سرویس سیاسی تبریزبیدار/ تبریز از جمله شهرهایی است که قیام مردمی در آنجا همزمان با قم و از همان روزهای نخستین سال ۱۳۴۲ آغاز شد. مردم تبریز نیز مانند مردم سایر شهرهای ایران سال نو را در شرایطی آغاز کردند که به دستور امام خمینی(ره) و سایر علما در اعتراض به تصمیمات دولت در سال ۱۳۴۱، از جمله تصویب لوایح ششگانه، به جای برگزاری مراسم نوروز به عزاداری پرداختند.
رحیم نیکبخت پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی در باره ۱۵ خرداد سال ۴۲ می نویسد:
در عصر عاشورا، امام خمینى در قم آن سخنرانى تاریخى را ایراد کردند. براى رژیم چارهاى جز دستگیرى ایشان باقى نماند. بامداد ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ امام دستگیر و به تهران اعزام شدند. پخش خبر دستگیرى امام، مردمى را که هنوز از حال و هواى عاشورا خارج نشده بودند به حرکتى عظیم و خودجوش واداشت. عدهاى از تبریز به طرف تهران حرکت کردند تا در اعتراضات شرکت نمایند.
با انتشار این خبر گروهى از بازاریان و مردم تبریز با پوشیدن کفن، به تظاهرات پرداختند. از جمله این افراد کفنپوش مرحوم حاج محمدعلى مصطفایى بود. گروهى از مردم تبریز هم با تجمع در مقابل منزل آیتاللَّه قاضى طباطبایى، با سر دادن شعارهاى انقلابى به دستگیرى امام اعتراض کردند. وى با حضور در بین جمعیت از مردم خواست تا آرامش را حفظ کنند تا دستور مراجع قم برسد.
تحصن و تظاهرات ادامه یافت. آقاى قاضى و انزابى و دیگر روحانیون شهر تصمیم گرفتند در مسجد جامع جریان دستگیرى امام را براى مردم بازگو کنند. مردم که از شدت خشم به هیجان آمده بودند، دست به تظاهرات زدند و همگام با دستههاى عزادار به اعتراض پرداختند. در آخر جلسه هم آقاى قاضى با سخنرانى صریح خود حمایت مردم و علماى تبریز را از امام(ره) اعلام کرد و نام وى را با نام «مقام عظیم مرجعیت»اعلام نمود. در این لحظه مردم یکپارچه صدا میزدند: صحیح است، صحیح است.
آیتاللَّه قاضى طباطبایى براى هماهنگى در امر مبارزه، با وعاظ تبریز جلساتى ترتیب میداد و در این جلسات به ارایه خطمشى و هدایت میپرداخت. سپس براى حضور از آنها امضا و تعهد میگرفت. در این حین بازار تبریز به دلیل دستگیرى امام(ره) به مدت یک هفته تعطیل گردید. علما چندین جلسه در اتاق بازرگانى تبریز تشکیل دادند و مردم در خیابانهاى اطراف منتظر جواب این جلسات بودند.
در گزارشهاى ساواک آمده است که مردم در پى تعطیلى بازار در نقاط مختلف شهر دست به تظاهرات زدند. با حاجى میرزاعبداللَّه مجتهدى و قاضى طباطبایى مذاکراتى صورت گرفته است که اظهار داشتهاند قصد و غرض مردم و علما از اجتماع، آزادى علما دستگیر شده در قم – امام خمینى – تهران، شیراز و مشهد است.
اعتصاب مردم تبریز تا ۲۲ خرداد ۱۳۴۲ ادامه یافت. در این روز اعلامیهاى با امضاى علماى بزرگ تبریز چون آیتاللَّه سیدحسن انگجى، آیتاللَّه عبداللَّه مجتهدى، آیتاللَّه احمد اهرى، و آیتاللَّه قاضى طباطبایى صادر شد که خواستار دست برداشتن مردم از اعتصاب بودند. اعتصاب بازار تا تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۴۲ ادامه یافت. از این تاریخ به بعد آیتاللَّه قاضى در مسجد شعبان – که نماز مغرب و عشا را در آنجا اقامه مىکرد – سلسله سخنرانیهاى ضد رژیم خود را تندتر کرد. مأموران ساواک و شهربانى مرتب گزارش این سخنرانیها را می دادند که خود روشنگر مشى سیاسى و مبارزاتى آیتالله قاضى طباطبایى است. روز ۲۹ خرداد در مسجد شعبان پس از اقامه نماز، طى سخنانى اظهار داشت: «مردم میدانید که در تهران چه اندازه مردم را به مسلسل بستند و آنها را کشتند. این طرز مسلمانى بود؟… به ما نام نهادهاید که ارتجاع سیاه هستید، ارتجاع سیاه نیستیم، شما استعمار هستید…»
انتهای پیام/
