سخنرانی حجت‌الاسلام حاج شیخ محمد میرزامحمدی و مناجات مداحمعظم حاج مهدی خادم آذریان؛ هیئت انصار الحسین تبریز
جلسۀ نهم:
گاهی پروردگار عالم برای هدایت انسان از ضرب‌المثل استفاده میکند آیات ۱۰ تا ۱۲ سورۀ مبارکۀ تحریم می‌فرماید: «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَهَ نُوحٍ وَاِمْرَأَهَ لُوطٍ کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یُغْنِیَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَیْئًا وَقِیلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ – وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًالِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَهَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِندَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّهِ وَنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ- وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ» (خداوند مثلی برای کسانی که کافر شده‌اند زده است، مثل به همسر نوح، و همسر لوط، آنها تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند، ولی به آن دو خیانت کردند، و ارتباط آنها با این دو (پیامبر) سودی به حالشان (در برابر عذاب الهی) نداشت. و به آنها گفته شد: وارد آتش شوید همراه کسانی که وارد میشوند! – و خداوند مثلی برای مؤ منان زده، به همسر فرعون، در آن هنگام که گفت پروردگارا! خانهای برای من نزد خودت در بهشت بساز، و مرا از فرعون و عمل او نجات ده، و مرا از قوم ظالم رهائی بخش – و همچنین مریم دختر عمران مثل زده که دامان خود را پاک نگاه داشت، و ما از روح خود در او دمیدیم، او کلمات پروردگار و کتابهایش را تصدیق کرد، و از مطیعان فرمان خدا بود. )
مفسرین فرموده‌اند: «فی سته ایام» که در قرآن آمده است ناظر به شبانه روز نیست چرا که ماه و خورشیدی خلق نشده بوده تا شب و روزی جعل شده باشند لذا این مفهوم نشانگر خلق عالم در شش دوره است که به ترتیب آسمانها، زمین و هر آنچه بین آسمانها و زمین بود آفریده شده است.
قرآن از اسلوب نقل قصص اولیاء و انبیاء برای تذکار پیامبرش بهره می‌برد و می‌فرماید ای رسول ما، تو نیز برای امتت این قصص را تذکربده. آیات ۱۷۵ تا ۱۷۸ قصۀ بلعم باعوراست که خداوند به او اسم اعظم داده بود و آخر امر عاقبت به شر از دنیا رفت، می‌فرماید: «وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ الَّذِیَ آتَیْنَاهُ آیَاتِنَا فَانسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّیْطَانُ فَکَانَ مِنَ الْغَاوِینَ – وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَکِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِن تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَث ذَّلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ – سَاء مَثَلًا الْقَوْمُ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا وَ أَنفُسَهُمْ کَانُواْ یَظْلِمُونَ – مَن یَهْدِ اللّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِی وَمَن یُضْلِلْ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ»
(و برای آنها بخواهند سرگذشت آن کس را که آیات خود را به او دادیم ولی (سرانجام) از (دستور) آنها خارج گشت و شیطان به او دستیافت و از گمراهان شد – و اگر میخواستیم (مقام) او را با این آیات (و علوم و دانشها) بالا میبردیم (اما اجبار بر خلاف سنت ماست لذا او را به حال خود رها ساختیم) ولی اوبه پستی گرائید و از هوای نفس خویش پیروی کرد او همچون سگ (هار) است که اگر به او حمله کنی دهانش را باز و زبانش را برون خواهد کرد و اگر او را به حال خود واگذاری باز همینکار را میکند (گوئی آنچنان تشنه دنیا پرستی است که هرگز سیراب نمیشود) این مثل جمعیتی است که آیات ما را تکذیب کردند این داستانها را (برای آنها) بازگو کن شاید بیندیشند (و بیدار شوند) – چه بد مثلی دارند گروهی که آیات ما را تکذیب کردند ولی آنها به خودشان ستم میکردند – آن کس را که خدا هدایت کند هدایت یافته (واقعی) او است و آنها را که(به خاطر اعمالشان) گمراه سازد زیانکاران (واقعی) آنهایند.)
یا به عنوان نمونه‌ای دیگر می‌فرماید: «وَضَرَبَ لَنَا مَثَلًا وَنَسِیَ خَلْقَهُ قَالَ مَنْ یُحْیِی الْعِظَامَ وَ هِیَ رَمِیمٌ – قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِی أَنشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّهٍ وَهُوَ بِکُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ» (و برای ما مثالی زد و آفرینش خود را فراموش کرد، و گفت چه کسی این استخوانها را زنده میکند در حالی که پوسیده است؟ – بگو: همان کسی آنرا زنده میکند که نخستین بار آنرا آفرید، و او به هر مخلوقی آگاه است!) طرح تذکار یکی از ساز وکارهای خداوند برای هدایت نوع بشر است.
احکام ماه مبارک رمضان مطابق فتوای رهبر معظم انقلاب ؛ روزنهم:
کفاره‌ی افطار قضای ماه رمضان
۱. وجوب کفاره و موارد آن
کسی که قضای روزه‌ی ماه رمضان را گرفته جایز نیست بعد از ظهر روزه را باطل کند و اگر عمداً چنین کاری را انجام دهد باید کفاره بپردازد.
توجه:
کسی که روزه‌ی قضای ماه رمضان را به جا می‌آورد می‌تواند پیش از ظهر روزه را افطار کند، به شرط این که وقت برای قضای روزه تنگ نباشد، اما اگر وقت، تنگ باشد مثلاً پنج روز قضا به ذمه دارد و پنج روز هم بیشتر به ماه رمضان باقی نمانده افطار پیش از ظهر (همچون افطار بعد از ظهر) برای او به احتیاط (واجب) جایز نیست، هرچند اگر افطار کند کفاره ندارد.
اگرکسی برای گرفتن روزه‌ی قضای ماه رمضان اجیر شود و بعد از زوال افطار کند کفاره بر او واجب نیست.
۲. مقدار کفاره
کفاره‌ی افطار قضای ماه رمضان عبارت است از غذا دادن به ده فقیر و اگر نمی‌تواند واجب است سه روز روزه بنابر احتیاط واجب پی در پی بگیرد.
شرح دعای ابوحمزه ثمالی توسط آیه الله جوادی آملی (۹)
وجود مبارک امام سجاد برای جذب و جلب رأفت و رحمت الهی دستور انعطاف را به انسان مرحمت میکند، تا یک نیایشگر به ذات أقدس إله عرض کند: اگر گناهی از ما صادر شده است، در اثر لِجاج و عِناد نبوده! ما می‌دانیم که مستوجب عذاب الهی هستیم، لکن دو عامل ما را وادار میکند که از ذات أقدس إله درخواست عفوکنیم؛
۱- گناه ما روی لجاج و عِناد نیست. ما به عنوان اَلَدُّ الخِصامو مانند آن دست به گناه دراز نکرده‌ایم. بلکه بر اثر غفلت بوده است.
۲- می‌دانیم شما بخشنده و مهربانی! پس قصور ما از یک سوی،کَرم شما از سوی دیگر ، این دو عامل ما را وادار میکند که دست نیایش به سوی شما درازکنیم . اگر کسی بر اثر لجاج گناه کند، مستکبرانه دست به گناه دراز کند، چنین کسی درخُور عفو نیست! یا اگر مولائی کریمانه با بنده‌اش برخورد نکند، چنین بنده تبهکاری به خود اجازه درخواست عفو نمی‌دهد. لکن هر دو عامل در اینجا برای دعا وجود دارد؛ یکی غفلتو جهالت ما، دوّم کَرم و بزرگواری شما.
آنگاه عرض میکند: خدایا! نه تنها ما را ببخش، بلکه همه تبهکاران را ببخش! اگر راهی برای بخشش تبهکاران نباشد، اینها نا امید خواهند بود. آنگاه فرقیبین مولای رئوف، و عاقل رئوف نخواهد بود.
این جمله را با این صورت بازگو میکند که: گرچه ما استحقاق گذشت نداریم، ولی شما مولای کَریمی!
“وَ إنْ کُنّا غِیرُ مُستوجِبینِ لِرَحمَتِکْ فَأنْتَ اَهلُ أنْ تَجُودَ عَلَینا وَ عَلَی المُذنِبینَ بِفَضلِ سَعَتِکْ .”
