به گزارش تبریز بیدار ، حیا و عفاف علاوه بر تبیین شرعی و نقلی باید در سپهرهای دیگر نیز تبیین شود؛ این نوع نگاه و اساسا ارزیابی ریشه ای از مسئله ی عفاف و حجاب، حلقه مفقوده ی محافل و نهادهای علمی فرهنگی است. جهانبخش سلمانیان کارشناس و فعال فرهنگی تبریز علت بی توجهی به ریشه های بدحجابی را در تک زبانی بودن تبیین ها و عدم ورودِ پژوهش محورِ نخبگان دانشگاهی به این موضوع تلقی می کند.
جهانباخش سلمانیان در گفتگو با خبرنگار زیتون خاطرنشان کرد: فرهنگ در دو قالب روبنا و زیربنا مورد اشاعه قرار می گیرد. فعالیت های تبلیغیِ روتین به مدد تکرار و گذر زمان در بین الاذهان تثبیت شده و ناخودآگاهِ مردم را هدف قرار می دهد؛ اما روبنا را نمی توان دائمی و اثرگذار تلقی کرد. تا زمانیکه زیربنا احداث نگردد، روبناها بمثابه چادرمسافرتی بوده و بر اثر بادها و طوفان ها از جای خود کنده می شوند.
کارشناس مسائل اجتماعی اظهار داشت: مفهوم حیا و عفاف علاوه بر اقدامات روبنایی باید به صورت زیربنایی در نحله های مختلف فکری تبیین گردد؛ تبیین در سپهر معرفتی فقه، تبیین روانشناختی، تبیین فلسفی، تبیین عرفانی و تبیین جامعه شناختی همگی باید توامان و برای مخاطب های مختلف انجام گیرد.
سلمانیان افزود: اقدامات زیربنایی معمولا مختص قشر نخبگان است. اگر نخبگان و اِلیت های موثر جامعه به صورت تئوریک اقناع شوند، بستر جامعه نیز محیای اقناع خواهد بود. این درحالی است که اکثر فعایت ها و اشاعات فرهنگی، معطوف به فعالیتهای روبنایی بوده و دغدغه مندان تبیین زیربنایی در حوزه عفاف و حیا هم صرفا مشغول تبیین با ادبیات فقهی هستند.
فعال فرهنگی تبریز بیان کرد: تبیین در سپهر معرفتی مذهب و فقه به دلیل جامعیتِ آن، مبنای همه تبیین هاست اما نحله های مختلف فکری مانند فلسفه، عرفان، روانشناسی، جامعه شناسی و.. هم می توانند به عنوان یک زبان، پشتوانه و مصادیق لازم برای تبیین های فقهی را فراهم کنند. در واقع ما با این کار تئوری های فرهنگی خود را به زبان های مختلف فکری ترجمه می کنیم. به عبارتی دیگر، فقه شیعی در برگیرنده تمام معارف است و زبان های مختلفی را برای تبیین دراختیار دارد اما متاسفانه زبان و ادبیاتی برای ترویج عفاف و حیا مورد استفاده قرار می گیرد که صرفا مورد پسند قشر مومن و حزب اللهی جامعه است.
وی گفت: عفاف و حجاب باید از حیث فلسفه، عرفان، روانشناسی و جامعه شناسی مورد بررسی و اشاعه قرار گیرد تا نخبگان نحله های مختلف فکری اقناع شوند. دغدغه مندان حوزه اندیشه شاید زبان علمی امروز را جامع و کامل تصور نکنند، اما ما ناچاریم به زبانِ علم پذیرفته شده در دانشگاه نیز صحبت کنیم تا عفاف و حجاب پشتوانه آکادمیک پیدا کند و از آنجایی که در بین عموم مردم، نحله های دانشگاهی دارای مقبولیت هستند، لذا این تئوری ها می توانند به بدنه جامعه گسیل شوند.
سلمانیان تاکید کرد: حیا، عفاف و حجاب باید به زبان های معرفتی مختلف ترجمه گردد. برای مثال روانشناسان مختلف مثل پل ژاگو معتقدند که «خودابرازی» و «جلوه گری ظاهری» به شدت سبب افت انرژی روانی می شود. و یا به این نتیجه رسیده اند که بحران هویتی میان انسان ها و اختلالات روانی در دوران میانسالی اکثرا در بین کسانی شایع است که به جنبه های جلوه گری ظاهری و خودابرازی تنانه معطوف بوده اند. زیرا این جنبه ها با گذر زمان استحاله شده و سبب افت شدید انرژی روانی و ایجاد بحران روحی می شوند، در حالی که در مکتب اسلام، کرامت و صفات متعالی انسانی و فطری مطرح است که گردش زمین و گذر زمان آنها را فرسوده نمی کند و کسانی که هویت خود را بر این جنبه ها استوار می کنند غالبا دچار بحران های روانی و هویتی نمی شوند.
کارشناس مسائل اجتماعی اظهار داشت: اخیرا در یک تحقیق روانشناختیِ بنگلادشی مشاهده کردم که کسانی که در زندگی خود به رفتارهای محجوب به حیا و پوشش های مناسب روی آورده اند، درمیانسالی و کهنسالی بسیار کمتر دچار بحران روانی شده اند. البته از لحاظ جامعه شناختی، طرف حساب ما صرفا «زنان» نیستند. طبق قانون عرضه و تقاضا، چیزی در صحنه جامعه عرضه می شود که نسبت به آن تقاضا وجود دارد و یا به تعبیر اروین گافمن، انسانها در صحنه نمایش زندگی چیزی را بروز می دهند که تماشاگران به آنها اهمیت می دهند…بنابراین وقتی نقطه تقاضا و صحنهٔ مهم برای مردان، جذابیت ظاهری زن باشد، زنان هم به سمت جلوه گری ظاهری خواهند رفت. لذا بیشتر از زنان، باید سمت و سوی فکری و اعتقادی مردان را تقویت کرد تا جلوه گری ظاهری در مقایسه با صفات متعالی از اهمیت ساقط شود.
سلمانیان خاطرنشان کرد: سبک زندگی ایرانی،اسلامی می تواند پشتوانه آکادمیک پیدا کند، نهادهای علمی و فرهنگی باید از پایان نامه های دانشجویی و پروژه های تحقیقاتی در زمینه سبک زندگی و همچنین عفاف و حیا حمایت کنند.
