به گزارش تبریز بیدار ،کاروان ابی عبدالله(ع) در روز بیست و نهم ذیالحجه سال ۶۱ هجری، در مسیر حرکت از مکه به کوفه به منزلگاه قُطقَطانیه رسیدند و درنگ کوتاهی در این منزلگاه داشتند.
منزلگاه قُطقَطانیه نزدیک کوفه قرار گرفته است و چشمهها و قناتهایی داشته که در زمان شاپور ساسانی حفر شده بودند. نعمانبنمنذر در این محل زندانی داشته است. نعمان سوم یا نعمان بن منذر یا ابوقابوس نعمان بن منذر آخرین پادشاه از سلسلهٔ لخمیها در حیره بود. لخمیها نام دودمانی عرب بود که در روزگار ساسانیان و میان سدههای سوم تا هفتم میلادی بر حیره فرمان میراندند.
منزلگاه قُطقَطانیه، اردوگاه نیروهای حصینبننمیر، رئیس شرطه کوفه بوده است. این منطقه در مجاورت منطقه قریات و سماوه قرار داشت.
برخی منابع روایی، محل ملاقات امام حسین (ع) با عبیدالله بن حُر جعفی را در منزلگاه قُطقَطانیه عنوان کردهاند.
عبیدالله بن حر جعفی، از کسانی است که دعوت امام حسین (ع) برای همراهی را نپذیرفت.
بر اساس روایاتی در این منزلگاه خیمهای دیدند و پرسیدند که آن از کیست؟ گفتند از آن عبیدالله بن حر جعفی. امام(ع) کسی را نزد او فرستادند تا او را به یاری اردوی امام(ع) دعوت کند، ولی او بهانه آورد و گفت: «من از کوفه بیرون نیامدم مگر از ترس اینکه حسین(ع) به آنجا آید و من نتوانم یاریش کنم.» فرستاده امام بازگشت و پاسخ عبیدالله را به امام(ع) رساند.
پس از آن امام حسین(ع) خود نیز به خیمه عبیدالله رفت و نشست و خدا را سپاس گفته و فرمودند: «ای مرد، در گذشته خطا بسیار کردی و خداوند تو را به اعمالت مؤاخذه میکند، آیا نمیخواهی در این ساعت سوی او بازگردی و مرا یاری کنی تا جد من روز قیامت، نزد خدا شفیع تو باشد؟»
او گفت: «یابن رسول الله، اگر به یاری تو آیم، همان اول کار، پیش روی تو کشته میشوم، و نفس من به مرگ راضی نیست، ولی این اسب مرا بگیر، به خدا قسم تاکنون هیچ سواری با آن در طلب چیزی نرفته مگر اینکه به آن رسیده و هیچکس در طلب من نیامده مگر اینکه از او سبقت گرفته و نجات یافتهام.»
امام حسین(ع) از او روی برگردانده و فرمودند: «نه حاجت به تو دارم و نه به اسب تو.» و سپس این آیه از سوره کهف را خواندند:
«و ما کنت متخذ المضلین عضدا؛ ما گمراهان را به یاری خود نمیطلبیم.»
«اما از اینجا بگریز و برو! نه با ما باش و نه بر ما! زیرا اگر کسی صدای استغاثه ما را بشنود و اجابت نکند، خداوند او را به رو در آتش جهنم میاندازد و هلاک میشود.»
آنگاه امام(ع) به خیمه خود بازگشت.
عبیدالله ابتدا از یاران معاویه در جنگ صفین در مقابل امام علی (ع) بود که پس از شهادت امام علی (ع) به کوفه آمد. وی در واقعه کربلا، دعوت به یاری امام حسین (ع) را نپذیرفت و پس از شهادت امام (ع) پشیمان شد. در قیام مختار ابتدا به قیامکنندگان پیوست. اما پس از مدتی از صف یاران مختار جدا شد و جزء سپاهیان مصعب بن زبیر در مقابل مختار قرار گرفت.
همچنین در برخی منابع آمده که پس از واقعه کربلا روایتی از زبان فاطمه صغری دختر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) درباره گم شدن خواهرش سکینه در این محل نوشته شد.
گفتنی است منطقه قُطقَطانیه دو راهی یا چند راهی بوده است که کاروانها پس از رسیدن به آنجا راه خود را انتخاب میکردند.
منابع:
۱. معجمالبلدان
۲. سوگنامه آل محمد (ص): محمدی اشتهاردی
۳. آینه در کربلاست (محمدرضا سنگری)
۴.الفتوح، ابن اعثم کوفی، ج ۵، ص۸۴؛ موسوعه کلمات الامام الحسین، ص۳۶۵
