چرا آتش زیر خاکستر روشن شد؟ / نقش روسیه در بحران قره باغ چیست؟

مناقشه میان ‌ارمنستان و آذربایجان در سال ۱۹۸۸  میلادى به‌علت ادعای ارضی ارمنستان به خاک آذربایجان آغاز شد.در پی حملات ارمنستان به آذربایجان ۲۰ درصد از سرزمین‌های متعلق به آذربایجان،یعنی قره‌باغ کوهستانی همراه با هفت ناحیه دیگر اطراف آن همچنان تحت اشغال ارتش ارمنستان است و تاکنون به چهار قطعنامه صادر شده توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد آزادی اراضی اشغالی آذربایجان از سوی ارمنستان نیز عمل نشده و میانجی گری گروه مینسک که از سوی سازمان امنیت و همکاری اروپا مامور حل این مناقشه شده است،ظرف قریب دو دهه اخیر به نتیجه ای منتج نشده است و آتش بس موقت بین نیروهای آذری و ارمنی در خطوط تماس برقرار است.

بدلیل عدم صلح پایدار بین طرفین هر از چندگاهی در خطوط تماس بین نظامیان آذری و ارمنی درگیری ها تشدید می شود،به طوری که کارشناسان نظامی و سیاسی حوزه قفقاز از احتمال شروع مجدد جنگ بین آذربایجان و ارمنستان خبر می دهند.در مورخه ۱۴ فروردین ماه نیز در اثر درگیری شدید بین آذریها و ارامنه نزدیک به دوازده نظامی آذری کشته شده است.

علاوه بر این بر اساس منابع آذری در این درگیری بیش از یکصد تن از نظامیان ارمنی نیز کشته و زخمی شده اند.در نتیجه این تحول جدید در خطوط تماس بار دیگر کارشناسان و رسانه های خبری از احتمال شروع مجدد جنگ در قفقاز جنوبی خبر دادند.حال سئوالی که مطرح می شود این است که آیا در حال حاضر ارمنستان و آذربایجان شرایط شروع مجدد جنگ را دارند؟

ارمنستان از وضعیت اقتصادی مناسبی برخوردار نیست و آذربایجان نیز بدلیل ترس از واکنش شدید متحد ارمنستان یعنی روسیه نسبت به شروع مجدد جنگ تمام عیار واهمه دارد و از سوی دیگر آذربایجان کشوری رو به توسعه بوده و شروع جنگ مانع روند ادامه توسعه آذربایجان می شود و نیز پروژه های نفتی و گازی آذربایجان و انتقال و ترانزیت انرژی این کشور و سرمایه گذاری غربی ها دراین زمینه ها دلیل دیگری است که هم باکو و هم کشورهای غربی را به عدم شروع مجدد جنگ مجبور ساخته است.علاوه بر این سازمان امنیت و همکاری اروپا و دیگر نهادهای اروپائی و آمریکا به کرات بر عدم توسل به زور و حل بحران از طریق نظامی تاکید کرده اند و کماکان براین موضع مصرند،پس احتمال حمله نظامی از سوی آذربایجان برای بازپس گرفتن کل اراضی اشغالی خود بسیار ضعیف و نزدیک به صفراست.

باکو امیدواراست به مرور زمان به موازات تقویت موقعیت اقتصادی خود و تضعیف شرایط اقتصادی ارمنستان و افزایش نارضایتی ملت ارمنستان مناقشه قره باغ کوهستانی به نفع این کشور حل خواهد شد.اما علت شکل گیری درگیری های نظامی ۱۴ فروردین ماه را بایستی در جای دیگر جستجو نمود.

آذربایجان در طی ماههای اخیر برای آشتی با آمریکا و غرب در تلاش است و در این راستا الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در جریان نشست امنیت هسته ای در واشنگتن با مسئولان ارشد آمریکایی دیدار کرد.

از سوی دیگر روسیه که خطر افتادن کامل آذربایجان به دامان غرب را احساس می کند و نیز حساسیت باکو نسبت به آزادسازی اراضی اشغالی آذربایجان را درک می کند جهت دور ساختن آذربایجان از غرب باکو را تحریک به حملات نظامی محدود بر علیه ارمنستان کرده است و آذربایجان با چراغ سبز مسکو برخی از مناطق اشغالی را آزاد کرده است.حالا با آزادسازی برخی از مناطق اشغالی توسط ارتش آذربایجان،روسیه علیرغم حمایت از ارمنستان در اشغال اراضی آذربایجان جایگاه خویش در سیاست خارجی آذربایجان را حفظ و به هدف خویش در دور ساختن باکو از غرب خواهد رسید.