سخنرانی حجتالاسلام حاج شیخ محمد میرزامحمدی و مناجات مداحمعظم حاج مهدی خادم آذریان؛ هیئت انصار الحسین تبریز
جلسۀ دوازدهم:
عبودیت چگونه حاصل میشود؟ آیا انسان به تنهایی میتواند به وسیلۀ عقل مستقل خویش به مقام عبودیت نائل شود؟ انسان متشکل از دو بعد حیوانی والهی است لذا «انسان به ما هو انسان» بدون بعد الهی به جایی میرسد که امیرالمومنین میفرماید « … فمن غلَب عقلُه شهوته فهو خیر من الملائکه و من غلبت شهوته عقله فهو شرّ من البهائم» (… پس آن که عقلش بر خواهشش چیره آید، از فرشتگان بهتر است و هر که خواهشش بر خردش غالب گردد از ستوران بدتر). این همان چیزی است که قرآن کریم در سورۀ مبارکۀ اعراف آیۀ ۱۷۹ به آن اشاره میکند؛ میفرماید: « وَلَقَدْ ذَرَأْنَالِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ یَفْقَهُونَ بِهَا وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لاَّ یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ یَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَئِکَ کَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ» (به طورمسلم گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم، آنها دلها (عقلها)ئی دارند که با آن (اندیشه نمیکنند و) نمیفهمند و چشمانی دارند که با آن نمیبینند و گوشهایی دارند که با آن نمیشنوند، آنها همچون چهار پایانند، بلکه گمراهتر اینان همانا غافلانند [زیرا با اینکه همه گونه امکانات هدایت دارند باز هم گمراهند] ).
پروردگار عالم عقل را برای انسان مدار عقاب و ثواب قرارداد. «خَلَقَ اللّهُ الْعَقْلَ فَقالَ لَهُ: أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ، قالَ لَهُ أَدْبِرْفَأَدْبَرَ. ثُمَّ قالَ: ما خَلَقْتُ خَلْقا أَحَبَّ إِلَىَّ مِنْکَ. بِکَ أُثِیبُ وَ بِکَ أُعاقِبُ» (خداوند عقل را آفرید و به او فرمود که رو کن و عقل روى کرد و فرمود که پشت کن و عقل پشت کرد، سپس فرمود: آفریده اى محبوبتر از تو نیافریده ام. با تو ثواب و عقاب مى کنم.) اما عقل منقطع از وحی به هیچ دردی نمیخورد و منجر به پراگماتیسم میشود.
نمازی که با معرفت امام خوانده شود طبیعی است که جنودشیطان حمله ور خواهند شد به سمت آن مومن و آن نماز ، چرا که گفته است: « قَالَ فَبِمَاأَغْوَیْتَنِی لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَکَ الْمُسْتَقِیمَ» (گفت پس به سبب آنکه مرا به بیراهه افکندى من هم براى [فریفتن] آنان حتما بر سر راه راست تو خواهم نشست)که صراط مستقیم صراط امیرالمومنین است. نمازهایی که متأسفانه برخی فرقهها آن را ادا میکنند اگر هزار رکعت هم بخوانی شیطان کاری با شما نخواهد داشت چرا که منشأآن عقل منقطع از وحی است.
احکام ماه مبارک رمضان مطابق فتوای رهبر معظم انقلاب ؛ روز دوازدهم:
جاهایی که قضا واجب است ولی کفاره واجب نیست
۱. کسی که در روز ماه رمضان نیت روزه نمیکند، یا از روی ریا روزه میگیرد ولی هیچیک از کارهایی را که موجب باطل شدن روزه است انجام نمیدهد قضای آن روز بر او واجب است، ولی کفاره واجب نیست.
۲. کسی که در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کرده و با حال جنابت یک یا چند روز، روزه بگیرد قضای آن روزها بر او واجب است.
۳. اگر در سحر ماه رمضان بدون این که تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، سپس معلوم شود که در آن هنگام صبح شده بوده است، باید قضای آن روز را بگیرد، ولی اگر تحقیق کند و بداند که صبح نشده و چیزی بخورد، و بعد معلوم شود که صبح بوده است قضای آن روز بر او واجب نیست.
۴. اگر در روز ماه رمضان به خاطر تاریکی هوا یقین کند که مغرب شده یا کسانی که خبر آنها شرعاً حجت است بگویند مغرب شده، و افطار کند سپس معلوم شود که هنوز در آن هنگام مغرب نبوده است باید قضای آن روز را به جا آورد.
۵. اگر بر اثر ابر گمان کند که مغرب شده و افطار کند، بعدمعلوم شود که مغرب نبوده است، قضای آن روز بر او واجب نیست.
۶. در سحر ماه رمضان تا وقتی یقین به طلوع فجر نکرده است میتواندکارهایی را که موجب باطل شدن روزه است انجام دهد، ولی اگر بعداً معلوم شد که در آن هنگام صبح شده بوده است حکم آن در مسألهی«۳» گفته شد.
۷. در روز ماه رمضان تا وقتی یقین به فرا رسیدن مغرب نکرده باشد نمیتواند افطار کند، و اگر با یقین به مغرب افطار کرد و بعد معلوم شد که مغرب نشده بوده است حکم آن در مسألهی «۴ و ۵» گفته شد.
۸. اگر روزه دار در هنگام وضو که مستحب است قدری آب در دهان بگرداند و مضمضه کند، این کار را کرد و آب بی اختیار فرو داده شد روزهاش صحیح است و قضا بر او واجب نیست، ولی اگر این کار را نه برای وضو بلکه برای خنک شدن و امثالآن انجام داد و آب بی اختیار به حلق او فرو رفت، باید قضای آن روز را به جا آورد.
شرح دعای ابوحمزه ثمالی توسط آیه الله جوادی آملی (۱۲)
تا انسان از تبهکاریها توبه نکند، شرایط قُرب خدا را پیدا نمیکند. وقتی به خدا نزدیک نشد،صدای او هم به سمع فرشتگان نمیرسد. آنها افرادی که دور اند، مورد عنایت خود قرار نمیدهند.لذا امام سجاد سلام الله علیه در دعای ابوحمزه ثمالی عرض میکند:
“اَللّهُمَّ تُبْ عَلَیَّ حَتّی لا اَعصِیَکَ وَ ألْهِمْنِی الخِیرَ وَالعَمَلِ بِهِ وَ خَشیَتَکَ بِاللّیلِ وَالنَّهارِ مَا اَبقَیتَنِی یا رَبَّ العالَمِین.”
اگر لطف الهی شامل حال انسان بشود و اگر خدا خیر را معرفتاً و عملاً به انسان الهام بکند و خشیّت الهی نصیب انسان بشود در شبانه روز، دیگر بیگانه ای نمیهراسد و دست به تباهی دراز نمیکند.
و در صحیفه سجادیّه آمده است که: ای کسی را لا تَنقَطِعُ عَنهُ حَوائِجَ المُحتاجِینْ. در تمام لحظات، تمام اشیاء به خدا محتاج اند. هیچ لحظهای نیازِ نیازمند قطع نمیشود. از طرفی هم یا مَنْ لا تُفْنِی خَزائِنُهُ المَسائِلْ. پروردگارا! ای کسی که هر چه سئوال بکنند و تو ببخشی، این مسئلتهای سائلان و نیازمندان خزینهات را تهی نمیکند. خوب؛ پس از این سوی دائماً سئوال، از آن سوی دائماً پاسخ مثبت! نه سئوال از این طرف قطع میشود، نه پاسخ از آن طرف قطع میشود، نه خزینه تُهی میشود.