سرویس قفقاز و غرب آسیا/ رحمت الله فلاح – کارشناس مسائل ترکیه
رفتار شناسی اردوغان در چند صباح گذشته خصوصا پس از پیروزی حزب متبوعش در انتخابات پارلمانی ترکیه و تشدید رفتارهای جنگ طلبانه در منطقه نیاز به واکاوی دارد. اردوغان در آخرین اظهارتش در مورد تحولات سوریه ایران را به فرقه گرایی در بحران سوریه متهم کرده است. سوال اینجاست چرا اردوغان علیرغم سیاست صلح طلبانه ای که ایران در قبال ترکیه اتخاذ کرده است این قبیل اظهارات را بر زبان می راند. برای بررسی این موضوع نگاهی دوباره به بهانه های حضور ترک ها در سوریه و اظهارات جنجالی در مورد حکومت آلمان هیتلری بپردازیم .
واقعیت این است که ترک ها برای بازیگری در خاورمیانه ظرفیتهای لازم را نداشتند .با به قدرت رسیدن اردوغان، برای پیشبرد این هدف با پیش کشیدن بحث های قومی و فرقه ای و تئوریزه کردن اندیشه نئو عثمانی در صدد همراهی مردم ترکیه در این حرکت منطقه ای خصوصا در بحران سوریه بود. به هر حال این حرکت اعتراض جناح های رقیب را برانگیخت و این واقعیتی است که هویت گرایی سنی با رویکرد فرقه گرایی به ضرر منافع ترکیه است چرا که کشور ترکیه به خاطر ساخت اجتماعی خود که متأثر از کشورهای منطقه است به عنوان نمونه این کشور که ۲۰ میلیون شیعه علوی دارد نباید در رقایت های فرقه گرایی و مذهبی شرکت کند هر چند که خطرات این اندیشه را را جامعه نخبگانی ترکیه بارها به حزب حاکم ترکیه گوشزد داده اند ولی از طرفی چون اردوغان آلترناتیو مناسبی پیدا نکرده بر ایفای نقش ترکیه در منطقه بر این روش اشتباه اصرار می ورزد. مسلما اگر بحران فرقه ای در منطقه با ایفای نقش ترکیه ادامه یابد ادامه این بحران در درون جامعه ترکیه نمود پیدا می کند.
اردوغان برای همراهی مردم ترکیه در بحران سوریه این بحث ها را پیش کشید در حالی که ایران با رویکرد جلوگیری از گسترش حرکت رژیم صهیونیستی در منطقه بر حضور فعال در سوریه و باقی ماندن دولت کنونی این کشور اصرار می ورزد با این تفاسیر مشخص است که اردوغان برای اغنای افکار عمومی منطقه و ترکیه با پیش دستی اتهام زنی به ایران سعی در پوشاندن بهانه ای حضور نیروهای ترکیه در سوریه و عراق است.
دیکتاتوری هیتلری در لباس قانون؛ آرمان رجب پاشا
نام بردن اردوغان از حکومت هیتلری در مورد نمونه موفق حکومت ریاسیتی تعجب همگان را در این خصوص بر انگیخت و سوال های زیادی که از این موضع گیری جنجال برانگیز را در پی دارد؟ تغییر نوع حکومت در ترکیه را می توان از دو منظر تحلیل کرد نخست آنکه کشور ترکیه به دلیل دارا بودن مولفه های غیر مدرن همانند دیگر کشورهای خاورمیانه، حکومت پارلمانی منجر به اقتدار در این کشور نخواهد شد و آسیب راهبردی فراوانی برای این کشور در پی دارد. تاریخ تحولات ترکیه دولت های زودگذر و ائتلافی به حاکمیت ملی این کشور ضربه زده است اما از منظر دیگر هر چند اظهارات اردوغان برای تغییر حکومت به ریاستی و در راستای منافع ترکیه است ولی اهداف شخصی این موضع ار متمایز می کند.کی از ویژگی های اردوغان در حکومت داری توسل به نیروهای پوپولیستی و در حاشیه قرار دادن نیروهای مخالف است و این اظهار نظر اردوغان در در واقع ایجاد حکومت ریاستی در یک دهه آینده تا سال ۲۰۲۳ شکلی از حاکمیت استبدادی با رویکرد قانونی است.
