به گزارش تبریز بیدار ، در منطقه باغشمال تبریز پس از عبور از کوچه ای نسبتاً تنگ و باریک در خیابان ارتشجنوبی کنونی، آنجا که به نام کوچه صدر معروف است، کوچه ی پر پیچ و خمی است که در و دیوارش، گنجینهای از حکایتها و روایتهای مبارزه مردم آذربایجان است.
پس از گذر از خانهی قدیمی علی مسیو (از مبارزان شهید دوران مشروطه و رئیس انجمن غیبی تبریز) و دو خانه آنطرفتر، خانهی معروف خانواده «ختایی» ست .
در همان لحظه ورود به خانه، حس تاریخ و کشاکش آن در وجود هر بیننده ای بیدار می شود. آدمی خود را هم پای مبارزان و مشروطهخواهان میبیند و با روح متعالی آنان، صف به صف و سنگر به سنگر، مقاومت ها و مبارزاتشان را به نظاره مینشیند.
خانه ختایی، انعکاس شور انقلابی دوران مشروطه است در ایامی که تبریز، در تب این انقلاب گر می گرفت و هر آن کس که به تبریز بیاید و سری به خانه ختایی بزند، از نزدیک حس و حال آن روزها را تجربه خواهد کرد.
ختائیان خانواده بازرگان و ثروتمندی بودند که آنها با محافظهکاری و درایت توانستند در تمام سالهای جنگ و انقلاب آذربایجان، خود را در امان نگه دارند تا این که روسها در روز اول محرم سال ۱۳۳۰ علیرغم آتشبس اعلام شده، به خانه آنان حمله برده و افرادی را که از ترس در زیرزمین خانه مخفی شده و قرآن به سر گرفته بودند را کشتند و خانه را غارت کردند.
خانه ختاییها، حدود ۷۰۰ مترمربع مساحت و۸۰۰ متر مربع زیر بنا دارد . اسناد تاریخی و آثار قدیمی برجای مانده در آن، قدمت خانه را به حدود۱۵۰ سال قبل و دوران قاجار مربوط میسازد.
این خانه روزگاری به حال خود رها شده و در معرض ویرانی بود؛ که پس از بازسازی، توسط شهرداری خریداری شده و در ۱۱ آبان ۱۳۸۹ با حضور شهردار تبریز و اعضای شورای شهر و اهالی فرهنگ و هنر به نام «خانه هنرمندان تبریز» افتتاح شد و به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز واگذار گردید.
شهرداری تبریز با اختصاص اعتباری بالغ بر ۵ میلیارد ریال برای خرید خانه ختاییها ، این خانه قدیمی و تاریخی را به خانه هنرمندان اختصاص داد تا به عنوان یکی از اماکن فرهنگی و گردشگری مطرح و از تخریب آن جلوگیری شود.
خانه هنرمندان هم اکنون به عنوان محفل و محلی برای تجمع ، ارتباط و تبادل افکار و آرای اصحاب فرهنگ و هنر تبریز و نیز محلی برای شناسایی، کشف و پرورش استعدادهای ناب و جوان است تا از این طریق فرهنگ و هنر تبریز و آذربایجان بیش از گذشته به رشد و بالندگی برسد.
لازم بذکر است؛ خانه ختایی مربوط به اوائل دوره صفوی -اواخر دوره قاجار است و در تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه صدر، بن بست ختاییها واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۴۱۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
