پایگاه خبری تبریز بیدار در نظر دارد در ایام ماه مبارک رمضان،به صورت روزانه بستۀ ویژه‌ای به مناسبت این ماه تقدیم خوانندگان محترم کند. این بستهتحت عنوان «ماه وصال» در سحرگاه ایام ماه مبارک بر روی خروجی سایت قرار خواهد گرفت.
سخنرانی حجت‌الاسلام حاج شیخ محمد میرزامحمدی و مناجات مداحمعظم حاج مهدی خادم آذریان؛ هیئت انصار الحسین تبریز
جلسۀ هفتم:
پروردگار عالم در سورۀ ذاریات به هدف خلقت اشاره می‌کند ومی‌فرماید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» (من جن و انس را نیافریدم جز برای اینکه عبادتم کنند (و از این طریق تکامل یابند و به من نزدیک شوند))،یعنی اگر انس و جن هدف دیگری را در دنیا دنبال می‌کنند این هدف خلقت نیست. اگردیده می‌شود در دنیا این نظام احسن آفرینش، این کوه‌ها این آب‌ها این آفرینش ازمسیر مستقیم خلقت خارج می‌شوند و این عالم تبدیل شده به یک عالم ظلم و جور ستم و چسبیده‌اندبه بعد حیوانیت و سبعیت به دلیل خروج مخلوقاتی همانند جن و انس از دایرۀ هدف خلقتاین نابسامانی‌ها ایجاد می‌شود همان انسانی که قرار بر خلیفۀ الهی بودن او بود.
نکته‌ای که فرشتگان اشاره می‌کنند بر اساس این چارچوب است که خدایا انسانی که تو خلق می‌کنی از دایرۀ هدف خلقت دور شده و عالم را فاسد خواهدکرد؛ « وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلاَئِکَهِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأَرْضِ خَلِیفَهً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِیهَا مَن یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَنُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ» (و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمین جانشینى خواهم گماشت [فرشتگان] گفتندآیا در آن کسى را مىگمارى که در آن فساد انگیزد و خونها بریزد و حال آنکه ما با ستایش تو [تو را] تنزیه مىکنیم و به تقدیست مىپردازیم فرمود من چیزى مىدانم که شما نمىدانید).
به قول مرحوم شیخ صدوق از کتاب کمال‌الدین می‌فرماید: خداوند قبل از خلقت آدم(ع) او را خلیفه‌الله قرار داده است. «إِنِّی أَعْلَمُ مَا لاَتَعْلَمُونَ» من ورای آن چیزی که شما می‌بینید را می‌بینم، شما بعد نافرمانی او رامی‌بینید و من بعد الهیش.
ما مسلمانان اصول و فروع دینمان را به تنهایی از قرآن اخذ نمی‌کنیم بلکه از سنت و عقل و اجماع نیز بهره می‌بریم و کسانی متخصص قرآن و سنت می‌باشند که مطهرون و آیۀ تطهیر شامل حال ایشان است یعنی ائمۀ معصومین (ع).
برخی اگر روزی هزار بار هم ختم قرآن کنند وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا (آیۀ ۸۲ سورۀ مبارکۀ اسراء).
احکام ماه مبارک رمضان مطابق فتوای رهبر معظم انقلاب ؛ روزهفتم:
مفطرات روزه
۱. خوردن و آشامیدن.
۲. جماع (آمیزش جنسی).
۳. استمنا (خود ارضایی جنسی).
۴. دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین(ع) (بنابر احتیاطواجب).
۵. رساندن غبار غلیظ به حلق (بنابر احتیاط واجب).
۶. فرو بردن تمام سر در آب (بنابر احتیاط واجب).
۷. باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح.
۸. اماله (تنقیه) کردن با مایعات.
۹. قی کردن عمدی.
توجه:
به کارهایی که روزه را باطل می‌کند «مفطرات روزه» می‌گویند.
خوردن و آشامیدن
۱. اگر روزه‌دار عمداً و آگاهانه چیزی بخورد یا بیاشامد روزه‌یاو باطل می‌شود، خواه آن چیز از خوراکیها و آشامیدنیهای معمول باشد و خواه از چیزهایغیر خوراکی مانند کاغذ یا پارچه و امثال آن، و خواه زیاد باشد یا کم، مانند قطره‌هایبسیار کوچک آب یا خرده‌ی کوچکی از نان.
۲. اگر روزه‌دار چیزی را که لای دندان مانده است عمداً فروببرد، روزه‌اش باطل می‌شود، اما اگر علم به وجود باقیمانده‌ی غذا در لای دندانها ویا علم به رسیدن آن به حلق نداشته و یا فرو رفتن آن عمدی و با التفات نبوده روزه باطلنمی‌شود.
۳. خوردن و آشامیدن از روی سهو و فراموشی روزه را باطل نمی‌کندو تفاوتی هم بین اقسام روزه از واجب و مستحب نیست.
۴. فرو بردن آب دهان روزه را باطل نمی‌کند.
۵. احتیاط واجب آن است که روزه‌دار از استعمال آمپولهای مقوّییا مغذّی، یا آمپولهایی که به رگ تزریق می‌شود و نیز انواع سِرُم‌ها خودداری کند، ولیتزریق آمپول در عضله یا برای بی حس کردن و نیز دارو گذاشتن در زخمها و جراحتها اشکالندارد.
۶. احتیاط واجب آن است که روزه‌دار از مواد مخدری که از راهبینی یا زیر زبان جذب می‌شود خودداری کند.
۷. اگر موقعی که مشغول خوردن غذا است بفهمد صبح شده، بایدلقمه را از دهان بیرون بیاورد، و اگر عمداً آن را فرو ببرد روزه‌اش باطل است. (وظیفه‌یکسی که عمداً روزه را باطل کرده است بعداً گفته خواهد شد).
۸. فرو بردن اخلاط سر و سینه تا به فضای دهان نرسیده روزهرا باطل نمی‌کند، اما اگر داخل فضای دهان شود احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
۹. هرگاه خوردن قرص در حال روزه برای درمان فشار خون ضروریباشد اشکال ندارد، ولی با خوردن آن، روزه باطل می‌شود. (بر استفاده از قرص جهت درمان،عنوان خوردن صدق می‌کند).
۱۰. خونی که از لثه بیرون می‌آید تا آن را فرو نبرده است روزهباطل نمی‌شود و چنانچه در آب دهان مستهلک شود (و از بین برود) محکوم به طهارت است وبلعیدن آن اشکال ندارد و مبطل روزه نخواهد بود، و همچنین در صورت شک در همراه بودنآب دهان با خون، فرو بردن آن اشکال ندارد و به صحت روزه ضرر نخواهد زد.
توجه:
به صرف بیرون آمدن خون از دهان، روزه باطل نمی‌شود، ولی واجباست از رسیدن آن به حلق جلوگیری کند.
جماع (آمیزش جنسی)
۱. آمیزش جنسی روزه را باطل می‌کند، هر چند منی بیرون نیاید.
۲. اگر فراموش کند که روزه است و آمیزش جنسی کند، روزه‌ی اوباطل نمی‌شود، ولی هر لحظه که یادش آمد باید فوراً از حال آمیزش خارج شود وگرنه روزه‌اشباطل است.
استمنا (خود ارضایی جنسی)
۱. اگر روزه‌دار عمداً کاری کند که منی از او بیرون بیایدروزه‌اش باطل می‌شود.
۲. محتلم شدن در روز (خروج منی در حال خواب) روزه را باطلنمی‌کند، و هرگاه روزه‌دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم می‌شود، لازم نیست ازخواب خود جلوگیری کند.
۳. اگر روزه‌دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شودواجب نیست از آن جلوگیری کند.
دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین
۱. دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین(ع) بنابر احتیاط(واجب) موجب باطل شدن روزه می‌شود، هر چند بعداً توبه کند و بگوید که دروغ بسته است.
۲. نقل روایاتی که در کتب آمده است و انسان نمی‌داند که دروغباشد، اشکال ندارد، هر چند احتیاط (مستحب) آن است که آنها را با نسبت به آن کتاب نقلکند (مثلاً بگوید: در فلان کتاب چنان نوشته شده است که پیامبر(ص) فرمود…).
رساندن غبار غلیظ به حلق
۱. روزه‌دار بنابر احتیاط واجب باید غبار غلیظ را، مانند غباریکه از جارو کردن زمین خاکی بر می‌خیزد فرو ندهد، ولی صرف داخل شدن غبار در دهان و بینیبدون این که به حلق برسد روزه را باطل نمی‌کند، همچنین دود سیگار و دیگر دخانیات بنابراحتیاط واجب روزه را باطل می‌کند.
۲. هرگاه روزه‌دار مبتلا به تنگی نفس شدید، ماده‌یی را به‌کارببرد که از هوای فشرده همراه با دارویی هر چند به صورت گاز یا پودر تشکیل شده و واردحلق می‌شود، روزه اشکال ندارد.
فرو بردن سر در آب
۱. اگر روزه‌دار عمداً تمام سر را در آب فرو ببرد، بنابر احتیاطواجب روزه‌اش باطل است و باید روزه‌ی آن روز را قضا کند.
۲. در حکم مسأله‌ی قبل فرقی نیست میان این که در هنگام فروبردن سر در آب، بدن او نیز در آب باشد یا این که بدن او در بیرون باشد و فقط سر رادر آب فرو ببرد.
۳. اگر نصف سر را در آب فرو ببرد و سپس بیرون بیاورد و نصفدیگر سر را در آب فرو کند روزه‌اش باطل نمی‌شود.
۴. اگر تمام سر زیر آب برود ولی مقداری از موها بیرون بماندروزه باطل می‌شود.
۵. اگر شک کند که تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزه‌اش صحیحاست.
۶. اگر روزه‌دار بی‌اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آببگیرد روزه‌اش باطل نمی‌شود، ولی باید فوراً سر را از زیر آب خارج کند، همچنین اگرفراموش کند که روزه است و سر در آب فرو ببرد روزه‌ی او باطل نمی‌شود، ولی هرگاه یادشآمد باید فوراً سر را بیرون بیاورد.
۷. کسی که با پوشیدن لباس مخصوص (مانند لباس غواصی) بدون اینکه بدنش خیس شود در آب فرو رود، اگر لباس به سر او چسبیده باشد، صحت روزه‌اش محل اشکالاست و بنابر احتیاط واجب قضای آن لازم است.
۸. آب ریختن روی سر توسط ظرف و مانند آن به صحت روزه ضرر نمی‌رساند.
باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
۱. کسی که در شب ماه رمضان دچار جنابت است باید تا پیش ازاذان صبح غسل کند و اگر عمداً تا آن هنگام غسل نکند روزه‌اش باطل است. این حکم در موردروزه‌ی قضای ماه رمضان نیز جاری است.
توجه:
اگر در شب ماه رمضان جنب شود و بدون تعمد تا اذان صبح غسلنکند، مثل این که در خواب جنب شود و خواب او تا بعد از اذان صبح ادامه یابد روزه‌اشصحیح است.
باطل شدن روزه به خاطر بقای بر جنابت، مخصوص روزه‌ی ماه رمضانو قضای آن است و در روزه‌های دیگر به خصوص روزه‌ی مستحبی موجب بطلان نمی‌شود.
۲. اگر جنب در روزه‌ی ماه رمضان غسل جنابت را در شب تا طلوعفجر فراموش کند و با حالت جنابت صبح نماید روزه‌اش باطل است و احتیاط (واجب) این استکه قضای روزه‌ی ماه رمضان هم در این حکم به آن ملحق شود، ولی در سایر روزه‌ها، روزهبر اثر آن باطل نمی‌شود.
۳. اگر شخصی در حال جنابت چند روز روزه بگیرد و نداند که طهارتاز جنابت شرط صحت روزه است، روزه‌هایی که در این چند روز گرفته باطل است و باید آنهارا قضا نماید.
۴. اگر شخصی در ماه مبارک رمضان با آب نجس غسل کند و بعد ازچند روز متوجه شود که آن آب نجس بوده است، روزه‌های او محکوم به صحت است.
۵. کسی که در شب ماه رمضان وظیفه دارد غسل کند، اگر به دلیلتنگی وقت یا مضر بودن آب و امثال آن نتواند غسل کند، باید تیمم بدل از غسل به‌جا آورد.
توجه:
کسی که وظیفه‌ی او تیمم است جایز است عمداً خود را در شبهایماه مبارک رمضان جنب کند به شرط این که بعد از جنب شدن، وقت کافی برای تیمم داشته باشد.
هرگاه کسی قبل از اذان صبح، غسل جنابت و یا تیمم بدل از آنرا انجام دهد روزه‌ی او صحیح است، هر چند بعد از اذان صبح بدون اختیار از او منی خارجشود.
۶. اگر در حال روزه در خواب جنب شود روزه باطل نمی‌شود، بنابرایناگر قبل از اذان صبح یا بعد از آن بخوابد و در خواب جنب شده و بعد از اذان بیدار شود،جنابت به روزه‌ی آن روز او ضرر نمی‌زند. بلی واجب است که برای نماز غسل کند و می‌تواندغسل را تا وقت نماز به تأخیر بیندازد.
توجه:
اگر روزه‌دار در روز ماه رمضان و سایر ایام که روزه است درحال خواب جنب شده، پس از بیدار شدن واجب نیست فوراً غسل کند.
۷. کسی که در بیداری جنب شده یا پس از جنب شدن در حال خواب،بیدار شده و می‌داند که اگر به خواب رود، تا پیش از اذان صبح برای غسل بیدار نخواهدشد، جایز نیست قبل از غسل کردن بخوابد، و اگر خوابید و پیش از اذان، غسل نکرد روزه‌اشباطل است، ولی اگر احتمال می‌دهد که پیش از اذان صبح برای غسل بیدار خواهد شد و تصمیمبر غسل داشته باشد ولی بیدار نشود روزه‌اش صحیح است، ولی اگر دوباره خوابید و تا صبحبیدار نشد باید قضای آن روز را به جا آورد.
توجه:
هرگاه در شب ماه رمضان قبل از فجر شک کند که محتلم شده یانه، ولی به شک خود اعتنا نکند و دوباره بخوابد و بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجهگردد که قبل از طلوع فجر محتلم شده است، چنانچه بعد از بیداری اول، اثری از احتلامدر خود مشاهده نکند بلکه فقط احتمال آن را بدهد و چیزی بر او کشف نشود و تا بعد ازاذان بخوابد روزه‌اش صحیح است، هر چند بعد از آن معلوم شود که احتلام او مربوط به قبلاز اذان صبح است، همچنین اگر قبل از اذان صبح متوجه احتلام خود نشود و دوباره بخوابدو بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه گردد که قبل از اذان صبح محتلم شده است روزه‌اشصحیح است.
۸. زنی که از عادت ماهانه پاک شده و باید غسل کند، و همچنینزنی که از نفاس (خونریزی زایمان) پاک شده و غسل بر او واجب است، اگر غسل را تا اذانصبح روز ماه رمضان تأخیر اندازد روزه‌اش باطل است.
۹. زن روزه‌دار اگر در اثنا‌ی روز خون حیض یا نفاس ببیند روزه‌اشباطل می‌شود، اگر چه نزدیک مغرب باشد.
توجه:
اگر زنی در حال روزه‌ی نذری معین حیض شود روزه‌اش باطل می‌شودو قضای آن بعد از طهارت واجب است.
اماله کردن با مایعات
۱. اماله کردن با چیز روان، اگر چه از روی ناچاری و برای معالجهباشد، روزه را باطل می‌کند.
۲. داروهای مخصوصی برای معالجه‌ی بعضی از بیماریهای زنان وجوددارد (شیافهای روغنی) که در داخل بدن گذاشته می‌شود، استفاده از این داروها به روزهضرر نمی‌رساند.
قی کردن عمدی
۱. هرگاه روزه‌دار عمداً قی کند اگر چه به واسطه‌ی بیماریو مانند آن ناچار به این کار باشد، روزه‌اش باطل می‌شود، ولی اگر سهواً یا بی‌اختیارقی کند اشکال ندارد.
۲. اگر در هنگام آروغ زدن، چیزی در دهانش بیاید باید آن رابیرون بریزد و اگر بی‌اختیار فرو رود روزه‌اش صحیح است.
چند نکته در ارتباط با مفطرات روزه
هرگاه روزه‌دار عمداً و از روی اختیار کاری که روزه را باطلمی‌کند انجام دهد روزه‌ی او باطل می‌شود و چنانچه از روی عمد نباشد، مثل این که پایشبلغزد و در آب فرو رود، یا از روی فراموشی غذا بخورد، یا به زور چیزی در گلوی او بریزندروزه‌اش، باطل نمی‌شود و تفاوتی هم بین اقسام روزه از واجب، مستحب، ماه رمضان و غیرهنیست.
توجه:
هرگاه روزه‌دار خودش بر اثر اکراه دیگری مرتکب مفطری شود(و به عبارت دیگر مجبورش کنند که خودش افطار کند، مثلاً به او بگویند اگر غذا نخوریضرر جانی یا مالی به تو می‌زنیم و او خودش برای جلوگیری از ضرر، غذا بخورد) روزه‌اشباطل می‌شود.
اگر روزه‌دار سهواً یکی از کارهایی را بکند که موجب باطل شدنروزه است و سپس به خیال این که روزه‌اش باطل شده، عمداً بار دیگر یکی از آن کارها راانجام دهد، روزه‌ی او باطل می‌شود.
هرگاه کسی شک‌کند مفطری انجام داده است یا نه، مثلاً غبارغلیظی که وارد دهان شده آن را فروبرده است یا نه، یا آبی که داخل دهان کرده بیرون ریختهیا نه، روزه‌اش صحیح است.
شرح دعای ابوحمزه ثمالی توسط آیه الله جوادی آملی (۷)
دعای ابوحمزه ثُمالی بخش‌هایش یکسان نیست . گاهی در بعضی ازبخش‌ها از جلال و عظمت خدا شروع می‌شود و به ضعف و حقارت بنده ختم می‌شود . گاهی ازضعف و حقارت بنده شروع می‌شود، به عظمت و جلالت ذات أقدس إله ختم می‌شود. گاهی هم دعابرای آن است که خدا را محمود بدانیم و او را حمد کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدارا مشکور بدانیم و او را شکر کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدا را معبود بدانیم واو را عبادت کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدا را مسعود و مقصود بدانیم و به صمدیّتاو اعتراف کنیم . گاهی دعا برای آن است که خدا را واحد بدانیم و در پایان از توحیدطرفی ببندیم و مانند آن. این بخش از دعا از اینجا شروع می‌شود:
“یا مُحسِنُ یا مُفْصِل یا مُنْعِمُ یا مُفْضِل.”
عرض می‌کند: تو که اِجمال و احسان و افعال و احسان را داراهستی. ما اگر چنانچه بخواهیم به سمت تو بیائیم، هیچ پایگاهی نداریم . یک وقت است انساندر سکوی پرش ایستاده است. روی سکوی پرش پرواز می‌کند. یک پایگاهی دارد. گاهی پروازنمی‌کند. سرعت سیر ندارد. نردبان دارد بالأخره. تبرّک می‌کند، این نردبان را یکی پساز دیگری پله‌های نردبان را طی می‌کند. یک وقت است که نه نردبان است، نه سکوی پرش.یک طنابی آویخته است. این طناب را دستگیره قرار می‌دهد، کم کم بالا می‌رود. اما هیچچیزی گاهی در اختیار انسان مُنقَطِعُ الأسباب نیست. نه عملی دارد که با آن عمل به عنوانسکوی پرش پرواز کند یا نردبان ترقّی از او استفاده کند، یا طناب آویخته از او مدد بگیرد.نه کسی هم او را همراهی می‌کند.
