سرویس سیاسی تبریزبیدار/ مسعود صدر محمدی
ماه پیش پس از اعلام نتایج انتخابات ترکیه نوشته بودم: « این پیشانی‌نوشت غیرقابل تغییر ترکیه است: درگیری‌های شدید و برادرکشی‌های عجیب! وضعیتی بسیار پیچیده‌تر از آنچه در دهه ۷۰ شاهد آن بودیم.»
اکنون تقریباً شاهد اجرای فازهای اولیه این پیش‌بینی هستیم. اگرچه در ظاهر ترکیه وارد یک درگیری محدود و تحت نظارت برون‌مرزی شده است اما درواقع این‌ها چنگ‌اندازی‌های فردی است که تمام وجودش را درد شکم گرفته است و او سعی می‌کند با پیدا کردن بهانه‌هایی در بیرون با این و آن دست‌به‌یقه شود تا دردشکم خود را از یاد ببرد. دولت ترکیه متوجه حفره‌های شدید امنیتی و حرکت به‌سوی رودررویی داخلی شده است و برای تحت سیطره درآوردن این فرآیندها خود را وارد یک درگیری با دشمنی نیمه فرضی کرده است.
اما اکنون پیش‌بینی‌ام برای فاز بعدی ماجراهای منطقه این است که پس از این تا چند وقت شاهد درگیری‌ها در ترکیه خواهیم بود و انتهای ماجرا به‌هیچ‌وجه معلوم نیست. آنچه مسلم است درگیری‌های شدید و ناامنی در شهرهای بزرگ و نیمه‌ی جنوبی ترکیه است.
در این میان کانون‌های بین‌المللی کارگردانی منطقه تمام سعی خود را برای صادرات این درگیری‌ها به داخل ایران خواهند کرد. به هر قیمتی که شده است باید در داخل ایران نیز حداقل در عرصه رسانه‌ای هم که شده است حوادثی که به چشم بیاید اتفاق بیافتد! تا اینجای ماجرا وضعیت نرمال است اما پس از توافقنامه هسته‌ای تحولات ژئوپولوتیک و قومیتی داخلی ایران دچار یک تحول خواهد شد و آن هم ورود عنصر روس به داخل ماجرا است.
این توافقنامه منافع روسیه در منطقه را دچارضربه کرده است و در طولانی مدت اگر توافقنامه ریشه پیدا کند و در خاک منطقه بار بدهد سدی در مقابل روسیه در منطقه جنوب غرب آسیا خواهد بود. برای همین، خرس زخمی دست به اهرم‌های جدید و عنصرهای نو برای فشار به ایران خواهد زد. بهترین عنصری که روسیه از جنگ جهانی دوم تاکنون بر روی آن تخصص دارد و آن را تحت مطالعه عمیق قرارداده و اتفاقاً تجربه میدانی آن را در ایران نیز به دست آورده است مسئله قومیت‌های ترک و کرد داخل ایران است.
روسیه دارای قوی‌ترین انستیتوهای کردشناسی جهان است و مطالعات مردم شناختی و سیاسی این کشور بر روی منطقه کردی و نیز تجربیات سنتی‌ای که دارد می‌تواند روسیه را به‌سوی اکتیو شدن در مسئله کردی بکشاند. از سوی دیگر روسیه متخصص و به عبارت دیگر مولّد مسئله آذربایجان در ایران است. بی‌شک روسیه از کارت آذربایجان برای فشار به ایران استفاده خواهد کرد و در این میان جمهوری آذربایجان به‌عنوان عامل و فاعل روسیه وارد صحنه خواهد شد. نکته قابل توجه هم‌افزایی و هم‌پوشانی آمریکا و روسیه بر روی این موضوع خواهد بود. تأثیر این مسئله برای سیاست جمهوری آذربایجان بسیار مثبت خواهد بود چرا که خاندان علی‌اف از باج‌دهی به غرب و شرق رها شده و وارد فاز امتیازگیری از غرب و شرق برای خدمات بهتر خواهد شد.
این مسئله و عواملی که در داخل ایران می‌تواند این مسئله را تحت تأثیر قرار دهد مسئله‌ای است که باید به‌صورت تفصیل آن را بیندیشیم و بنویسیم.
