سرویس سیاسی تبریز بیدار/طاها فرهمند؛
با در نظر گرفتن جمعیت جوان و رو به رشد کشور در اوایل انقلاب و همچنین نیاز و استقبال جوانان جهت طی مدارج علمی در عرصه‌های دانشگاهی و پاسخگو نبودن ظرفیت دانشگاه‌های دولتی به این مقدار از تقاضای تحصیل، تأسیس دانشگاهی با بودجه‌ای مردمی و مستقل از بودجۀ نفت و البته ملی، ناگزیر به نظر می‌‌رسید. اگر اصل بهبود، تنوع و پویایی شاخص‌های آموزشی توسط بخش غیردولتی در آموزش عالی را در نظر بگیریم احداث و بال و پر گرفتن چنین دانشگاهی می‌توانست ضروری و مفید واقع شود؛ گرچه به گفتۀ کارشناسان امر «سود محوری» و «تعلیم تکست‌های صِرف و تاریخ‌مصرف گذشته به نام علم و تحصیلات دانشگاهی» در کنار «مدرک گرایی» می‌توانست دامن‌گیر بخش خصوصی شود که گویا غالباً نیز همین‌گونه می‌باشد.
دانشگاه آزاد اسلامی، به‌عنوان بزرگ‌ترین بخش غیردولتی آموزش عالی شناخته می‌شود. گفته می‌شود درحالی‌که سهم دانشگاه‌های دولتی وزارت علوم در پذیرش دانشجو ۱۵ درصد است، سهم دانشگاه آزاد اسلامی ۳۶ درصد می‌باشد. این حجم عظیم از ظرفیت جوان دانشگاهی به‌خودی‌خود هر کاندیدای انتخاباتی (مجلس یا ریاست‌جمهوری) را به طمعِ جذب می‌اندازد. حال آنکه سابقۀ عملکرد مسئولین بلندمرتبۀ دانشگاه آزاد نشان داده است که می‌توان از این ظرفیت به مثابه پله‌ای برای صعود از رقابت‌های انتخاباتی استفاده کرد. به‌عنوان نمونه به بخشی از این عملکرد با مستندات مربوطه اشاره می‌شود:
۱. رئیس سابق دانشگاه آزاد اسلامی، عبدالله جاسبی در سال ۸۴ طی بخشنامه‌ای به شمارۀ ۴۱۸۹۹ اعلام می‌دارد رؤسا و مسئولین دانشگاه حق ندارند امکانات دانشگاه را جهت حمایت کاندیداها مورد بهره‌برداری قرار دهند، اما در همان ایام علی هاشمی به‌عنوان رئیس ستاد انتخابات حزب کارگزاران سازندگی طی حکمی آقای عادل نوروزی رئیس دانشگاه آزاد واحد ایلام را به‌عنوان رئیس ستاد انتخاباتی حزب کارگزاران در استان ایلام منصوب می‌کند.
حتی در برخی از واحدهای دانشگاه آزاد نیز از طرف سازمان مرکزی این دانشگاه مجوزی صادر می‌گردد که با استناد به آن از دانشجویانی که به دلیل فعالیت‌های انتخاباتی (در ستاد حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی) نتوانسته‌اند در امتحانات خود شرکت کنند امتحان مجدد و خارج از نوبت به عمل آید.
علاوه بر این، در ۱۱ خرداد ۸۴ جلسه‌ای به ریاست مشاور عالی جاسبی در هتل بین‌المللی تهران برقرار و مصوبات مربوط به تعیین مکان ستادهای انتخاباتی آیت‌الله هاشمی و مواردی از این قبیل در آن نهایی می‌شود. در این جلسه مقرر می‌گردد که عنوان نام ستاد در سراسر واحدها و استان‌ها به «ستادهای مذهبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مزبور» تغییر نام دهد که در زیر اسناد اجرایی و مالی، ذیل عناوین مذکور می‌آید.
۲. مدیریت دانشگاه آزاد در جلسه‌ای رسمی که صورت‌جلسۀ آن در زیر می‌آید، از اساتید و دانشجویان و تشکل‌های این دانشگاه می‌خواهد که از میرحسین موسوی در انتخابات حمایت کنند.مطابق مادۀ پنجم اساسنامۀ دانشگاه آزاد، دانشگاه مؤسسه‌ای است عمومی و غیردولتی و اموال آن به‌عنوان اموال عمومی محسوب می‌شود. هیچ یک از اعضای هیئت مؤسس، هیئت امناء، مدیران و دیگر ارکان و مسئولین دانشگاه هیچ‌گونه حق مالکیت و حق انتفاع شخصی از اموال مزبور را ندارند و اموال و منافع مزبور منحصراً با رعایت مفاد اساسنامه و مقررات حاکم و با رعایت مصلحت دانشگاه، صرف هزینه‌ها و پیشرفت و توسعه فعالیت‌های دانشگاه خواهد شد. بنابراین مسئولین دانشگاه آزاد حق استفاده از امکانات آن مؤسسه در راستای نفع شخصی هیچ احدی را ندارند.
۳. هیئت تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد اسلامی، مصوب ۱۶/۸/۱۳۹۱ دورۀ نهم مجلس شورای اسلامی در بند هشتم گزارش خود در مردادماه ۹۳ در مورد وضعیت فعالیت سیاسی فرهنگی دانشگاه آزاد می‌نویسد:
عملکرد فرهنگی و سیاسی دانشگاه آزاد را می‌توان به دو دوره متفاوت طبقه‌بندی نمود. دورۀ نخست عبارت است از انگیزه و علاقه‌مندی مؤسسین دانشگاه به مسائل فرهنگی و ضرورت ترویج فرهنگ انقلاب و رعایت ارزش‌های اسلامی در دوران جنگ و پس از آن. در این دوره دانشگاه آزاد در استقبال پیکر مطهر شهدای گمنام در واحدهای مختلف، آماده‌سازی فضای نمازخانه‌ها، اولویت‌دهی به دانشجویان ایثارگر و خانواده شهدا و جانبازان در جذب و جابجایی‌ها عملکرد مثبتی داشته است. دانشگاه آزاد در حوادث فتنه ۷۸ و دوران اصلاحات سکوت کرده و از حیث سیاسی تنشی نداشته است. ولیکن پس از حوادث سال ۸۴ به دلیل تغییر رویکرد مسئولان دانشگاه نسبت به مسائل سیاسی، به تدریج فضای دانشگاه و به تبع آن واحدهای دانشگاه دچار دگرگونی شده است. از موارد مهم می‌توان به محورهای زیر اشاره نمود:
۱-۸- استفاده از امکانات عمومی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴
اسناد و مدارک نشان می‌دهند که دانشگاه در نهمین دورۀ ریاست جمهوری، فعالیت‌های انتخاباتی گسترده‌ای به نفع یکی از کاندیداها داشته که هزینه‌های این اقدامات از طریق منابع مالی عمومی و شهریۀ دانشجویان که نزد مدیران به امانت است، تأمین‌شده است. دانشگاه آزاد اسلامی، به‌صورت سازمان‌دهی شده و با استفاده از امکانات عمومی اقدام به تشکیل ستادهای انتخاباتی به نفع نامزد خاص نموده و مسئولان (برخی) واحدها با به‌کارگیری کارکنان، اساتید و تشویق دانشجویان، عملاً در انتخابات دخالت داشته‌اند.
* استفاده از امکانات دانشگاه (به‌عنوان اموال عمومی) در جهت نیل به اهداف جناحی و در فعالیت‌های انتخاباتی
* سوءاستفاده از هیئت‌های مذهبی- دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی برای مقاصد سیاسی
* جعل اسناد مالی مربوط به انتخابات برای گمراه‌سازی بازرسان احتمالی (با شروع کار تحقیق و تفحص در مجلس هفتم)
* دخالت نمایندۀ رئیس دانشگاه در استان مازندران، رئیس واحد قائم‌شهر، واحد سوادکوه، واحد بابل، واحد ایلام و… هدایت مرکزی این اقدامات در سازمان مرکزی محرز می‌باشد. اسناد مربوط به هر یک از موارد فوق در گزارش خاص آمده است.
۲-۸- دخالت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸
* استفاده از امکانات دانشگاه در انتخابات ریاست جمهوری ۸۸
* دخالت‌های جانب‌دارانه مسئولان دانشگاه
* ایجاد جبهه رسانه‌ای و «جنگ روانی» پس از اعلام نتایج انتخابات و دامن زدن به اغتشاشات
از عناوین دخالت‌های دانشگاه آزاد در انتخابات سال ۸۸ می‌باشد.
۳-۸- استفاده از امکانات عمومی دانشگاه در انتخابات مجلس شورای اسلامی و اقدام به حمایت از نامزدهای خاص
اسناد و مدارک قابل‌توجهی در این خصوص موجود است و حکایت از سازمان‌دهی، پشتیبانی و دخالت مسئولان واحدهای دانشگاه در حمایت از نامزدهای خاص در برخی حوزه‌ها در شهرستان‌ها دارد.
۴. مسئولان دانشگاه آزاد در بخشنامه‌ای ۱۴ صفحه‌ای با عنوان «تسهیل فعالیت‌های تشکل‌های اسلامی سیاسی دانشجویی و تقویت رویکرد فرهنگی و همچنین فعالیت نمایندگان رئیس دانشگاه در هیئت نظارت بر تشکل‌های اسلامی سیاسی، دانشجویی و استادان» به نمایندگان تام‌الاختیار ریاست دانشگاه در هیئت‌امنای استان‌ها، معاونین هماهنگی، دبیران هیئت‌امنای استان‌ها، واحدها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد دستوری درباره نحوه فعالیت تشکل‌های دانشجویی و بسیج دانشجویی اعلام کردند و به اعتقاد صاحب‌نظران اقدام به محدودسازی بسیج دانشجویی کرده‌اند.
۵. مسعود باستانی، متهم اغتشاشات بعد از انتخابات سال ۸۸، در اعترافات خود با اشاره به محورهایی که از سوی مهدی هاشمی، مدیریت کلان سایت جمهوریت به آن‌ها ارائه می‌شد، گفت: حمله به عملکرد ۴ سالۀ دولت و تضعیف نهادهای قانونی کشور همچون شورای نگهبان، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی مقاومت بسیج و نیز نیروی انتظامی، تضعیف شخص احمدی‌نژاد، ایجاد شبهه در انتخابات، ارائۀ اخبار ضد و نقیض مبنی بر سوءاستفاده از اموال دولتی، القاء تقلب در انتخابات، جزو محورهایی بود که در راستای وحدت‌شکنی و ایجاد التهاب در جامعه، ما آن را در دستور کار داشتیم. وی با اشاره به گردانندگی سایت جمهوریت توسط مهدی هاشمی رفسنجانی و نیز استقرار این سایت در محل دانشگاه آزاد گفت: «دفتر این سایت در یکی از دفاتر دانشگاه آزاد مستقر بود و مبالغی که به ما ارائه می‌شد از طریق چکی از سوی دانشگاه آزاد بود.»
۶. به گزارش جهان، حسن دیباچی رییس واحد کمیجان، محمودی رئیس واحد ورزقان، فردین بوستانی رئیس واحد یاسوج، مجید رحیمی رئیس واحد صفاشهر، علی وفائی رئیس واحد زرندیه، علیرضا اقبالی رئیس واحد بین‌المللی خلیج فارس، محمد فیضی زنگیر سرپرست واحد گرمی، عثمان باقدم رئیس واحد مریوان، اسعد زاهدی رئیس واحد زاهدان و … تنها بخشی از چهره‌هایی هستند که از واحدهای دانشگاه آزاد برای راه‌یابی به بهارستان برنامه‌ریزی کرده‌اند. از سویی برخی شنیده‌ها حکایت از آن دارد که قرار است افرادی چون محسن هاشمی، علی عباسپور و سید طه هاشمی که تاکنون خبری از استعفای آنان منتشر نشده است، به‌عنوان نامزد نمایندگی مجلس شورای اسلامی ثبت‌نام کنند. در صورت فرا رسیدن موعد نام نویسی این افراد به‌عنوان کاندیدای نمایندگی مجلس، تخلف آنان از قانون انتخابات و بخشنامه رئیس دانشگاه آزاد محرز خواهد بود. از سویی اگر گفته شود که این افراد در موعد مقرر استعفا داده اما خبر کناره‌گیری آنان رسانه‌ای نشده بود آن زمان باید پرسید که چرا پس از پایان موعد مقرر، در مثل چنین روزهایی خبرهایی از این اشخاص با عناوین حقوقی نظیر معاونت عمرانی دانشگاه آزاد و رئیس واحد علوم و تحقیقات منتشر می‌شود؟!
۷. علیرضا منادی، نمایندۀ مجلس شورای اسلامی در مراسم تودیع و معارفه رئیس دانشگاه آزاد استان گفت: بنده با حمایت دانشگاه آزاد به مجلس راه یافتم و خود را نمایندۀ این مؤسسه می‌دانم. خدمات صورت گرفته در استان از طرف بنده، به دلیل حمایت‌های مجموعۀ دانشگاه آزاد بود که بنده را به‌عنوان نماینده به مجلس فرستاد.
البته هر ایرانی‌ای که مطابق قوانین بتواند ویژگی‌های نمایندگی مردم را تحصیل کند، حق دارد در انتخابات شرکت کند؛ اما با توجه به عملکرد ضعیف دانشگاه آزاد در خصوص دخالت نکردن در امر انتخابات، شائبۀ نفوذ «پول‌های کثیف» که وزیر کشور دولت تدبیر و امید و رسانه‌های اصلاح‌طلب به نمایندگان مجلس نهم منتسب می‌کردند، از مجاری‌های محتمل دانشگاه آزاد به انتخابات مجلس دهم، افزایش پیدا می‌کند.
