به گزارش تبریز بیدار، جهاد دانشگاهی نهادی است که برای گسترش فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی در دانشگاه‌های کشور تشکیل شده است.
رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از مسئولان جهاد دانشگاهی در سال ۸۳، فرمودند: در مورد جهاد دانشگاهی من اعتقادم این است که این ترکیب – جهاد و دانشگاه، و تلفیق جهاد که یک امر ارزشی معنوی است با علم و دانش و با دانشگاه – دارای پیام است؛ نشان میدهد که میتوان علم جهادی و نیز جهاد علمی داشت؛ این همان کاری است که شماها مشغولید. علم شما علم جهادی است؛ با جهاد و با اجتهاد همراه است؛ دریوزه‌گری و منتظر نشستن برای هدیه شدن علم از این‌سو و آن‌سو نیست؛ دنبال علم میروید تا آن را به‌دست بیاورید؛ این علم جهادی و علم برخاسته‌ی از مجاهدت و اجتهاد و تلاش است. از طرفی شما مشغول جهاد هستید. جهاد یعنی مبارزه برای یک هدف والا و مقدس. میدانهایی دارد؛ یکی از میدانهایش حضور در نبردهای مسلحانه‌ی رایج جهانی است. میدان سیاست هم دارد؛ میدان علم هم دارد؛ میدان اخلاق هم دارد. ملاک در صدق جهاد این است که این حرکتی که انجام میگیرد، جهتدار و مواجه با موانعی باشد که همت بر زدودن این موانع گماشته میشود؛ این میشود مبارزه. جهاد یعنی یک چنین مبارزه‌یی، که وقتی دارای جهت و هدف الهی بود، آن‌وقت جنبه‌ی تقدس هم پیدا میکند. شما مبارزه‌ی علمی میکنید؛ زیرا این کار شما به‌طور واضح دشمنان بسیار سرسختی دارد که نمیخواهند این حرکت علمی و تحقیقی انجام بگیرد. لذا به نظر من جهاد دانشگاهی فقط یک نهاد نیست، بلکه یک فرهنگ است؛ یک سمتگیری و حرکت است. هرچه بتوانیم ما این فرهنگ را در جامعه گسترش دهیم و آن را پایدار و استوار کنیم، کشور را به سمت سربلندی و عزت و استقلال حقیقی بیشتر پیش برده‌ایم.
در پی فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (قدس سره) درتاریخ ۲۳/۳/۵۹ مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی، ستاد مزبور در جلسه مورخ ۱۶/۵/۵۹ به منظور تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی، جهاددانشگاهی را به عنوان یک نهاد انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی تاسیس کرد. پس از تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه این نهاد در تاریخ ۱۱/۹/۶۵ مورد تجدیدنظر قرار گرفت و با حذف وظیفه مشارکت در مدیریت اداره دانشگاهها و تاکید بر انجام فعالیت‌های فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاهها به تصویب رسید.
بار دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنایت به شرایط جدید دانشگاهها در تاریخ ۲۲/۸/۶۹ مصوبه‌ای را به تصویب رساند که در آن جهاد دانشگاهی به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور معرفی گردید. در این مصوبه دو وظیفه عمده انجام تحقیقات علمی و فعالیت‌های فرهنگی همچنان به عهده این نهاد می‌باشد. بر مبنای این مصوبه اساسنامه جدید جهاددانشگاهی به شرح ذیل به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید.
جهاددانشگاهی نهادی است عمومی و غیردولتی زیرنظر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دارای شخصیت مستقل و از لحاظ اداری، استخدامی و مالی تابع مقرراتی است که در چارچوب اختیارات قانونی به تصویب هیات امنای جهاددانشگاهی می‌سد.
اهداف:
– گسترش تحقیقات و شکوفایی روحیه تتبع و استعدادها در سطح جامعه برای نیل به خوداتکایی
– توسعه امور فرهنگی در سطح جامعه از طریق همکاری با حوزه، دانشگاه و سایر مراجع و نهادهای فرهنگی به خصوص برای نسل جوان
– گسترش طرح‌های کاربردی و نیمه صنعتی از طریق پیوند با مراکز علمی و تحقیقاتی به منظور به کارگیری نتایج پژوهش
وظایف کلی جهاد عبارت است از:
۱- تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی و برنامه‌ریزی فرهنگی و تربیتی و ایجاد آمادگی فکری و مکتبی در قشر جوان به‌خصوص دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان به منظور مقابله با غرب‌زدگی و انحرافات در چارچوب سیاست‌های فرهنگی کشور
۲- ایجاد تشکیلات مناسب به منظور تألیف، ترجمه و انتشار کتب، نشریات نتایج تحقیقات و مقالات علمی، فرهنگی و تولید مواد کمک آموزشی
۳- انجام دادن تحقیقات توسعه‌ای و کاربردی
۴- پیگیری طرح‌های تحقیقاتی جهاد تا پایان مرحله نیمه صنعتی و صنعتی
۵- ارائه خدمات علمی – فنی در زمینه‌های مختلف مورد نیاز جامعه
۶- حمایت، تشویق و جذب دانشجویان و پژوهشگران جوان و مستعد و برنامه‌ریزی و ایجاد شرایط و امکانات لازم به منظور فراهم آوردن زمینه فعالیت‌های علمی و پژوهشی آنان بر مبنای شناخت مشکلات واقعی و نیازهای تخصصی جامعه
۷- اجرای دوره‌های رسمی آموزش‌های علمی کاربردی مطابق ضوابط و مقررات آموزش عالی کشور
۸- ایجاد تشکیلات آموزشی و تحقیقاتی مطرح شده در بندهای این ماده بر اساس قوانین و مقررات آموزش عالی
۹- مشارکت در ایجاد زمینه‌های مناسب برای اشتغال بیشتر فارغ التحصیلان دانشگاهی
تبصره: خدمات علمی فنی شامل: انجام دادن آزمایش‌های کیفی، بررسی پیشنهاد استانداردها، جمع‌آوری و پردازش داده‌های علمی، انتشار مدارک و داده‌های علمی، ترویج فنون و انجام دادن مشاوره علمی و ارائه کمک‌های فنی و انجام دادن خدمات بهداشتی و درمانی و تشخیص پزشکی میشود.
ارکان این نهاد عبارتند از:
عالی‌ترین مرجع سیاست‌گذاری (هیات امناء)
تعیین کننده خط مشی و ناظر بر فعالیت‌ها (شورای علمی)
بالاترین مقام اجرایی (رییس جهاد دانشگاهی)
این نهاد در حال حاضر علاوه بر دفتر مرکزی دارای ۴۳ واحد جهاد دانشگاهی است که ۱۳ واحد آن در شهر تهران و ۳۰ واحد در مراکز استان‌ها استقرار دارند. همچنین تعداد ۳ پژوهشگاه و ۲۴ پژوهشکده، ۲۷ سازمان، مرکز ، مؤسسه و شرکت به ثبت رسیده، یک مجتمع تحقیقاتی و ۲ پارک علم و فناوری نیز تحت پوشش این نهاد فعالیت دارند. آنچه در پی می‌آید معرفی و خلاصه‌ای از اهم فعالیت‌های جهاد دانشگاهی در حوزه‌های پژوهشی، آموزشی، فرهنگی و اشتغال است.
سند جایگاه جهاد دانشگاهی در چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران
با اتکال به عنایت خداوند منان، در سایه ایمان و کوشش جهادگران دانشگاهی، در مسیر تحقق آرمان‌ها و اهداف والای انقلاب اسلامی، قانون اساسی و انقلاب فرهنگی، در چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران:
”جهاد دانشگاهی نهادی است انقلابی با هویت اسلامی، برخوردار از منابع انسانی متعهد و کارآمد، الهام بخش و موثر در کشور، پیشگام در توسعه علم، فناوری و فرهنگ با تعامل سازنده در عرصه ملی و بین المللی“
جهاد دانشگاهی نهادی است انقلابی با هویت اسلامی:
– معتقد و ملتزم به آرمان‌ها، ارزش‌ها و مدافع اهداف انقلاب اسلامی و حضرت امام خمینی (ره)، پیرو ولایت فقیه و رهبری نظام، متعهد به اهداف انقلاب فرهنگی، با ساختار نهاد عمومی غیردولتی
برخوردار از منابع انسانی متعهد و کارآمد:
– مومن، انقلابی، متخصص، خلاق، پرتلاش، خودباور، مسئولیت‌پذیر، دارای روحیه کار جمعی و ملتزم به فرهنگ جهادی
الهام بخش و مؤثر در کشور:
– الهام بخش در نو اندیشی و پویایی علمی و فرهنگی در جهت نیل به خودباوری، خوداتکائی و تقویت هویت ایرانی – اسلامی
– مؤثر در تشخیص چالش‌ها، مسائل و نیازهای علمی، فرهنگی و اجتماعی کشور، ارائه راه حل‌های هوشمندانه و تأثیرگذار در نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور
پیشگام در توسعه علم، فناوری و فرهنگ:
پیشگام در:
– توسعه قطب‌های علم و فناوری برای گسترش مرزهای دانش
– ”تحقیق و توسعه“ و تولید فناوری‌های نوین
– جذب توان علمی نخبگان
– پژوهش‌های کاربردی برنامه‌ریزی شده و بکارگیری نتایج حاصله
– تولید، جذب و بومی سازی فناوری‌های مورد نیاز
– توسعه دانشگاه غیردولتی معتبر بین‌المللی
– توسعه آموزش عالی و تخصصی با رویکرد تربیت منابع انسانی متعهد، کارآمد و کارآفرین
– صیانت از ارزش‌های انقلاب اسلامی و انقلاب فرهنگی
– ارتقاء و تعمیق معرفت دینی و ترویج فضائل اخلاقی در میان جوانان در پرتو اندیشه و سلوک دینی، اجتماعی و سیاسی حضرت امام خمینی (ره)
– تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی با رهیافتی زیبایی شناسانه، بدیع و منطبق با زمان
– پرورش خلاقیت‌ها و استعدادهای فرهنگی- هنری و تقویت روحیه خودباوری دانشجویان
– ارائه ایده‌ها، طرح‌ها و راهبردهای اثر بخش علمی – فرهنگی و ظرفیت سازی برای ایفای نقشهای ملی در مسیر توسعه فرهنگی کشور
تعامل سازنده در عرصه ملی و بین المللی:
از طریق،
– همکاری موثر با دستگاه‌ها و مراکز علمی، فرهنگی و مجموعه‌های فناوری و صنعتی در سطوح استانی و ملی برای ایفای نقشهای برجسته در کشور
– همکاری علمی – پژوهشی با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی معتبر جهان برای تبادل تجربیات و دستیابی به دانش و فناوری‌های نوین
– گسترش همکاری بین المللی در حوزه‌های فناوری و صنعتی برای تولید ارزش افزوده و صدور محصولات و خدمات علمی، فنی و صنعتی
– همکاری گسترده فرهنگی با دانشگاهها و مراکز فرهنگی جهان به ویژه کشورهای اسلامی برای افزایش شناخت متقابل و معرفی مظاهر تمدن اسلامی- ایرانی
– گسترش همکاری با مراکز علمی و فرهنگی، سازمان‌ها و نهادهای مدنی ملی و بین‌المللی برای مشارکت در حل چالش‌های فراروی جوامع اسلامی و کشورهای منطقه
