به گزارش تبریز بیدار به نقل از با حجاب، این روزها با افراد زیادی روبه‌رو می‌شویم که ساعت‌های متمادی چشم به صفحه کامپیوتر و لب تاب و گوشی های همراه خود دوخته‌اند و حتی به بهانه مهمانی‌رفتن یا شرکت در جلسه‌ای مهم هم حاضر نیستند لحظه‌ای از این جادوی دیجیتال چشم بردارند. البته برای اثبات چنین معضل رو به گسترشی نباید راه دور رفت، چراکه تب به‌روزبودن و دسترسی دائم به اطلاعات و تصاویر باعث شده تا حتی خود ما هم به نوعی پیوستگی عمیق با اینترنت و دنیای مجازی داشته باشیم. مزایای همچون در دسترس بودن، تنوع بالا، بی زمان بودن و ناشناس بودن سبب حس وابستگی به این فضا شده؛ حسی که از آن به اعتیاد اینترنتی تعبیر می شود.
معتادان به اینترنت چه خصوصیاتی دارند
هادیان؛ کارشناس‌ارشد روانشناسی و مشاوره در دومین نشست از سلسله‌نشست‌های سه‌گانه «تحکیم خانواده و سازمان‌های مردم‌نهاد» با عنوان «روابط فرازناشویی، علل و پیامدها و نقش شبکه‌های مجازی در بحران خانواده» ۶ مشخصه برای تشخیص اعتیاد اینترنتی برشمرده و بیان داشت:
۱- اولین مشخصه برجستگی است؛ به این معنا که اینترنت تم غالب زندگی می‌شود.
۲- اعتیاد اینترنتی سبب تغییر خلق و خوی فرد می شود به طوریکه قبل از دسترسی به اینترنت، حس نگرانی و بعد از دسترسی به آن، احساس آرامش دارد.
۳- مشخصه دیگر اعتیاد اینترنتی، تحمل است؛ یعنی ساعت استفاده از اینترنت افزایش پیدا می‌کند و به مرور بر تعداد ساعات استفاده از اینترنت افزوده می شود.
۴- مورد بعدی این است که در شخصی که اعتیاد اینترنتی دارد، علایم ترک دیده می‌شود؛ یعنی اگر فرد استفاده از اینترنت را متوقف کند، به علایمی مانند افسردگی و پرخاش دچار می‌شود.
۵- کشمکش نیز از دیگر مشخصه‌ها است. به این معنا که استفاده از اینترنت باعث درگیری با دیگر افراد و دروغ‌گویی می‌شود.
۶- کسانی که از اینترنت فاصله گرفته‌اند هم ممکن است دوباره به اعتیاد خود برگردند.
علل ابتلا به اعتیاد اینترنتی
روانشناسان معتقد هستند که بر طبق نظریه جبران، وقتی افراد در دنیای واقعی نمی‌توانند نیازهایشان را برطرف کنند؛ به سمت راه هایی می‌روند که کمبودهایشان را جبران کند و یکی از این راه ها اعتیاد اینترنتی است. در واقع وقتی فرد در زندگی دچار مشکل می شود به دلیل پایین رفتن آستانه تحملش به دنبال اشتغال ذهنی می گردد که بتواند به نوعی از مشکلات فرار کند و سرگرم شدن با اینترنت یکی از این راه ها می تواند باشد؛ البته تیپ‌های شخصیتی هم می‌توانند از عوامل اعتیاد به اینترنت باشند؛ زیرا برخی تیپ‌های شخصیتی خاص، احتمال بیشتری برای وابستگی به فضای مجازی دارند.
علل اعتیاد اینترنتی در ایران
هادیان در رابطه با علل اعتیاد اینترنتی در ایران گفت: «نبود نگاهی جامع در خصوص استفاده از اینترنت و وجود مشکلات و خلأهای روحی و روانی از اصلی‌ترین علل اعتیاد اینترنتی در ایران هستند. استیو جابز یا بیل گیتس که رؤسای کمپانی‌های بزرگ اینترنتی هستند، دسترسی خانواده و فرزندان خود را به این تکنولوژی‌ها محدود کردند؛ آن‌ها همچنین، قبل از ورود تکنولوژی به بازار، در مورد نحوه صحیح استفاده از آن فرهنگ سازی می‌کنند، اما ما مصرف‌کننده هستیم و تکنولوژی وارد کشورمان می‌شود بدون این‌که در رابطه با آن فرهنگ‌سازی صورت گیرد. باید از ریشه روی بحث فرهنگ‌سازی کار کنیم و خلأهای روحی و روانی افراد را بررسی کنیم.
در ایران از چت‌کردن و رفتارهای جنسی مجازی بیشترین ضربه را می‌خوریم
اعتیاد اینترنتی دارای چهار حیطه کلی است:
◄ گفتگوی آنلاین (چت‌کردن)
◄ بازی‌های آنلاین
◄ رفتارهای جنسی مجازی
◄ قماربازی اینترنتی
هادیان خاطرنشان کرد: ما در ایران از چت‌کردن و رفتارهای جنسی مجازی، بیشترین ضربه را می‌خوریم. شبکه‌های مجازی بستری نو برای ایجاد روابط اجتماعی فراهم کرده و به ما فرصت اظهارنظرهای شخصی می‌دهد؛ چون کسی ما را نمی‌بیند. همچنین، می‌توانیم با استفاده از شبکه‌های مجازی خصوصیات ظاهری خود را کتمان کنیم. کیفیت ارتباط در شبکه‌های مجازی به مهارت نوشتاری افراد بستگی دارد؛ چون هنوز روش غالب برقراری ارتباط در این شبکه‌ها از طریق تایپ است و هر کس در این حیطه بهتر عمل کند، می‌تواند ارتباط بهتری برقرار کند.
آسیب‌های اعتیاد اینترنتی
◄ آسیب‌های جسمی و روانی: این آسیب از ملموس‌ترین آن ها است. کسی که در شبانه‌روز ۸ ساعت از اینترنت استفاده می‌کند، مشکلاتی برای گردن و کمر او به‌وجود می‌آید و دچار مشکلات روحی مانند بی‌قراری و اضطراب می‌شود.
◄ ایجاد تقابل نادرست فرهنگ و ارزش‌های سنتی و مدرن: فرهنگ گذشته ما درون‌گرا بود و حریم‌هایی در بین افراد وجود داشت، اما اینترنت مقداری ما را برون‌گراتر کرده است. دیگر کمتر فضاهای خصوصی وجود دارد و افراد خصوصی‌ترین لحظه‌های زندگیشان را به اشتراک می‌گذارند. این مسئله باعث شده است دلمان بخواهد از درون‌گرایی وارد برون‌گرایی شویم، اما به‌قدری سریع این اتفاق افتاده که احتمال تصادف‌مان بالااست.
◄ پدیده کودک مجازی: نسل‌های گذشته بازی‌های اجتماعی داشتند و از این طریق تعاملات اجتماعی را یاد می‌گرفتند، اما بچه‌های امروز به راحتی با تبلت کار می‌کنند، ولی بازی‌های اجتماعی ندارند. این نسل ۲۰ سال دیگر چگونه می‌تواند با دیگران تعامل داشته باشند؟
◄ بازداری‌‌زدایی: به طور معمول در تعامل‌های محیط واقعی، خط قرمزهایی وجود دارد؛ اما این محدوده‌ها در فضای مجازی در حال از بین رفتن است که در این صورت این اتفاق به‌تدریج برای افراد درونی می‌شود و در زندگی واقعی نیز این خط‌قرمزها کم‌رنگ می‌شود.
◄ خیانت زناشویی دیجیتال: امروزه اصلی‌ترین ابزار برای خیانت همین اپلیکیشن‌ها هستند؛ چون در آن‌ها حاشیه امنی وجود دارد. در این فضا خیانت به صورت خزنده و نامحسوس اتفاق می‌افتد و بسیاری از اوقات دو طرف قصد خیانت ندارند، اما به‌تدریج به سمت پنهان‌کاری در روابط زناشویی کشیده می‌شوند.
◄ رفتارهای جنسی مجازی و اثرات مخرب آن: این روانشناس و مشاور با اشاره به رفتارهای جنسی مجازی بیان داشت: «در ایران بیشترین معضل ما در این خصوص است و بسیاری از مراجعان ما از این ناحیه آسیب دیده‌اند. چیزی که امروز باب شده است، روابط جنسی آنلاین از طریق صحبت‌های مجازی است که یکدیگر را تحریک می‌کنند و متأسفانه این روابط به خودارضایی ختم می‌شود. پورنوگرافی تأثیرات منفی زیادی دارد که از آن میان می‌توان به تضعیف عملکرد یادگیری و حافظه، مقایسه منفی و افزایش توقعات زناشویی، کاهش اعتماد به نفس، خودارضایی و تأثیر منفی در گرایش‌های جنسی مثل تمایلات هم‌جنس‌گرایانه اشاره کرد.»
راه‌های درمان اعتیاد به رفتارهای جنسی مجازی
وی با اشاره به راه‌هایی برای درمان اعتیاد به رفتارهای جنسی گفت: باید در همان ابتدای استفاده از اینترنت افراد را با آسیب‌های ناشی از آن آشنا کرد. همچنین، آشنایی با ماهیت ویدئوها و نوع ساخته‌شدن آن‌ها ضرورت دارد، چراکه زمان بسیاری برای ساخته‌شدن این ویدئوها گذاشته می‌شود و از ترفندهای مختلفی برای ساختن آن‌ها استفاده می‌شود که با دنیای واقعی متفاوت است. راه دیگر کاهش دسترسی به اینترنت و همچنین فاصله‌گرفتن از موقعیت‌های تحریک‌کننده است. مثلاً اگر عادت داریم در خلوت از اینترنت استفاده می‌کنیم، در جای عمومی‌تری از آن استفاده کنیم. مورد بعدی پیدا کردن یک عادت جایگزین است که به ما در این زمینه کمک می‌کند.
راه کارهایی برای کاهش اعتیاد اینترنتی
