یوسف غفارزاده مدیر عامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی در گفتگو با تبریزبیدار با اشاره به بارش های اخیر در سطح استان اظهار داشت: ۷۰ سد کوچک در استان وجود دارد که قابل بهره برداری هستند و حجمی بالغ بر ۱۴۰ میلیون متر مکعب را دارا می باشند، بعد از بارش های اخیر ۹۱ میلیون متر مکعب از ظرفیت این سد ها پر شده است.
پر شدن ۶۵ درصد سدهای کوچک استان پس از بارش های اخیر
وی گفت: طبق آخرین اطلاعاتی که تا ۱۵ فروردین ماه موجود است، اگر بخواهیم درصدی برای این ها قائل شویم می توان گفت: ۶۵ درصد سدهای کوچک استان پر از آب هستند، همچنین سد های بزرگ استان نیز از لحاظ ظرفیت آبی، در کل ۵۷ درصد پر می باشند. همچنین ۱۰ سد بزرگ در استان به نام های علویان، سهند، نهند، آی دوغموش میانه، ستارخان اهر، قلعه چای، تاجیار سراب، زنوز، کرد کندی بستان آباد و سد ارسباران وجود دارد.
وضعیت نامناسب سدهای تامین کننده آب شرب استان
وی افزود: مجموع حجم مخزن سدهای بزرگ استان ۵۸۱ میلیون متر مکعب است که تا ۱۵ فروردین حدود ۳۳۰ میلیون مترمکعب آب در پشت این سد ها ذخیره شده است، البته سد علویان که آب شرب شهرستان مراغه و سدهای نهند و ستارخان اهر که آب شرب تبریز را تامین می کنند، ذخیره آبی مناسبی ندارند، سد علویان ۴۸ درصد و ستارخان اهر ۲۷ درصد و سد نهند ۳۷/۵ درصد ذخیره آبی دارند، امیدواریم با پوشش برفی که در زمان بارندگی در آن مناطق وجود دارد، سدهایی که آب شرب را تامین می کنند و نسبت به سدهای دیگر ذخیره کمتری دارند، وضعیت بهتری پیدا کنند.
علی رغم بارش های امیدبخش، توزیع نامناسب زمانی و مکانی وجود دارد
غفارزاده خاطر نشان کرد: حجم بارش هایی که در سطح استان اتفاق افتاده، این نوید را می دهد که در سال جاری مشکل کم آبی نخواهیم داشت ولی باید گفت این سخن در خوشبینانه ترین حالت است ولی به هر حال صرفه جویی در مصرف آب باید همیشه و در هر زمان در اولویت باشد، حد مخزن دریاچه ارومیه ۳ میلیارد مترمکعب است ولی با این حال مشکل بزرگی که همیشه در بارش ها وجود داشته، توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش ها است، به این نحو که در منطقه ای که در زمان خاصی باران نیاز است،بارشی اتفاق نمی افتد، به طور مثال حجم بارشی که در برخی استان ها منجر به سیلاب های شدیدی شد اگر در حوزه بارشی دریاچه ارومیه بود، باعث تغییرات گسترده ای در شرایط اقلیمی و احیای دریاچه می شد. این توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش ها، مختص به استان آذربایجان شرقی نمی شود بلکه سراسری و در کل کشور بدین صورت است، در خود استان نیز وضعیت بارش ها متناسب نیست.
افزایش ۴۳ درصدی مجموع بارش استان نسبت به مدت میانگین دراز مدت
وی با اشاره به میزان بارندگی در استان عنوان داشت: مجموع بارش استان نسبت به مدت میانگین دراز مدت، ۴۳ درصد افزایش داشته است.این آمار در میانگین نسبت به سال آبی گذشته ۲۰ درصد افزایش داشته است، میزان بارش ها در شهر های مختلف استان متغیر است، به طور مثال در شهرستان بستان آباد ۶۴ درصد و در بناب۷۱ درصد مثبت است، ولی این تراز در برخی شهرستان ها منفی است مثلا در شهرستان خداآفرین به منفی ۵/۷ می رسد.
آب دریاچه ارومیه نسبه به سال قبل ۴۶ سانتیمتر بالا آمده
مدیر عامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی با بیان اینکه تراز آبی دریاچه ارومیه افزایش داشته، تاکید کرد: میانگین آب دریاچه ارومیه ۴۶ سانتیمتر نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. همچنین نسبت به اول مهر سال۹۷ که آغاز سال بارشی است،۹۳ سانتیمتر بالا آمده است.
غفارزاده بیان داشت: برخی سدهای کوچک در شهرها و یا حتی روستاها وجود دارند که به عنوان بند مورد استفاده قرار می گیرند، در مجموع ۱۴۶ سد در استان وجود دارد که به سه بخش سدهای معیشتی ، کوچک و سدهای بزرگ تقسیم بندی می شوند، از مجموع این ۱۴۶ سد، سازمان آب منطقه ای استان متولی ۸۰ سد است و بقیه هم که شامل سدهای کوچک می شود در اختیار سازمان جهاد کشاورزی است که برای مصرف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند، با مدیریتی که بعد از بارش ها انجام شده، وضعیت کلی سدهای استان در حد مطلوب است.
وقوع ۳۵۶ سیل در استان در طول ۲۰ سال اخیر / ساخت و سازهای غیرکارشناسی در بستر رودخانه ها عاملی مهم برای خسارات سیلاب
وی گفت: از سال ۷۸ تا امروز ۳۵۶ مورد سیل در استان آذربایجان شرقی به وقوع پیوسته است، برخلاف تصور عموم، اکثر خسارات سیل در رودخانه های کوچک اتفاق می افتد، به این دلیل که مردم از رودخانه های بزرگ وحشت دارند و هنگام وقوع سیل به این ها نزدیک نمی شوند ولی بیش از ۸۰ درصد خسارات سیل در رودخانه های کوچک اتفاق می افتد. تبیین این موضوع و اطلاع رسانی درست هم بر عهده رسانه ها است. بیشترین زمان وقوع سیلاب در آذربایجان شرقی در فصل های بهار و تابستان است. همچنین بیشترین خسارت ها نیز مربوط به رودخانه های کوچک است که ساخت و سازهای نامناسب و غیر کارشناسی شده از عوامل وقوع خسارت های جانی و مالی در کنار رودخانه های کوچک و فرعی می باشد.
مناطق شادآباد و آخر مارالان در معرض آسیب پذیری زیاد
شناسایی ۱۳ نقطه حادثه خیز در کناره اتوبان شهید کسایی تبریز
وی با اشاره به رودخانه های درون شهری افزود: در لایروبی و نظارت رودخانه های درون شهری تقسیم بندی بین ارگان های مختلف وجود دارد، بدین صورت که لایروبی رودخانه های داخل شهر بر عهده شهرداری و لایروبی رودخانه های خارج از شهر برعهده وزارت نیرو و سازمان آب منطقه ای است، به همین علت کارگروه سیل و طغیان رودخانه ها تشکیل شده است که آب منطقه ای استان دبیری این کارگروه را بر عهده دارد و نهاد های دیگری مانند جهاد کشاورزی، شهرداری، اداره کل راهداری و سازمان هواشناسی نیز از اعضای این کارگروه هستند، جلسه ای در اوائل اسفند ماه در آب منطقه ای استان برگزار شد، مسیل های خطرناک داخل شهر تبریز را به شهرداری گوشزد کردیم، ۱۳ نقطه حادثه خیز در کناره اتوبان شهید کسایی شناسایی شده که باید شهرداری تدابیر لازم را بیاندیشد، در سال های گذشته ساخت و سازهایی در تبریز انجام شده که نباید انجام می شد. منطقه شادآباد و آخر خیابان مارالان از محل هایی است که نباید ساخت و سازی انجام می گرفت زیرا در زمان مخاطراتی مانند سیل از ایمنی مطلوبی برخوردار نیستند.
آذربایجان شرقی جزء ۳ استان سیل خیز کشور
مدیر عامل آب منطقه ای استان هشدار داد: مسیر ائل گلی منتهی به اتوبان شهید کسایی، دقیقا به شکل دروازه قرآن شیراز است، یعنی اگر سیل از آنجا شروع شود خسارات زیادی به دنبال خواهد داشت و خودروهای عبوری در سیل گرفتار خواهند شد، شهرداری تبریز هم کاملا در جریان این خطرات احتمالی قرار گرفته است. سیل یک پدیده طبیعی است واگر مدیریت شود تبدیل به یک نعمت بزرگ می شود ولی اگر به بستر رودخانه تجاوز شود رودخانه خانه هارا از بین خواهد برد، با اینکه پتانسیل سیل خیزی آذربایجان شرقی جزء ۳ استان اول کشور است اما اقدامات مناسبی هم در جهت مقابله با وقوع سیلاب انجام گرفته است، یعنی آذربایجان شرقی بعد از خوزستان و آذربایجان غربی سیل خیز ترین منطقه کشور است.
پیش بینی بارش بیش از حد نرمال در اردیبهشت برای استان
غفارزاده عنوان داشت: سازمان هواشناسی برای آذربایجان شرقی در اردیبهشت، پیش بینی بارش بیشتر از حد نرمال کرده است، جلساتی که با سازمان های مختلف در کمیته بحران برگزار می شود برای مقابله با سیل های احتمالی است که ممکن است به علت بارش های زیاد به وقوع بپیوندد، همه دستگاهها باید این آمادگی را داشته باشند که خطرات وقوع سیل را هر چه قدر می توانند کم کنند، شهرداری تبریز هم در این زمینه در حوزه لایروبی رودخانه ها اقدامات موثری انجام داده است، کار بزرگی که در سال۹۵ اجام شد، لایروبی آجی چای تبریز بود، به این نحو که میزان ورودی آب از مهرانه رود هر چقدر هم بیشتر باشد، وارد آجی چای شده و بعد از طی مسافت ۹۰ کیلومتری وارد دریاچه ارومیه می شود.
محله سیلاب تبریز یکی از نقاط حادثه خیز تبریز است
وی یادآور شد: در داخل شهر تبریز هم مسیل هایی وجود دارند که باید به دقت بررسی و رصد شوند، محله سیلاب تبریز که به علت وقوع سیل به همین اسم نامگذاری شده، یکی از نقاط حادثه خیز تبریز است، سازمان آب منطقه ای در داخل شهر هم بر روی ساخت تاسیسات و رودخانه ها نظارت دارد ولی امور مربوط به داخل شهر با شهرداری تبریز است.
