سرویس سیاسی تبریز بیدار/ پارسا مهدوی؛
پس از توافق جامع هسته ای در ۲۳ تیرماه سال جاری نحوه بررسی آن در مراجع قانونی داخل کشور مورد کنکاش قرار گرفت. طبق روال سابق دولتی ها، بررسی برجام در مجلس مورد رضایت دولتی ها نبود و تیم مذاکره کننده مطابق سبک کاری خود علاقه ای به ورود مجلس و سایر نهاد های نظارتی به بررسی آنچه توافق شده بود نداشت. از همان ابتدا موضع گیری ها و انواع دلایل از سوی تیم مذاکره کننده و شخص وزیر امور خارجه شروع شد و فضای عمومی به سمتی هدایت می شد که گویا اگر مجلس و یا سایر نهاد های نظارتی وارد بررسی برجام شوند دچار خطای استراتژیک شده اند و منافع ملی را زیر سوال برده اند.
آقای عراقچی عضو تیم مذاکره کننده که بیشتر نقش سخنگوی این تیم را ایفا می کند در مصاحبه های مختلف بارها یاد آور شده است که تصویب برجام در مجلس برخلاف مصلحت است و نباید چنین اقدامی صورت گیرد. البته دو دلیل عمده ذکر میشود: اول آنکه این توافق از شمول ماده ۷۷ قانون اساسی خارج است و دلیل آن هم ماهیت متفاوت این توافق است. دوم نیز آنکه اگر این توافق در مجلس به قانون تبدیل شود الزام آوری آن برای دولت دوچندان خواهد شد. هرچند هردو دلیل بیشتر به بهانه گیری شبیه است تا علت واقعی اما همین دو امر سبب شد تا مراجع قانونی و مسئولین واکنش های جدی به این موارد نشان دهند.
از همان ابتدا نمایندگان مجلس موضع گیری های شفافی در این خصوص داشتند و مدعی بودند که بررسی چنین اتفاق مهمی در مجلس ضروری است و بارها یادآور میشدند که چگونه میشود برخی توافقات ساده که چندان هم در امورات کشور تعیین کننده نیست در مجلس باید طبق قانون تصویب شود اما چنین توافق مهمی الزام و ضرورت قانونی برای تصویب در مجلس را ندارد؟ با این استدلال نمایندگان مجلس کمیسیون ویژه بررسی برجام را تشکیل دادند و شروع به بررسی همه جانبه این توافق مهم کردند.
از سویی بسیاری از نمایندگان مجلس بر این باور بودند که تداوم مصاحبه های تیم مذاکره کننده با رسانه ها با همان مضمون عدم لزوم بررسی برجام در مجلس با هدف در تنگنا قرار دادن مجلس و سلب اختیارات قانونی مجلس صورت میگیرد. آن جا که سعیدی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در مصاحبه با تبریز بیدار گفت: برخی با طرح این ادعا که چون مسئله مذاکرات هسته ای در شورای عالی امنیت ملی است مجلس نباید ورود کند، می خواهند مجلس را در تنگنا قرار دهند در حالی که هنوز این مسئله جمع بندی نشده و هنوز شورای عالی امنیت ملی تصمیمی در این خصوص نگرفته است. وی گفت: تمامی افرادی که به اصول دیپلماسی آگاهند می دانند که این حق طبیعی مجلس است تا به چنین مسئله مهمی ورود کند و بررسی های لازم را انجام دهد. و یا حقیقت پور نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت و گو با تبریز بیدار اظهار داشت: شان این آقایان این نیست که برای مجلس خط و ربط تعیین کنند، این اشخاص بهتر است جایگاه خود را بشناسند و در کار مجلس دخالت نکنند. نحوه و ورود مجلس به بررسی برجام ارتباطی به آقایان ندارد. ما از دولت هم خواهش میکنیم که حتما لایحه برجام را به مجلس بفرستد و دلیلی ندارد که دولت از مجلس بترسد.
این اختلافات سبب شد رهبر انقلاب در سخنرانی اخیر خود در جمع اعضای مجلس خبرگان رهبری با اعلام این مسئله که به صلاح نیست مجلس از بررسی برجام کنار گذاشته شود فصل الخطاب این موضوع را اعلام کنند. پس از این سخنرانی رهبری نیز گزارش تحقیقی شورای نگهبان در خصوص بررسی ماهیت و چگونگی بررسی برجام در ساختار نظارتی و قانونی کشور منتشر شد. طبق قانون آنجا که اختلافی در خصوص فهم و تفسیر قانون اساسی به وجود آید نهاد مفسر، شورای نگهبان قانون اساسی است و نظر نهایی با این شوراست. شورای نگهبان نیز در گزارش خود اعلام کرد برجام ماهیت دوگانه دارد و بررسی آن در مجلس شورای اسلامی هیچ منافاتی با قانون اساسی ندارد و مجلس می تواند وارد بررسی برجام شود و پس از بررسی در تایید یا عدم تایید آن رای صادر کند.
البته باید دلیل دومی که از سوی دولت مطرح می شود نیز پاسخ داده شود و آن اینکه دولت مدعی است تصویب برجام در مجلس سبب افزایش فشارها و لازم الاجرا شدن برجام برای دولت خواهد شد، حال باید دو سوال از دولت پرسید: اول آنکه آیا دولت قصد اجرای برجام را ندارد؟ و دوم آن که آیا مجلس شورای اسلامی در صورت عدم اجرای تعهدات طرفین غربی نمی تواند قانونی را تغییر دهد؟
