به گزارش تبریز بیدار ، خانه قدیمی و مطب دکتر ایرجی در چهارراه نادر تبریز در سکوت تعطیلات، به صورت مخفیانه و توسط اصناف محل تخریب شد.
شنیدهها حاکی از آن است که به بهانه تعمیرات سقف، ایوان طبقه اول این خانه حذف شده؛ گرچه این اثر ثبتی نیست و خارج از محدوده بافت تاریخی مصوب قرار دارد اما از نظر یک کارشناس میراث فرهنگی این بنا میتواند مربوط به اوایل دوره پهلوی دوم باشد.
به گفته کارشناس میراث فرهنگی، شاید اینگونه بناها به دلیل نداشتن شاخصه خاص معماری و قدمت زیاد نتوانند در فهرست میراث ملی به ثبت برسند ولی سیستم مدیریت شهری و میراث فرهنگی در حد امکان باید از چنین بناهایی حفاظت کنند.
بناهای تاریخی حتی اگر به ثبت ملی هم نرسیده باشند دارای ارزش بوده و فرهنگ جامعه و سازوکارهای اداری باید به حفظ این بناها توجه ویژه داشته باشد.
لزوم محافظت بناهای تاریخی غیرثبتی
محمد فتحی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در خصوص وجود قوانین بازدارنده برای جلوگیری از تخریب بناهای تاریخی به ثبت نرسیده، گفت: تفاوت بین قانون مجازات اسلامی به عنوان بازو بازدارنده، با قانون اساسنامه تاسیس سازمان میراث فرهنگی کشور در این است که چتر حمایتی قانون برروی آثار ثبتی بوده و بناها و آثار تاریخی به شرطی که در حریم تصویب و ابلاغ شده باشد، مورد حمایت قانون است.
فتحی با انتقاد از اینکه تعیین حریم بسیار اندک بوده، گفت: در حال حاضر تعیین حریم ۴۰ بنا تاریخی در دستور کار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی است و احتمالا با این ۴۰ بنا میتوان داخل بافت مرکزی شهرهای در حال رشد و توسعه را تا حدودی نظامند و تعیین تکلیف کرد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی ضمن تاکید بر اینکه بناهای تاریخی غیرثبتی هم باید محافظت بشوند، تصریح کرد: برخلاف کشورهای توسعه یافته ساختمان در ایران یک کالا سرمایهای است و با ساختوساز، زمین برای مالک ارزش افزوده دارد.
حداقل ۳۰ درصد آثار تاریخی تبریز دیگر وجود ندارد
در کشورهایی که بافت تاریخی حفظ شدهاند، بازار مسکن در دست دلالان و سودجویان نیست، در نتیجه در شهرهایی همانند وین، میلان و رم بافت و بناهای تاریخی مرمت و نگهداری میشوند که از طریق جذب گردشگر برای مالک و مدیریت شهر سودآوری دارد.
به گفته معاون میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، در ایران بناهای تاریخی یا قدیمی بافت ناکارآمد معرفی میشوند و برای تخریب و دوبارهسازی آنها تسهیلات خاص ارائه میدهند. علاوه بر آن، براساس قانون مصوب، بناهای احداث شده تا قبل از سال ۱۳۴۰ مستثنی هستند. لذا با وجود بیتوجهی به قانون، تخفیف برای صدور پروانه و… نمیتوان انتظار دیگری داشت.
فتحی با اشاره به اینکه با پایش صورت گرفته مشخص شده که حداقل ۳۰ درصد آثار تاریخی تبریز دیگر وجود ندارد، اظهار کرد: این در حالیست که ۱۰ سال قبل در داخل بافت تاریخی یا همان محدوده فرهنگی تاریخی تبریز ۵۵۰ اثر تاریخی وجود داشت. تا زمانی که فرهنگ بکوب، بساز و سودکن در بین مردم و برخی از سیستمهای مدیریت شهری وجود داشته باشد، میراث فرهنگی به تنهایی نمیتواند کاری انجام دهد.
معاون میراث فرهنگی آذربایجان شرقی همچنین یادآورشد: تا زمانی که به افتتاح خیابان در بافت تاریخی افتخار میکنیم و بخواهیم همانند هوسمان، شهردار وقت پاریس در سه قرن پیش که به عنوان اولین جراح بافت تاریخی شانزلیزه را احداث کرد، عمل کنیم، انتظار دیگری نمیتوان داشت. مردم خودشان تقریبا تخریبگر آثار تاریخی هستند، به ویژه مالکان که احساس میکنند ملک آنها در موقعیت تجاری مناسبی واقع شده است.
به گزارش اسکان نیوز، برخی دیگر از کارشناسان حوزه میراث فرهنگی براین باورند که آفت جان میراث فرهنگی یکی از بخشنامههای دولت بود به این معنا که سابق بر این میراث فرهنگی میتوانست علیه مدیران متخلف استانی و شهری اعاده دعوی و تخلفات را پیگیری کند و حتی حکم قضایی هم میگرفت. اما بخشنامه دولت مبنی بر لزوم حل کلیه اختلافات دولتی از طریق سازوکار داخلی قوه مجریه یکی از موارد تاثیرگذار در بیتوجهی کلیه دستگاههای دولتی در تمام کشور به تخریب آثار تاریخی است. عملا با این بخشنامه ارگانهایی همانند میراث فرهنگی، محیط زیست، منابع طبیعی کاملا خلع سلاح شدهاند و تنها نظاهگر هستند؛ زمانی که پروانه ساخت صادر، بنا تاریخی تخریب و حریم از بین میرود دیگرچه کاری میتوان انجام داد.
