سرویس اجتماعی تبریزبیدار؛
سالمندی و پیر شدن و با روزگار ضعف، همآغوش گردیدن، یک جریان طبیعی و عمومی در نظام آفرینش است. انسان نیز خواه ناخواه، زندگی را از دوران کودکی و ناتوانی آغاز کرده، مرحله جوانی و قدرتمندی را پشت سر میگذارد و به تدریج با سختیهای روزگار پیری و سالمندی، دست به گریبان میشود.
روز نهم مهرماه، در هر سال به عنوان روز سالمندان نامگذاری شده است تا گامی در راستای تکریم این پدران و مادران برداشته شود. دوران سالمندی همانند دوران کودکی یا جوانی، یکی از مراحل زندگی است با این تفاوت که دوران کودک و جوانی، سرشار از انرژی و تلاش، ولی دوران سالمندی، همراه با تحلیل قوا و کاهش میزان فعالیت های فیزیکی می باشد.
قرآن کریم، مراحل سهگانه حیات انسان را این گونه بیان فرموده است: «این خدای بزرگ است که، شما را از نطفه ضعیف آفرید و در شرایط ضعف و ناتوانی پرورش داد. بعد دوران قدرت و جوانی به شما بخشید و سپس روزگار ضعف و پیری را برای شما مقرر داشت.» بنابراین، دوران سالمندی، مانند دوران کودکی و جوانی، یک سیر طبیعی جهان خلقت انسان و در واقع، مرحله پندپذیری، عبرت آموزی و بهکارگیری تجارب دورانهای گذشته است.
ارزش وقار پیر
پیر دنیایی از تجربه است، موی سفید حکایت از زندگی و فراگیری بسیاری از مکتب زمانه دارد و درس این مکتب بسیار گران و پر هزینه است چه زیباست که از تجربیات آنها بیاموزیم و در زندگی خود از آنها بهره ببریم.
امام علی علیه السلام میفرمایند : وقار پیری نزد من دوست داشتنیتر از نشاط جوانی است (غرر الحکم ح ۱۰۰۹۹) بنابر این نباید پیران را انسانهای بی فایده و خالی از سود بدانیم چراکه آنها بسیار با تجربه و بسیاری نیز دانشمند و فرهیختهاند.
فراموشی طبیعی سالمندان
فوت دوستان و اقوام بخصوص همسر، مستقل شدن فرزندان و دوری از آنها، بازنشستگی، معلولیت های ناشی از بیماری های متعدد جسمی و اختلالات حسی بویژه کاهش حس شنوایی و بینایی از جمله این عوامل خطرند. این شرایط موجب انزوای اجتماعی سالمند می شود. اگر سالمند نتواند با این موقعیت های دشوار کنار بیاید یا با روش صحیح با آنها برخورد کند، زمینه برای بروز اختلالات روانی بوجود می آید. افسردگی و زوال عقل مهمترین بیماری های روانی در سالمندان است. استرس واختلالات خواب نیز ممکن است زمینه ساز این بیماری های روانی باشد و یا بر اثر این بیماری ها بوجود بیاید.
هر یک از ما ممکن است چیزهایی را فراموش کنیم. از این رو، لازم است توجه داشته باشیم همه سالمندان دچار ضعف حافظه نمی شوند، اما به طور کلی با افزایش سن، احتمال فراموشکاری بیشتر می شود. آنها چیزهایی را که مربوط به گذشته دور است خوب به یاد می آورند، اما اتفاقاتی را که اخیرا رخ داده، فراموش می کنند. به عنوان مثال خاطرات دوران جوانی را به یاد می آورند ولی یادشان نمی آید که یک ساعت پیش که به خانه برگشتند، کلید را کجا گذاشتند؟ گاهی این فراموشکاری مشکلاتی برای خود سالمند و یا خانواده اش ایجاد می کند.
آنچه در آینه جوان بیند/ پیر در خشت خام، آن بیند
از عمده ترین راههای انتقال یک فرهنگ به نسلهای آینده، رفتار پدر و مادر و مربیان است. کودکان، آنچه را در رفتار بزرگترها ببینند، از آن الگو می گیرند. احترام به بزرگترها و رعایت ادب و تکریم نسبت به سالخوردگان، اگر در عمل و رفتار ما تجلی یابد، فرزندان ما نیز، این فرهنگ را می آموزند و با همین آداب و سنن بار میآیند. کسی که انتظار ادب و معرفت و حق شناسی از فرزندانش دارد، باید همین حالت را نسبت به پدر و مادر و بزرگترها نشان دهد، تا کوچکترها هم از او بیاموزند.
این یک سنت تاریخی و تأثیر و تأثر از اعمال و رفتار است. هر کس چیزی را درو میکند که کِشته است. اگر در حدیث است که «لا میراثَ کالادب»؛ هیچ ارثی همانند ادب نیست که از بزرگان به فرزندان برسد، در این مورد هم مصداق می یابد.
دودرصد سالمندان آذربایجانشرقی در خانه سالمندان نگهداری می شود
۱۰.۷۳ درصد از جمعیت آذربایجان شرقی در سن سالمندی قرار دارند، حدود ۵۲۰ هزار نفر از جمعیت استان سالمند هستند که آذربایجانشرقی در این زمینه در بین استانهای کشور در رتبه پنجم قرار دارد.
استان آذربایجانشرقی یکی از استانهای با جمعیت سالمندی زیاد است، خوشبختانه اعتقادات دینی و فرهنگی مردم، موجب مراقبت از سالمندان به وسیله اقوام و نزدیکان شده است.۹۸ درصد این افراد در منزل به وسیله خانوادهها و افراد خیر نگهداری میشوند.
پیری و کهنسالی، فردایی برای همه
فرهنگ و آموزش به عنوان ۲ عامل اثرگذار در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی به این بخش مهم از جامعه کمک شایانی می کند. اقدام های فرهنگی و تبلیغی برای تبیین شان و منزلت جایگاه سالمندان، تلاش برای حل مشکلات اقتصادی این گروه و حفظ جایگاه آنها و… از مهم ترین برنامه هایی است که می توان به آن اشاره کرد.
بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سالمندان در یک جامعه از هدف ها و اولویت های برنامه ی توسعه در یک کشور به شمار می رود. اگر گروه سالمند از رفاه مناسبی بهره مند باشند، آن جامعه در این بخش، موفق عمل کرده است.
سازمان های حمایتی مانند سازمان تامین اجتماعی و سازمان های خصوصی که حلقه ی گمشده ی کشورهای در حال توسعه هستند، می توانند نقش تاثیرگذاری را در حمایت از سالمندان ایفا کنند.
سالمندان انسانهایی هستند که غبار خستگی زمان را با خود به این مرحله از زندگی آورده اند. آنها نیاز به آرامش دارند تا این دوره را با آسودگی بگذرانند.
جای نگهداری سالمندان در آسایشگاه ها و سرای سالمندان نیست بلکه آنها باید در کنار فرزندان خود و خانواده روزگار بگذرانند
پیری اگر رویی جوان داری / زخمی عمیق و ناگهان داری
جاافتاده، سالخورده، سالدیده، سالمند، کهنسال، مسن، پاتال، فرتوت و ناتوان؛ همه اینها تنها یک واژه هستند برای دوره پایانی زندگی. حال این که میتوان این دوره را نیز به خوبی و شادابی سایر دورههای زندگی پشت سر گذاشت. بر اساس اطلاعات موجود جمعیت سالمند جهان در سال ۲۰۵۰ به دو میلیارد نفر خواهد رسید. گفتنی است بر اساس معیارهای جهانی سن بالای ۸۰ سال سالمند محسوب شده که این عدد خلاف نظرات جوانان کشورمان است؛ چرا که به طور کلی آنها ۵۰ یا ۶۰ سال را سن سالمندی تصور میکنند. به راستی چرا در کشورمان امید به زندگی به کاهش یافته است؟ چرا جوانان احساس پیری می کنند؟ آیا وقت آن نشده تا برای کاهش این پیری درون جامعهای کاری کرد؟ آیا تنها تولید مثل پاسخ به جمعیت پیر کشور است و از افرادی که هم اکنون در جامعه زندگی میکنند، میتوان به سادگی چشمپوشی کرد
اقدامات کانون دوستدار سالمند در تبریز
در برنامه ریزی های رفاهی و اجتماعی کشورهای متمدن، بهبود شیوه زندگی سالمندان و ایجاد انگیزه و افزایش امید به زندگی در این قشر در دستور کار قرار دارد.
دستاوردهای توسعه مانند بهبود شرایط اقتصادی اجتماعی، ارتقای وضعیت بهداشت تغذیه مسکن و پیشرفت دانش و فن آوری پزشکی از عوامل عمده افزایش امید به زندگی مردم ایران به شمار می آیند.
این تحولات همراه با معرفی روشهای موفق کنترل موالید که آنرا نیز باید از دستاورد های توسعه دانست، درصد سالمندان را در کل جمعیت افزایش داده است .اولین کانون دوستدار سالمند تبریز از سال ۹۰ در منطقه زعفرانیه افتتاح شده و هم اکنون برای ۱۲۲ سالمند ارائه خدمات می کند. در مراکز سلامت، داروهای ویژه سالمندان بصورت رایگان ارائه می شود که توصیه می شود برای کاهش پوکی استخوان از آنها استفاده شود . کاهش بار بیماریهای شایع در سالمندان زیر ۸۰ سال و کاهش بیماری و معلولیت های شایع دوره سالمندی در گروه سنی ۸۰ سال و بالاتر از جمله برنامه هایی این مرکز قرار دارد.
فراهم ساختن امکان تداوم حضور سالمند در جامعه، ایجاد شرایط توانبخشی برای سالمندان با مشارکت بین بخشی بهزیستی و دیگر ارگانهای ذیربط، ارائه مراقبتها و آموزشهای لازم، تقویت روحیه خودباوری، اعتماد به نفس، تفاهم بین شهروندان، افزایش ضریب خلاقیت در جهت توسعه ظرفیتها وکمک به قوت و استعدادهای سالمندی اشاره کرد.
خانه سالمندان خوبان
خانه سالمندان خوبان» مرکزی است در انتهای خیابان عباسی. این مرکز، از دهها زن و مرد سالخورده مراقبت میکند. در بدو ورود به این مرکز، تصور می شد دوره آن «داستان تکخطی هندی» که پیشتر اشاره شد، سر رسیده و بیشتر این پیرزنها و پیرمردها، با توجه به ضرورتهای درمانی، به اینجا آورده شدهاند. اما وقتی سر صحبت با چند پرستار باز میشود، متوجه میشویم که قصه همان است که بوده است! جز موارد معدود، سایر پدران و مادران، به زور فرزندان دلبند خود، سر از این زندان بیدر و پیکر درآوردهاند.
برخلاف فرهنگ غرب، که وجود سالمندان را در خانواده ها، زائدهای مزاحم می پندارند و می کوشند برای آنکه آزادی های شخصی شان محدود نشود و مزاحمی نداشته باشند، به نحوی آنان را از محیط خانه و روابط خانوادگی دور کنند و به «خانه سالمندان» بفرستند، اسلام به آنان ارج می نهد و حرمت قائل است و به رعایت حقوق و احترام آنان سفارش کرده و به بهره گیری از تجارب و افکار پخته آنان تشویق می کند
