سرویس شهری تبریز بیدار / امیرعباس محمدی؛ دیروز این خبر در رسانه ها منتشر شد: «پس از چندین بار تعرّض به یادمان تکم چی ها در سنگ فرش ولیعصر تبریز، این اثر هنری زیبا در ورودی سنگ فرش مجموعه تاریخی ائل گولی نصب شد.»
سوال اول این است که تکم چی نماد چیست؟! تکمچیها (عروسک گردان ها)، بشارتدهندگان بهار در فرهنگ آذربایجانی بودهاند. اینان با حرکت دادن تکمها یا عروسکهای کوچک چوبی تزئین شده و خواندن آواز به نوروزخوانی و بهارخوانی میپرداختند. «تکه» یا «تکم» واژهای ترکی به معنای بز نر است و برگزارکننده این مراسم در حالی که عروسکی به شکل بز نر را در دست دارد و سر این بز را به این سو و آن سو تکان میدهد، شعرهایی شنیدنی درباره ی تکه و ماجراهای او را میخواند. تکمگردان در هر کوی و برزنی حاضر میشود و از مردم در قبال خواندن شعرهایش و بازی دادن «تکه» عروسکیاش هدیه و انعام میستاند.
تکمگردانها اینگونه آواز سرمیدهند: بو تکه اویون ائدر/ قوردونان قول بویون ائدر/ یئغار کندین دویوسون/ چه پیشینین تویون ائدر)، این سطور توضیحی بود در مورد تکم چی ها که نشان از یک فرهنگ اصیل دارد.
درماه های اخیر در چند نوبت تخریب مجسه های تکم چی در سنگ فرش ولیعصر تبریز خبری شده بود و این داستان ادامه داشت و شاید ادامه خواهد داشت. در نگاه اول می توان گفت که شاید یک بیماری روانی موجب می شود که فرد یا افرادی به این تخریب اقدام و خود را ارضای روانی کنند.
در نگاه دوم این خبر همیشه رسانه های بومی و کانال های قوم گرایی افراطی بازتاب داشته است و ادعای این طیف این است که جریان ضد پان ایرانیست علیه فرهنگ آذربایجان فعال شده و قصد دارد با تخریب چندباره این نماد، زمینه جمع آوری این نماد را فراهم آورد، حال اینکه ارایه این فرضیه یک موج سواری رسانه ای است که جریان قومی کلید زده است تا پیش فرض ادعایی خود مبنی بر مبارزه با فرهنگ اصیل آذربایجان را در افکار عمومی اثبات کند، حتی اگر جریان پان ایرانیست پشت پرده این تخریب و خبرسازی ها باشد، همچنان مکمل بودن خود با جریان قومی را اثبات کرده است حال اینکه هیچ استنادی در خصوص جریانی بودن پشت پرده وجود ندارد، حتی بر مبنای منطق ادعایی جریان قومی می توان ادعا کرد که این جریان خود دست به تخریب می زند تا خوراک خبری برای خود بسازد و در افکار عمومی به نفع پیش فرض های ادعایی خود بهره برداری کند، حال اینکه این فرض نیز قابل اثبات نیست.
نگاه سوم و اساسی این مساله است که چرا مدیریت شهری علی رغم داشتن کلی امکانات کنترلی نتوانسته است عاملین این تخریب را شناسایی و به مراجع قضایی معرفی کند، اهمال در شناسایی و بسنده کردن به ترمیم و جابجایی مجسمه ها مساله اصلی این داستان است، چه تضمینی وجود دارد که این مجسمه ها در ائل گلی تخریب نشوند و یا جریان تخریب در نقاط دیگر شهر و علیه نمادهای دیگر فعال نشود، جابجایی و ترمیم پاسخ مناسبی برای سوالات افکار عمومی نیست، آنچه مهم و اثرگذار است شناسایی، برخورد قضایی و پیش گیری از تخریب های دیگر است، حال این سوالات افکار عمومی و میدان پاسخگویی برای مدیران متولی!
