سرویس فرهنگی تبریزبیدار؛
مکان و زمانی که به پروردگار منسوب می شود شرافت و عظمت می یابد. کعبه را “بیت الله” خوانند چرا که مکانی است ، مقدس و دارای ویژگی هایی خاص، که سبب تمایز آن از دیگر مکان ها گشته است و گرنه خداوند علی اعلی شأنه ، منزه است از آنکه مانند انسان ها محلی برای سکونت داشته باشد چرا که ذات مقدسش از مقتضیات بشری به دور است و یا آنکه رمضان؛ شهر الله (ماه خدا) خوانده شده به سبب عظمت و ویژگی هایی که این ماه را از سایر ماه های سال متمایز گردانده است.
درک عظمت و بزرگی این ماه عزیز ممکن نیست مگر به واسطه ی بهره گیری از بیانات معصومین (علیهم السلام). آنانکه بر اسرار عالم اشرافی کامل دارند به روشنی دلیل برتری و بزرگی این ماه را بیان کرده اند.
ماه نابودی گناهان
رمضان از ریشه ی “رمض” به معنای شدت تابش خورشید بر ریگ و امثال آن است. همانطور که تابش شدید آفتاب بر روی اجسام سبب سوزاندن و گاه نابود و پوسیده شدن آنها می شود در این ماه، گناهان بندگان از بین می رود. چنانکه از رسول خدا (صل الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمودند: «إنّما سُمِّیَ الرَّمَضانُ لأ نّهُ یَرمَضُ الذُّنوبَ، رمضان ، بدین سبب رمضان نامیده شده است که گناهان را مىسوزاند. » (کنز العمال،۲۳۶۸۸)
ماه مبارک رمضان به جهت نزول قرآن کریم در آن و ویژگی های منحصری که دارد در میان ماه های سال قمری برترین است؛ قرآن کریم می فرماید: «ماه رمضان ماهی است که قرآن برای هدایت انسان ها در آن نازل شده است.»(بقره/۱۸۵)
ماه رحمت، آمرزش و رهایی از آتش
رمضان ماهی سراسر خیر و برکت است. لحظه لحظه ی آن مملو از آثار و برکاتی ارزشمند است که همین امر سبب به وجود آمدن فرصتی مغتنم در این ماه می گردد. ماهی که به فرموده ی رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) ابتدایش رحمت میانه اش مغفرت و انتهایش رهایی از آتش سوزان جهنم است.( کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، ج۴، ص۶۷، ح۴ ) آنکه بهره مند از رحمت بی منتهای الهی گشت آمرزیده می شود و چون آمرزیده شد از عذاب الهی در امان می ماند.
غفران خداوند در این ماه به قدری زیاد و فراگیر است که به فرموده ی امام صادق (علیه السلام) در هر شب از آن شماری از بندگان گنهکار از آتش دوزخ رهایی می یابند « سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کُلِّ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عُتَقَاءَ وَ طُلَقَاءَ مِنَ النَّارِ إِلَّا مَنْ أَفْطَرَ عَلَى مُسْکِرٍ فَإِذَا کَانَ آخِرُ لَیْلَهٍ مِنْهُ أَعْتَقَ فِیهَا مِثْلَ مَا أَعْتَقَ فِی جَمِیعِه ؛(. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ص۶۵) امام صادق علیه السّلام فرمود: به راستى، خداى گرامى و بزرگ را ، در هر شبى از ماه رمضان، آزادشدگان و رهایىیافتگانى از دوزخ باشد. جز آن کس که با مستکنندهاى افطار کند؛ پس چون شب پایانى ماه فرا رسد در آن شب به شماره همه کسانى که در آن ماه آزاد نموده دیگر بار آزاد سازد.»
وفور فیض و رحمت الهی در این ماه به گونه ایست که گویی تمامی درهای بهشت، به روی بندگان گشوده شده است و درهای جهنم بسته گشته است. رحمت بی انتهای الهی به اندک بهانه ای در این ماه شامل بندگان می گردد و چشم پوشی پروردگار نسبت به خطاهای بندگان گسترده می شود به گونه ای که تصور میگردد خداوند درهای جهنم را بسته است.
«قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَهْرِ رَمَضَانَ فُتِحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ الْجِنَانِ وَ أَبْوَابُ الرَّحْمَهِ وَ غُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّار …؛( کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، ج۴، ص۶۷، ح۶) چون هلال ماه رمضان پدید آید درهای آسمان و درهای بهشت و درهای رحمت گشوده شود و درهای دوزخ بسته گردد.
تمام کتب بزرگ آسمانی مانند: قرآن کریم، تورات، انجیل، زبور، صحف در این ماه نازل شده است. حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «کل قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد، سپس در مدت بیست سال بر پیامبر اکرم(ص) و صحف ابراهیم در شب اول ماه رمضان و تورات در روز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم ماه رمضان و زبور در روز هیجدهم ماه رمضان نازل شد.»( الکافی، ج ۲ ،ص ۶۲۸)
شب قدر از شب هایی که برتر از هزار ماه است و فرشتگان در این شب به اذن خدا فرود می آیند و جمیع مقدرات بندگان را در طول سال تعیین می کنند و وجود این شب در این ماه مبارک نعمت و موهبتی الهی بر امت پیامبر گرامی اسلام(ص) است و مقدرات یک سال انسان ها (حیات، مرگ، رزق و…) براساس لیاقت ها و زمینه هایی که خود آنها به وجود آورده اند تعیین می شود و انسان در چنین شبی با تفکر و تدبر می تواند به خود آید و اعمال یک سال خود را ارزیابی کند و با فراهم آوردن زمینه مناسب بهترین سرنوشت را برای خود رقم زند.
حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «تقدیر مقدرات در شب نوزدهم و تحکیم آن در شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است.»(وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۵۴)
ماه اسارت شیاطین
گناه و معصیت سبب دوری از رحمت و غفران الهی است و از آنجا که ماه رمضان، سراسر نور رحمت است و تمامی درهای رحمت الهی در این ماه بسوی زمینیان گشوده می شود لازم است تا عوامل دور کننده ی انسان ها از رحمت بیکران پروردگار از میان برداشته شود. از اینرو در این ماه شیاطین در حصارند به گونه ای که به فرموده نبی مکرم(صلی الله علیه و آله) هر شیطان رانده شده توسط هفت فرشته به بند کشیده می شود و تا پایان این ماه رها نمی گردد. «وَ قَدْ وَکَّلَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ سَبْعَهً مِنْ مَلَائِکَتِهِ فَلَیْسَ بمخلوق [بِمَحْلُولٍ حَتَّى یَنْقَضِیَ شَهْرُکُمْ هَذَا ؛(. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ص۶۵) خداوند بر هر شیطان راندهشدهاى هفت فرشته را گمارد و آن شیطانها رها نشوند تا آنگاه که ماه شما به پایان رسد.»
دست نیاز در ماه رحمت الهی بسوی خالق بی همتا، خالی باز نمی گردد. خدایی که در این ماه رحمتش را بسوی مخلوقاتش سرازیر نموده است نیازهای آنان را بی پاسخ نمی گذارد.پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) به این امر توجه داده ودر این باره فرموده اند: «أَلَا وَ أَبْوَابُ السَّمَاءِ مُفَتَّحَهٌ مِنْ أَوَّلِ لَیْلَهٍ مِنْهُ أَلَا وَ الدُّعَاءُ فِیهِ مَقْبُول؛( همان) هان! درهاى آسمان از نخستین شب آن ماه گشوده شود. آگاه باشید که دعا در آن ماه پذیرفته آید».
در ماه رمضان خداوند متعال توفیق روزه داری را به بندگانش داده است؛ «پس هر که ماه [رمضان] را درک کرد، باید روزه بگیرد.»
انسان افزون بر جنبه مادی و جسمی، دارای بُعد معنوی و روحی هم هست و هر کدام در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه های ویژه را نیاز دارند، یکی از برنامه ها برای تقویت و رشد بُعد معنوی، تقوا و پرهیزگاری است؛ یعنی اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنوی رشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هوای نفس خود را مهار کند و موانع رشد را یکی پس از دیگری بر دارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات جسمی نکند. یکی از اعمالی که در این راستا مؤثر و مفید است روزه داری است، قرآن کریم می فرماید: «… ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه که بر پیشینیان از شما نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.»(بقره/۱۸۳)
