سرویس شهری تبریزبیدار؛
مدیریت مواد زائد جامد امروزه بعنوان یکی از مهمترین دغدغه های جوامع بشری مطرح می باشد. افزایش حجم زباله ها از یک سو و تنوع و گوناگونی آنها از سوی دیگر بر پیچیدگی نحوه جمع آوری و دفع آنها می افزاید.گسترش علوم و فن آوری در زمینه های مختلف شیمی ، فیزیک ، پزشکی و …… موجب ورود انواع زباله های خطرناک حتی در داخل زباله های خانگی شده است . امروزه دیگر سیستم های جمع آوری و دفع سنتی زباله ها جوابگو نبوده و نمی تواند از آلودگی های زیست محیطی ناشی از انواع زباله های شیمایی ، میکربی، رادیو اکتیو و …جلوگیری کند. تصویب قانون مدیریت پسماندها علیرغم وجود اشکالاتی در آن ، می تواند بعنوان یکی از گامهای مهم در راه ارتقاء وضعیت مدیریت مواد زائد جامد در سطح کشور باشد . بر اساس این قانون شهر داریها در محدوده شهر ها برای اولین بار قانونا و رسما بعنوان ارگان مدیریت کننده زباله های خانگی شناخته شدند اگر چه به نظر می رسد که اقدامات شهر داری ها به تنهایی نمی تواند مثمر ثمر بوده و موارد زیر در جهت بهبود وضعیت مدیریت مواد زائد جامد در شهر ها ضروری بنظر می رسد :
۱) تغییر الگوی مصرف مردم از طریق آموزش و فر هنگ سازی و تصویب قوانین مورد نیا ز شامل : خرید و استفاده از اجناس با دوام ، تهیه مواد غذایی باندازه مصرف ، بازیافت و استفاده مجدد در مبداء تولید
۲) استفاده از نیروهای متخصص
در بین مشکلات مدیریت شهری در فصل دوم سال بوی بد زبالههای شهری بیشتر شهروندان را آزار میدهد. بویی که در کوچه و خیابانهای شهر استشمام میشود و گلایه مندی از خدمات شهری را به همراه دارد. البته این موضوع نباید فراموش شود که در ایجاد بوی بد مخازن نیز شهروندان نیز بیتقصیر نیستند. اکثر شهروندان از صبح زباله خود را در مخازن تخلیه میکنند، در حالی که جمع آوری زباله در ساعات شب انجام میشود. این روال در برخی مواقع به صورت عکس می باشد چنانچه زاله ها در اول صبح توسط شهرداری جمع آوری می شوند ولی برخی عموم اواخر شب زباله های خود را بیرون می گذارند ماندن زیاد زباله در سطلهای فلزی و گرما باعث ایجاد بوی نامطبوع میشود. از آن طرف باز گذاشتن و پاره بودن پلاستیکهای زباله یا تر بودن آنها هم محلی برای رشد حشرات موذی و انواع آلودگیها محسوب میشود. از سویی دیگر نبود باکس های مناسب در برخی محلات سطح تبریز باعث می شود که شهروندان مجبور شوند زباله های خود را در کنار خیابان ها انباشته کنند این انباشت زباله تا ساعت ها تا زمانیکه ماموران شهرداری شروع به جمع آوری کنند باعث ایجاد بویی نامطبوع در کنار محله یا خیابان شود
تفکیک زباله از مبدأ، کار سختی نیست
تا صحبت از تفکیک زباله از مبدأ می شود، بسیاری از شهروندان گمان می کنند این کار یک فرآیند سخت و پیچیده است که نیاز به مهارت ویژه دارد، اما جداسازی زباله در منزل، فرآیند بسیار سادهای است که با چند بار انجام دادن آن، به یک عادت مفید و روزمره تبدیل خواهد شد.
اولین قدم این است که همه زباله ها را در یک کیسه زباله یکسان نیندازیم و در منزل، حداقل دو کیسه زباله داشته باشیم؛ زباله های خشک و تر که دو نوع اصلی زباله است.
اغلب مواد خوراکی، شامل پسماند غذاها و میوهها در دسته زباله های تر قرار میگیرد و بیشتر آنها نیز قابلیت تبدیل شدن به کودها و کمپوست ها را دارند، اگر چه گفته میشود می توان این زباله ها را در زمین دفن و کمپوست تولید کرد، اما واقعا چنین کاری در زندگیهای آپارتماننشینی امروزی، نزدیک به محال است و همین که زباله تر را که جذب زمین میشود، جدا از زبالههای خشک قرار دهیم، کمک بسیار بزرگی به صنعت بازیافت کرده ایم.
اما زباله خشک، شامل انواع قوطی کنسروها و ظرفهای فلزی، پلاستیکی، کاغذ و مقواست که همه این مواد در صورت تفکیک شدن از زباله خشک میتواند دوباره جذب صنعت شود.
تنفس با چاشنی بوی بد زباله
نکته بسیار مهمی که باید در تفکیک زباله به آن دقت کنیم، جداسازی زباله خطرناک از سایر زبالههای خشک و تر است. بسیاری از زباله های بیمارستانی و حتی پسماند انواع باتری های یکبار مصرف در صورت رعایت نکردن اصول ایمنی برای دفع آنها میتواند خطرات زیستمحیطی جبران ناپذیری به بار آورد.
اگر در سطح شهر تبریز بگردیم سر برخی چهارراهها سطل های زباله ای را خواهیم دید که پلاسیده و گاه شکسته وجود دارند از کنار این باکس های بزرگ زباله که رد می شویم بوی بدی به مشام می رسد که حال هر رهگذری را بر هم می زند گذشته از آن وجود حشرات مختلف و آلوده در کنار آن می تواند سلامت شهروندان را تهدید کند.
گربههای چاق و بوی زباله
البته بخشی از شهروندان که به تمیزی کوچه و محل اهمیت فراوان میدهند، کیسههای زباله خود را درون سطل زباله سر کوچه میاندازند؛ اما در هر زمانی به غیر از ساعت ۲۱، این یعنی بسیج گربهها به سمت سطل زباله و پاره شدن کیسهها و پخش شدن بوی زباله درکوچه.
همسایههای دیگری هم هستند که کیسه زباله خود را تا کنار سطل زباله میبرند، اما به هر دلیلی فضای کنار سطل زباله را به درون آن ترجیح میدهند و فکر میکنند فضای کنار سطل زباله هم جزئی از آن است! و بعد از چند ساعت که از همان محل عبور می کنند به یاد حمله مغولان به ایران می افتند که گربه های کوچه زباله های همسایه ها را به صورت مساوی در سطح کوچه پخش کرده است
۷۰ درصد زباله تبریز به صورت غیر اصولی دفن می شود
سرانه تولید زباله در میانگین جهانی۸۰ گرم و میانگین کشوری۸۲۰ گرم به ازای هر نفر است که این میزان در شهر تبریز ۸۰۰ گرم و در استان۵۶۰ گرم در روز است.
از طرفی تعداد ۵۲ مرکز دفن زباله شهری و روستایی در سطح استان وجود دارد که بر اساس آخرین آمار اخذ شده میزان پسماندهای خانگی تولید شده در استان در حدود ۹۸۰ هزار تن در سال است که در این میان تبریز با میزان تولید زباله ۱۲۰۰ تن در روز بیشترین تولیدکننده زباله در استان است و در سایر شهرهای استان ۱۵۲۳ تن در روز زباله تولید می شود.
اینطور می شود گفت که: سهم تولید زباله شهرهای استان ۴۶درصد مربوط به شهر تبریز و ۵۴ درصد مربوط به سایر شهرهای استان است.
اما متاسفانه ۷۵ درصد نحوه جمع آوری زباله از منازل به صورت غیر اصولی انجام می شود و پروسه تفکیک در مبدا تنها در حدود ۲۵ درصد موارد انجام می شود.
به همین خاطر ۷۰ درصد دفن زباله در کلان شهر تبریز به صورت دفن سنتی و غیر اصولی انجام می شود.
از ۵۹ مرکز دفن زباله شهری استان، حدود ۱۰ درصد دارای مجوزهای زیست محیطی بوده و در آن ها دفن زباله به صورت اصولی انجام می شود و متاسفانه غالب زبالهگاههای استان از وضعیت زیست محیطی و بهداشتی مناسبی برخوردار نیستند.
قابلیت بازیافت ۸۵ درصد از زبالههای تبریز
بیش از ۸۵ درصد زبالههای شهری قابل بازیافت است. با مدیریت صحیح میتوان این حجم از زبالههای شهری را به چرخه مصرف بازگرداند.
روزانه هزار و ۲۰۰ تن زباله در تبریز تولید میشود با این حال هنوز سیستم جامع و پیشرفته بازیافتی وجود ندارد و تنها یک واحد خصوصی تولید کمپوست برای بازیافت زبالههای آلی غذایی در این کلانشهر فعال است.
زباله های عفونیِ پزشکان سلامت مردم را تهدید میکند
زبالههای بیمارستانیآلودگیهای متعددی از قبیل آلودگیهای بیولوژیک شامل انواع باکتریایی، ویروسها، انگلها، قارچهای بیماریزا، نسوج و ضایعات پاتولوژی و… که هرکدام بهتنهایی میتوانند تهدیدی جدی برای محیطزیست و سلامت مردم به شمار روند.
بر اساس قانون مدیریت پسماند، سازمان حفاظت محیطزیست موظف شد با همکاری دستگاههای ذیربط ازجمله وزارت بهداشت و درمان، ضوابط اجرایی مدیریت پسماندهای ویژه و خطرناک را تهیه کند که این آییننامه تهیه و با تصویب هیئتوزیران به سراسر کشور ابلاغ شد.این در حالی است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز براساس این آییننامه موظف شد همه واحدهای درمانی را به اجرای این ضوابط ملزم کند.مخلوط کردن زبالههای بیمارستانی با زبالههای معمولی کار را برای رفتگرها هم سخت کرده است و باید هنگام جمعآوری حواسشان باشد که مبادا برخی از محتویات سطلهای زباله اعم از سوزنها و تیغهای جراحی مشکلساز نشود.
زبالههایی که به همراه سایر زبالهها راهی محلهای دپو و دفن میشوند، حالا آمادهاند تا آبوخاک منطقه و سلامت مردم را تحتالشعاع حضور خود قرار دهند، موضوعی که بارها موردانتقاد مردم، فعالان محیطزیست و دستاندرکاران بهداشت و سلامت جامعه قرارگرفته است.
بهای خدمات پسماند از صنوف پر زباله شهر تبریز اخذ می شود
تالارهای پذیرایی، هتل های بزرگ و مسافرخانه های شهری از جمله اماکنی هستند که در تولید زباله شهر نقش تاثیرگزاری دارند، از طرفی نبود فرهنگ درست مصرف کردن و تمایل به تجمل گرایی و در نهایت مصرف بیش از حد مجاز باعث می شود که سهم عمده تولید زباله در شهر ها مخصوص این گونه اماکن باشد سازمان پسماند شهرداری تبریز به تازگی طرحی را مصوب کرده است که از مراکز تولید کننده زباله بهای خدمات پسماند را دریافت می کند در همین ارتباط مدیریت سازمان پسماند شهرداری تبریز از صدور بیش از ۴۰ هزار فیش بهای پسماند از صنوف پر زباله در سطح تبریز خبر داد.
علیرضا اصغری با اشاره به مطلب فوق افزود : طبق دستورالعمل بهای خدمات پسماند و ماده ۲۷ تبصره ۳ مصوبه شورای اسلامی شهر تبریز مقرر است سازمان مدیریت پسماند از سال ۹۱ بهای خدمات پسماند برای صنوف پر زباله را محاسبه و وصول نماید .
وی تصریح کرد هدف از اجرای این طرح آن است که تولیدکننده به سمت تولید کمتر زباله پیش رود و سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز طبق دستورالعمل بهای خدمات پسماند مجموعه هایی که با عنوان صنوف پر زباله است و زباله های تولیدی آنها از مبداء زیاد بوده و زباله های بیشتری تولید میکنند ، برنامهریزیهای مناسبی برای ساماندهی و جمع آوری آنها انجام داده است .
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند خاطرنشان کرد : اصناف و مراکز پر زباله شناسایی شده شامل تالارهای پذیرایی ، هتل ها و مهمانسراها ، مراکز تجاری و پاساژ ها ، رستوران ها ، میوه و سبزی فروشی ها ، گل فروشی ها ، سوپرمارکت ها و غیره است .
طبیعت، بسان مادری مهربان انسان را در دامن خود می پروراند و سخاوتمندانه، همه منابع و سرمایه های خود را به پای او می ریزد. تاکنون همه موجودات روی زمین کوشیده اند تا به قانون و نظام طبیعت پیرامون خود گردن نهند و خود را با آن سازگار کنند.
