کی بچه‌دار شویم؟ چطور بچه‌دار شویم؟

 

 

بهترین سن برای بارداری معمولاً ۲۰ تا ۲۴ سالگی است. در این سن اکثریت عوارض بارداری کاهش پیدا می‌کند و معمولاً بارداری به صورت طبیعی ادامه می‌یابد. احتمال دیابت، فشارخون و کاهش رشد جنین بسیار کم است و بارداری‌ها در این سن معمولاً بدون خطر هستند در ضمن احتمال ناهنجاری‌های جنینی که بیشتر به علت سه‌تایی شدن کروموزوم‌های ۱۳، ۱۸ و ۲۱ اتفاق می‌افتد، بسیار کم است. تمام تخمک‌های یک خانم در زمان تولد تولید و ذخیره می‌شوند و تا ۵۰ سالگی هر ماه یکی از آن‌ها آزادشده و باعث تخمک‌گذاری و عادت ماهانه می‌شود. حال هر قدر سن باروری پایین‌تر باشد به خصوص در ۲۲ تا ۲۶ سالگی کیفیت تخمک‌هایی که بارور می‌شوند بسیار بهتر است و معمولاً دوران بارداری‌ راحت‌تر و بدون مشکل می‌گذرد.
 

به تمام خانم‌ها توصیه می‌شود ۶ ماه قبل از بارداری به پزشک زنان مراجعه کنند و تمام آزمایش‌های روتین و مورد نیاز را انجام دهند. البته امروزه وزارت بهداشت انجام این آزمایش‌ها را اجباری کرده است. در این آزمایش‌ها کم‌خونی، فعالیت غده تیروئید، گروه خونی، هپاتیت، ایدز، سیفلیس، عملکرد کلیه و… بررسی می‌شوند. همچنین واکسن‌هایی که قبلاً تزریق نشده‌اند مانند واکسن کزاز، سرخچه و … برای فرد تزریق خواهد شد سپس از او درخواست می‌شود حتماً ۳ ماه قبل از بارداری شروع به مصرف مولتی ویتامین‌ها و اسیدفولیک کند و یک زندگی سالم داشته باشد یعنی میزان مصرف فست‌فود، چربی، شیرینی و نشاسته را کاهش داده و از انواع پروتئین‌ها، حبوبات، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب و یک یا دو بار در هفته ماهی استفاده کند. همچنین لازم است هر روز ورزش‌های مناسبی انجام دهد برای مثال می‌تواند روزی ۴۵ دقیقه تا یک ساعت پیاده‌روی تند داشته باشد یا شنا، ایروبیک و هر ورزشی که دوست دارد، انجام دهد تا عضلاتش آمادگی اضافه شدن ۲ لیتر خون و ۱۵ تا ۲۰ضربان قلب در دقیقه و کشش و تحمل حداقل ۱۲ کیلو اضافه وزن را حین بارداری داشته باشد. اگر سیگاری است حتماً سیگار را قطع کند و قلیان را کنار بگذارد. در صورت وجود اعتیاد نیز باید حتماً مصرف مواد مخدر و محرک را ترک کند تا حین بارداری مشکلی برایش پیش نیاید. 

 

باردار شدن در سنین بالا این احتمال را دارد که دیابت یا فشارخون حاصل از بارداری، پس از زایمان برای مادر باقی بماند یا اینکه ممکن است اختلالات مربوط به وریدها باعث لخته شدن خون و ترومبوزهای وریدی شود. البته این احتمال در افراد چاق و کم‌تحرک بیشتر است حتی احتمال آمبولی ریه نیز وجود دارد. با این حال اگر مادر از سلامت جسمانی خوبی برخوردار باشد، رژیم غذایی مناسبی داشته باشد، به طور مرتب ورزش کند و اضافه‌وزن نداشته باشد می‌تواند در سنین بالاتر نیز بارداری سالم و بی‌خطری داشته باشد. برای مثال یک خانم ۴۰ ساله که از سلامت کامل برخوردار است و مرتب ورزش می‌کند، نسبت به یک خانم ۲۷ ساله که چاقی مفرط دارد و وزنش بالای ۱۰۰ کیلوگرم است، بارداری بسیار بهتری را خواهد گذراند. علاوه بر این متأسفانه در فرهنگ ما این تفکر وجود دارد که یک خانم باردار باید ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم وزن اضافه کند در حالی که این موضوع می‌تواند سلامت بارداری را به خطر بیندازد و باعث دیابت و فشارخون شود بنابراین نحوه زندگی حتی می‌تواند سن را تحت تاثیر قرار دهد.

 

 

فاصله بین ۲ بارداری برای حفظ سلامت مادر و کودک دست کم باید به ۳ سال برسد. بارداری‌های متوالی که در آن‌ها این فاصله زمانی رعایت نمی‌شود نه تنها برای مادر بلکه برای کودک هم دردسرساز می‌شوند. احتمال ابتلا به عوارضی مانند کم‌خونی، مشکلات شیردهی، از دست دادن ذخایر بدن مثل کلسیم و ریزمغذی‌ها از جمله مشکلاتی هستند که اغلب سلامت مادرانی که بدون توجه به این فاصله زمانی(۳ سال) بارداری دوم‌شان را تجربه می‌کنند، هدف قرار می‌دهند. بدن مادر بعد از هر بارداری به زمان کافی نیاز دارد تا دوباره از نظر میزان مواد معدنی، کلسیم، ویتامین‌ها و…  تأمین شود و به حالت اولیه برگردد. بدن برای بازگشت به حالت طبیعی به طور طبیعی به ۳ سال زمان نیاز دارد. به همین دلیل است که ما به همه مادران توصیه می‌کنیم فاصله زمانی ۳ سال برای بارداری دوم را دست کم‌ نگیرند. 

 

فقط فاصله کم بین بارداری‌ها نیست که می‌تواند سلامت مادر و کودک را به خطر بیندازد. فاصله بیش از اندازه بین ۲ زایمان هم گاهی می‌تواند همان قدر دردسرساز شود که زمان کم  بین ۲ بارداری. اگر فاصله بین ۲ بارداری بیشتر از ۵ سال شود عوارض بین ۲ بارداری و متعاقب آن زایمان هم بیشتر می‌شود. اغلب مادرانی که فاصله بارداری آن‌ها به ۶۹ ماه یعنی ۵ سال و نیم می‌رسد، نسبت به مادرانی که فاصله بارداری آن‌ها کمتر از ۵ سال است با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند. یکی از شایع‌ترین این مشکلات مسمومیت دوران بارداری است. افزایش فشارخون در دوران بارداری، دفع پروتئین از طریق ادرار و تورم بیش از حد دست‌ها و حتی پاها از نشانه‌های مسمومیت در دوران بارداری هستند که احتمال بروز آن‌ها در خانم‌هایی که فاصله بین دو بارداری آن‌ها بیشتر از ۵ سال است، بیشتر از دیگران وجود دارند.

 

بر خلاف آنچه که بسیاری به غلط تحلیل می‌کنند بارداری نه تنها وضعیت جسمانی زنان را بهم نمی‌ریزد بلکه سلامتی آن‌ها را بیشتر می‌کند و شادابی پوست و جسم آن‌ها را به همراه خواهد آورد و هر بار بارداری بسیاری از آلودگی‌های زنان را از وجود آن‌ها خارج می‌کند. زنان بین ۲۲ تا ۳۴ سالگی می‌توانند با ۴ زایمان طبیعی هم لذت مادر بودن را بچشند و هم سلامت جسمانی خود را تا آخر عمر تأمین کنند.

 

 

اما نکاتی نیز برای آقایان باید گفته شود. آقایان نیز در سنین بالای ۴۰ سالگی دچار افت قدرت باروری می‌شوند درست مانند همان اتفاقی که بعد از ۳۰ سالگی برای خانم‌ها می‌افتد. بالا رفتن سن آقایان باعث تنگی عروق بدن و کم شدن تعداد اسپرم ها، کند شدن حرکت و غیرطبیعی شدن شکل آن‌ها می‌شود. متأسفانه امروزه به دلیل پوشیدن شلوارهای تنگ و قرار گرفتن در محیط‌های گرم نوعی بیماری به نام واریکوسل یا واریس بیضه در آقایان بسیار شایع شده است. این واریس و بالا رفتن حرارت ناحیه بیضه‌ها می‌تواند منجر به کاهش تعداد، حرکت و بد شکل شدن اسپرم‌ها و در نهایت نازایی شود. 

 

 

بهترین سن باروری برای آقایان بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی است. با این حال آقایان هیچ محدودیت سنی از لحاظ بچه‌دار شدن ندارند. در سنین بالا تا حدودی قدرت باروری کمتر می‌شود اما معمولاً تا آخر عمر اسپرم وجود دارد. در مورد اینکه باروری آقایان در سنین بالا می‌تواند روی سلامت جنین تأثیر بگذارد یا خیر هنوز هیچ مطالعه اثبات‌شده‌ای نداریم. اما در کل آقایان باید سعی کنند همیشه تغذیه سالم داشته باشند به خصوص از مواد حاوی آنتی اکسیدان مثل ویتامینC استفاده کنند مانند گوجه‌فرنگی، مرکبات و… . این مواد باعث می‌شود قدرت باروری افزایش پیدا کند. ما معمولاً در صورتی قدرت باروری آقایان را بررسی می‌کنیم که بیمار نازایی داشته باشد. در هر حال یکی از علت‌های نازایی می‌تواند کاهش میزان هورمون‌های مردانه در سنین بالا باشد.