سرویس فرهنگی تبریزبیدار؛

تبریزی ها چگونه خود را برای ورود امام آماده کردند؟ / وقتی شهید قاضی نقشه فرمانداری را برملا کرد

جراید نوشتند مردم تبریز برای استقبال از امام آماده اند و از جمله اقدامات، آمادگی ۵۰۰ دستگاه اتوبوس مسافربری برای انتقال مردم از تبریز به تهران بود.

به گزارش تبریز بیدار ، خروج شاه از کشور در سال ۵۷ مصادف با انتشار خبر بازگشت امام خمینی(ره) به ایران بود. همراهی این دو خبر هیجان حاکم بر شهر تبریز را نیز مضاعف کرد. جراید نوشتند «مردم تبریز برای استقبال از امام آماده اند و از جمله اقدامات، آمادگی ۵۰۰ دستگاه اتوبوس مسافربری برای انتقال مردم از تبریز به تهران بود.»

آنچه که پس از خروج شاه از ایران ذهن عموم مردم را بیش از پیش به خود مشغول کرد بازگشت امام خمینی(ره) به ایران بود. این میل با پیامی که امام در سی ام دی ماه به ملت ایران فرستادند تقویت شد و انتظارها را شکوفاتر کرد. در این پیام آمده بود که «اینجانب ان شاء اللَّه تعالى بزودى به شما مى‌ پیوندم تا در خدمت شما باشم و با همت شجاعانه شما به رفع مشکلات کوشا بوده و با هم صدا و هم قدم شدن همه اقشار ملت بر فسادها غلبه کنیم. دوستان عزیزم! خود را براى خدمت به اسلام و ملت محروم مهیا کنید. کمر به خدمت بندگان خدا که خدمت به خداست ببندید. من با توفیق خداوند تعالى پس از چند روزى در خدمت شما خواهم بود و در پشت سر شما به سربازى خود ادامه خواهم داد.» (صحیفه امام؛ ج ۵، ص ۵۰۲)

با رسیدن این خبر به تبریز در روزهای اول بهمن مردم شهر در اطراف پایه های مجسمه هایی که به زیر کشیده شده بود تظاهرات شورانگیزی کردند و آنها را با تمثال های حضرات آیات عظام تزئین کردند. همچنین مردم تمثال بسیار بزرگی از امام خمینی را در ساختمان شهرداری تبریز نصب کردند. (تبریز در انقلاب؛ ص ۴۷۱-۴۷۲)

با جدی شدن بازگشت امام به ایران، شاپور بختیار چاره ای جز بستن فرودگاه مهرآباد تهران ندید. تعدادی تانک فرودگاه را به محاصره خود درآوردند و به همه شرکت های هواپیمایی اعلام شد که پروازهای خود را به تهران لغو کنند. این عمل با واکنش قهرآمیز مردم روبه رو شد.

امام روز بازگشت را جمعه ششم بهمن پیش بینی کرده بود. گروه های مختلفی از مردم از شهرهای کوچک و بزرگ در حال رساندن خود به تهران بودند. ایشان روز چهارم بهمن در سخنانی که برای اطرافیان خود در نوفل لوشاتو کردند این تصمیم را به اطلاع آنان رساندند و گوشزد کردند که احتمال دارد این بازگشت با خطراتی همراه باشد. امام گفتند «من بیعتم را از شماها برداشتم؛ عرض مى‌ کنم که ممکن است که آن طورى که اینها تهیه دیدند در این سفر خطر در کار باشد و من میل ندارم که به خاطر من شما خداى نخواسته در خطر بیفتید.»(صحیفه امام؛ ج ۵، ص ۵۲۷)

اما با رسیدن خبر بسته شدن فرودگاه تهران و لغو همه پروازهای خارجی، امام در پیام دیگری ضمن سپاسگزاری از مردم که از شهرها و روستاها خود را به تهران رسانده بودند، نوشتند که «فرودگاههاى سراسر ایران را به روى من بسته‌ اند، بناچار تصمیم گرفتم که روز یکشنبه ۲۹ صفر (۹ بهمن) به کشور برگشته و چون سربازى در کنار شما به مبارزه علیه استعمار و استبداد تا پیروزى نهایى ادامه دهم.» (همان؛ ص ۵۲۸)

آیت الله قاضی با ارتباطی که به همافران و خلبانان پایگاه هوایی تبریز داشت بر آن شد که با هماهنگی اینان فرودگاه تبریز را برای فرود هواپیمای حضرت امام آماده کند. در صحبت هایی که شد آیت الله قاضی به همافران گفت که مطمئن باشید خطری امام را تهدید نمی کند، اما این به دلیل مخاطرات احتمالی صورت نگرفت.(تبریز در انقلاب۴۷۵-۴۷۷)

به دنبال بسته شدن فرودگاه ها گروهی از دانشجویان و دانشگاهیان در دانشگاه تبریز تحصن کردند.

اقدام دیگری که شاپور بختیار صورت داد، تظاهرات گروهی از مردم به نفع قانون اساسی بود. وقوع این تظاهرات می توانست مجال و فرصتی تازه برای اعمال برنامه های بختیار فراهم کند که از جمله آنها به تعویق انداختن بازگشت امام خمینی به ایران بود. روز پنجم بهمن ماه در میدان بهارستان تهران تجمعی با شرکت طرفداران قانون اساسی رژیم سلطنتی برپا شد. در همین روز در تبریز نیز طرفداران نظام سلطنتی با برنامه ریزی مقامات دولتی در استادیوم باغ شمال تجمع کردند. گردهمایی این عده در پناه تان کها و نیروهای نظامی صورت گرفت. مطبوعات بر خلاف گردهمایی تهران، گزارشی از این تجمع منعکس نکردند. در آن زمان خبرنگار کیهان در تبریز از بیم دستگیری متواری شده بود. دیگر جراید نیز پوشش لازم خبری را به این رویداد نداد.

نخستین واکنش مردم تبریز به این گردهمایی، همان روز صورت گرفت. فرمانداری نظامی تبریز که از این اجتماع حمایت می کرد. در اعلامیه شماره ۲۱ خود نوشت که تظاهرات آرام گروهی از مردم در پشتیبانی از قانون اساسی که در استادیوم ورزشی صورت گرفت عده ای اخلالگر با چوب و چاقو و خنجر و تبر و حتی تیراندازی به تظاهرکنندگان حمله کرده و دو نفر را مجروح کردند که این وضع نمی تواند برای فرمانداری نظامی قابل تحمل باشد. (تبریز در انقلاب؛ ص۴۷۷)

آیت الله قاضی نیز در اعلامیه ای که منتشر کرد از اجتماع طرفداران نظام سلطنتی چنین یاد کرد که «روز پنجشنبه ۵۷/۱۱/۵ تحت لوای طرفداری از قانون اساسی و جمع آوری عده معدودی از جیره خواران و کهنه کاران و به نمایش گذاشتن آنها در پناه تانک ها و توپ ها علنا به احساسات مذهبی و خواست اکثریت مردم مسلمان و به نام فضای باز سیاسی اهانت کردند.»

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *