر توجه شده، عنوان کرد: البته انقلاب بیرونی امام و تاثیر انقلاب در جهان هم وجود داشت و به تعبیر مقام معظم رهبری این انقلاب بینام خمینی و بینام تأثیر خمینی در هیچ جای جهان شناخته شده نبود.
انقلاب خمینی(ره) صدای مظلومان بود و دوقطبی حاکم بر جهان را شکست
و ادامه داد: اولین تأثیر و اولین پیامد انقلاب این بود که نظام دوقطبی حاکم بر جهان را شکست و ترک داد و اینکه دنیا دو کدخدا داشته باشد و بقیه مردم و دولتهای و ملتهای جهان تحت تاثیر دو اردوگاه و دو بلوک باشد پایان یافت و امام با سیاست نه شرقی نه غربی با نقد و قطع کردن منافع ایالات متحده امریکا از ایران و منطقه هیمنه این عمق را شکست و یا در نامهای که به گورباچف نوشت اشاره کرد که شوروی و قدرت پوشالی این ابرقدرت هم در حال ترک خوردن در حال شکستن و به حاشیه راندن است.
این عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انقلاب امام را صدای مظلومان و مستضعفان جهان و صدای ملتهای رنج کشیده نامید و اضافه کرد: این صدا در مقابل زور و ارعاب و در مقابل تهدید، تحقیر و خودکامگی ایستاد و روحیه مقاومت، ایستادگی و پایداری افکار عمومی جهان اسلام و جهان غیر اسلام از امام تاثیر گرفت بطوریکه امروز شما در مناطق مختلف اسلامی و غیراسلام ابناء و فرزندان خمینی(ره) را میتوانید ببینید
وی ادامه داد: سومین تأثیری که انقلاب امام داشت این بود که دینی که به حاشیه رانده شده بود و مذهب،معنویت روح و اخلاق دینی را که به کنج مساجد و معابد رانده شده بود، در عرصه اجتماعی و در عرصه سیاسی وارد کرد و کارکردهای عرفی و عمومی و اجتماعی دین را بیان کرد و در دنیایی که دنیای سکولار و یا دنیای اومانیستی بود، از یک انقلاب دینی، مذهبی و مبتنی بر معرفت اخلاقی و دینی دفاع کرد.
شاکری اضافه کرد: نکته چهارم این بود که امام یکسری موضوعات مهم جهانی و مربوط به جهان اسلام را مطرح کردند و مساله فلسطین ،مساله وحدت اسلامی، اتحاد و یکپارچگی مسلمانان، مسئله حج و کارکردهای اجتماعی اخلاقی معنوی سیاسی، مسئله خیانت برخی از رهبران کشورهای اسلامی که خیانت انها به اسلام و مسلمانان و حقارت آنها را حضرت امام مطرح کرد.
وی در پایان با بیان اینکه تاثیر بعدی عبارت بود از احیا نقش شیعه، شیعهای که در طول تاریخ در محرومیت و مظلومیت بود، گفت: بعد از انقلاب حضرت امام خمینی(ره) می بینیم شیعه جان دوباره گرفت و معارف، هویت، مطالبات و نگاه شیعه در عرصه اجتماعی سیاسی و حکومتی مطرح شد که این مسیر و نگاه چنانکه عرض شد، در رهبری مقام معظم رهبری هم ادامه و تداوم پیدا کرد.
