سرویس شهری تبریزبیدار؛
این روزها که سخن از تبریز ۲۰۱۸ و لیست بلندبالا و پرطمطراق پروژههای عمرانی و فرهنگی که در پناه عنوان “تبریز ۲۰۱۸ و پایتخت گردشگری جهان اسلام” پنهانشده و بودجههای کلانی را راهی اجرای عمده پروژههای روبنایی و روتین سالهای پیش مینماید، انتشار خبری در فضای مجازی بار دیگر لرزه بر تن نحیف نهال تازه غرس شده “تبریز ۲۰۱۸ “انداخت.
در روزهای گذشته با انتشار خبری مبنی بر “گودبرداری عمیق و شبانه” در محوطه ارک تاریخی تبریز و ساخت پارکینگ در کنار بنای ارگ، بار دیگر توجهها را به این بنا جلب کند و همراه شود با موجی از حواشی رسانهای و سپس اظهارنظرهای مسئولین.
در مرکز شهر تاریخی تبریز – بازماندههای بنای باستانی شکوهمندی قرار دارد که درگذر زمان از آن با نامهای ارگ تبریز ارگ ۱علیشاه طاق علیشاه و نیز مسجد علیشاه یادکردهاند.
این ایوان عظیم فروریخته که ابعاد آن از ایوان مداین بزرگتر است در نقطه مرکزی تبریز برای ۷۰۰ سال جا خوش کرده است و حضور چند سده مصلی بزرگ تبریز در کنار آن، تلفیقی از هویت تاریخی دینی_ملی مردم آذربایجان و ایران است.
اما داستان خاکبرداری این بنای تاریخی که این روزها حرفوحدیثهای فراوانی درباره آن به گوش میرسد چیست و به کجا بازمیگردد.
مورد تائیداستانداریآذربایجانشرقی!
بر اساس اخبار اعلامی در رسانهها در سال ۸۷، به دنبال انتشار خبر مصاحبه محمدرضا اشرف نیا معاون وقت عمرانیاستانداریآذربایجانشرقیمبنی بر توقف حفاریها در حوالیارگ علیشاه تبریز، شهرداری تبریز با انتشار خبری جزئیاتی ناگفته از “احداث پارکینگطبقاتی محوطه ارکعلیشاهتبریز” اعلام کرد. بر اساس این خبر، شهرداری تبریز اجرای این طرح را “مورد تائیداستانداریآذربایجانشرقی” اعلام کرده بود «هزینه احداث این پروژه ۵۰میلیاردریال است و اینپارکینگظرفیتپارک۶۰۰ خودرو را در خود دارد و تلاش شهرداری در راستایایجاد رفاه براینمازگزاران نماز جمعه، بازدیدکنندگان و گردشگران و همچنیناجرای طرح محدوده ترافیککه از سال آینده در تبریز اجرا میشود، میباشد…معاون عمرانیاستانداری از ۶ ماه قبل بر اساس مصوبات کمیسیون ماده ۵ در سال ۱۳۸۴آزادسازی محوطه پارکعلیشاه و مغازههای اطراف طرح را به بنیادمصلی ابلاغ کردهاند»
احداث این پروژه بعدها با آغاز احداث پروژه مصلی تبریز بهعنوان مکمل کننده وجه هویتی دینی-ملی مردم تبریز متوقف شد اما این روزها و سالهای گذشته بار دیگر ارگ، موردتوجه قرار گرفت و سال ۹۲ که صادق نجفی بهتازگی رخت بلدیهچی تبریز را به تن کرده بود، خبر از “آزادسازی و زیباسازی محوطه تاریخی ارگ تبریز” داد و گفت «دیوارها و موانع محوطه تاریخی ارگ بهزودی برطرف میشود و با آزادسازی ضلع شمالی، جنوبی و غربی محوطه ارگ، این بنای تاریخی آماده بازدید مسافران نوروزی و شهروندان است… زیباسازی، نورپردازی و توسعه فضای سبز را از دیگر برنامههای شهرداری تبریز برای آمادهسازی ارگ تبریز در سال جدید است و با هماهنگیهای بهعملآمده با بنیاد مصلی، هماکنون تملک واحدهای تجاری واقع در پیرامون این بنای تاریخی در حال اجرا است… با پایان یافتن تملک واحدهای تجاری، توسعه محوطه این اثر تاریخی و تبدیل آن به یک فضای سبز کمنظیر، در دستور کار قرار دارد.»
بار دیگر ارگ!
اما در ماههای اخیر که بار دیگر موضوع “تبریز ۲۰۱۸” باز هم مسئولین استانی را به داشتههای تاریخی و فرهنگی تبریز در قالبهای دینی_ملی هویت مردم آذربایجان و ایران جلب کرده است، ارگ تبریز یکی از بناهایی است که ضرورت توجه مضاعف بدان موردتوجه همه قرارگرفته است.
آغاز مجدد پروژه احداث این پارکینگ و انتشار تصاویر آن در فضای مجازی باعث شد تا انجمن موسوم به دوستداران میراث فرهنگی تبریز، پس از خاکبرداری در عرصه بنای تاریخی ارگ علیشاه، نامهای به معاون میراث فرهنگی کشور نوشته و خواستار اقدام فوری برای جلوگیری از ساخت پارکینگ طبقاتی شوند.
در راستای مرمت و تقویت بناهای قدیمی است
پسازآن حجتالاسلام محمدی مدیرعامل بنیاد خیریه مصلی امام خمینی (ره) تبریز، با ارسال نامهای به معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور اظهار داشت «با توجه به اینکه مجموعه مصلی و ارگ در هسته مرکزی تبریز واقع است در اکثر مراسمها و همایشها و گردهماییها، با پارک خودروهای عزیزان محوطه مذکور به پارکینگ تبدیل میشود که این امر برای فراهمآوری بستر مناسب برای ایجاد و احداث و احداث فضای سبز و آبنماهای مختلف در اضلاع شمالی و جنوبی ارگ و حیاط ساختمان فتح اللهیفبرنامهریزیشده است…احداث پارکینگ زیرزمینی با تشکیل جلسات مختلف کارشناسان زبده و عوامل ذیربط با لحاظ حفظ حریم قانونی و اعمال نقطه نظرات فنی و مهندسی از آثار تاریخی در حال اجرا است…. نهتنها عملیات مذکور هیچگونه تخریب آثار فرهنگی و تاریخی اشارهشده در برنامه مذکور را ندارد بلکه در راستای مرمت و احیاء و تقویت بناهای قدیمی است.»
صبح دیروز نیز مرتضی آبدار که کمتر از ۶ ماه از انتصاب وی به سمت مدیرکل میراث فرهنگی استان نمیگذرد، در گفتگویی تصریح کرد «هیچ ساخت و سازی در حریم ارک خارج از ضوابط میراث فرهنگی صورت نخواهد گرفت و تحولات محدوده تاریخی ارک رصد میشود و با توجه به اهمیت تاریخی و باستانشناختی محدوده ارک هر اقدامی باید با هماهنگی کامل اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری آذربایجان شرقی صورت پذیرد…. با توجه به نقشههایی که از سوی بنیاد مصلی تبریز ارائهشده است ساختوساز در حیاط خانه فتحاللهیفبهمنظور ایجاد پارکینگ زیرزمینی و در حد کف (صفر– صفر) صورت خواهد گرفت و بنایی خارج از کف حیاط احداث نخواهد شد…. طیجلسهای که با مدیریت بنیاد مصلی صورت گرفت، ادامه عملیات به بعد از بررسی مجدد باستانشناسی و اعلام نظر کارشناسان سازمان موکول شد»
استقرار یگان حفاظت و حکم قوه قضائیه
آبدار عصر آن روز در گفتوگوی دیگر خبر از استقرار یگان حفاظت میراث فرهنگی در جوار ارک علیشاه تبریز داده و گفت «از چهار روز پیش که عملیات عمرانی در محوطه عمارت تاریخی ارک علیشاه تبریز آغازشده بود رایزنیها مبنی بر توقف عملیات انجام شد که درنهایت با نامهنگاری صورت گرفته توافق حاصل شد تا هرگونه عملیات عمرانی در این محوطه تا اعلام نظر باستان شناسان متوقف شود…. بر اساس تصمیم اتخاذشده۵ نفر از کارشناسان باستانشناسی زبده سازمان جهت بررسی وضعیت فردا عازم تبریز هستند و بهمنظور پیشگیری از هرگونه عملیاتی در این منطقه از امشب تیم حفاظت میراث فرهنگی در محوطه ارک علیشاه مستقر خواهد شد.»
معاون عمرانی استاندار نیز دراینبین وارد موضوع شد و با این جمله که “هیچکس حق تعرض به بناهای تاریخی را ندارد”، میراث فرهنگی را پیگیر حفظ حریم ارک علیشاه تبریز دانست. این اظهارنظر راه را هموار ساخت تا زهرا ساعی، نماینده مردم تبریز در مجلس نیز در اینستاگرام خود خبر از “توقف عملیات خاکبرداری در محدوده ارک تبریز با حکم قوه قضائیه بدهد و بنویسد «با پیگیریهایانجامیافته و با اعتراضات دامنهدار مردم از یکسو، همراهی رسانهها از سوی دیگر و به دنبال آن واکنش بنیاد مصلیبهعنوان متولی اصلی این مجموعه، سبب شد تا عملیاتخاکبرداری اطراف مجموعه ارکتبریز با حکم قوه قضائیه متوقف شود.»
تبریزبیدار در روزهای آتی به تاریخ ارک تبریز و زوایای این موضوع خواهد پرداخت.
